Απογραφή πληθυσμού θα πραγματοποιηθεί στην Αλβανία τον Οκτώβριο, με τη συμμετοχή της βουλγαρικής κοινότητας. Ωστόσο, εάν οι συμπατριώτες μας θα είναι σε θέση να δηλώσουν ελεύθερα την εθνικότητά τους και κατά πόσο αυτό θα αντικατοπτρίζεται σωστά στα διοικητικά έγγραφα, είναι ένα ερώτημα η ευνοϊκή απάντηση του οποίου θα εξαρτηθεί κυρίως από τη βουλγαρική διπλωματία.

Εδώ και τρία χρόνια, οι Βούλγαροι στην Αλβανία είναι επίσημα εθνική μειονότητα. Ωστόσο, υπάρχουν φόβοι ότι τα δεδομένα στις κάρτες εγγραφής μπορεί να αντικατασταθούν κατά την απογραφή.

«Αντιμετωπίσαμε ένα παρόμοιο πρόβλημα στην δοκιμαστική απογραφή τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους.» λέει ο καθ. Σπας Τάσεφ από το Ινστιτούτο Μελέτης του Πληθυσμού και των Ανθρώπων της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών. «Τότε, τα μέλη των επιτροπών επηρεάστηκαν από τη Βόρεια Μακεδονίας και μόνο ένας Βούλγαρος ήταν καταγραμμένος στην περιοχή της Μάλα Πρέσπα.»

Μετά την απογραφή του 2011, μια ομάδα της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών, μελετώντας τις μεταναστευτικές στάσεις των βουλγαρικών κοινοτήτων, μίλησε με άτομα που έχουν δηλωθεί στα ερωτηματολόγια ως Βούλγαροι. «Αλλά αν λάβουμε τα επίσημα στοιχεία, θα δούμε ότι στην Αλβανία δεν υπάρχει ούτε ένας που να δηλώνεται Βουλγάρος κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου» τόνισε ο Σπας Τάσεφ δίνοντας ξανά το παράδειγμα της περιοχής της Μάλα Πρέσπα, όπου υπάρχει μια αναγνωρισμένη βορειομακεδονική μειονότητα από το 1944 και όπου με τη βοήθεια της τοπικής αυτοδιοίκησης υπό την επήρεια της Βόρειας Μακεδονίας, τα μέλη της επιτροπής απογραφής άλλαξαν τα δεδομένα.

Οι Βούλγαροι κατοικούσαν την Αλβανία ακόμα από την εποχή του πρώτου βουλγαρικού κράτους (681-1018), και σήμερα κατοικούν σε 33 οικισμούς. Στο τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου διεξήχθη απογραφή η οποία δείχνει μια σημαντική παρουσία Βουλγάρων- συνολικά σχεδόν 9 χιλιάδες άτομα. Και στην απογραφή του 1942 - εκείνη την εποχή η Αλβανία βρισκόταν υπό ιταλική κατοχή και τα εκτεταμένα διοικητικά της σύνορα περιλάμβαναν το Κοσσυφοπέδιο και τη Δυτική Μακεδονία, 70 χιλιάδες άτομα δήλωσαν βουλγαρική εθνικότητα.

«Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, ο αριθμός των ανθρώπων στην Αλβανία που σήμερα μιλούν βουλγαρικά ως μητρική τους γλώσσα είναι περίπου 50 000» πρόσθεσε ο Σπας Τάσεφ. «Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι αυτοί θα δηλωθούν ως Βούλγαροι. Το αποτέλεσμα της απογραφής θα εξαρτηθεί τόσο από τη βουλγαρική πολιτική όσο και από τη στάση της Βόρειας Μακεδονίας απέναντι σε αυτόν τον πληθυσμό, ο οποίος, για να επικοινωνήσει με τη Βουλγαρία, πρέπει να περάσει από την επικράτειά της.»

Είναι πολύ σημαντικό η διπλωματία μας να επιμείνει στις αλβανικές αρχές να ασκήσουν αυστηρό έλεγχο, ώστε η Βόρεια Μακεδονία, ως τρίτη χώρα, να μην μπορεί να παρεμβαίνει στα αποτελέσματα της απογραφής.

«Αν μιλάμε για κοινά προβλήματα στα Βαλκάνια, καταρχάς, αυτές είναι οι διαδικασίες αφομοίωσης» καταλήγει ο Αν. Καθ. Σπας Τάσεφ. «Στη Βόρεια Μακεδονία, όπου έχουμε τον μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων βουλγαρικής καταγωγής, έχουμε επίσης την πιο προηγμένη αφομοίωση. Στη Σερβία, επίσης, η κατάσταση δεν είναι καλή και οι Βούλγαροι στα δυτικά προάστια ενδέχεται να είναι κάτω από 10 000 κατά την επικείμενη απογραφή, αν και το 1946 υπήρχαν πάνω από 60 000. Οι διαδικασίες αφομοίωσης μεταξύ του βουλγαρικού πληθυσμού στα Βαλκάνια είναι λιγότερο έντονες στην Αλβανία, όπου η βουλγαρική γλώσσα, η αυτογνωσία και ο πολιτισμός έχουν περάσει από γενιά σε γενιά. Νομίζω ότι δεν είναι πολύ αργά και θα μπορούσαμε να προσφέρουμε τέτοια εκπαιδευτικά προγράμματα που να είναι χρήσιμα για την ήδη διασκορπισμένη βουλγαρική κοινότητα.»

Μετάφραση, επιμέλεια: Άιλιν Τόπλεβα