Την 1η Μαΐου οι εργαζόμενοι όλου του κόσμου γιορτάζουν την Εργατική Πρωτομαγιά, την ημέρα της εργασίας και της Διεθνούς εργατικής αλληλεγγύης. Την πρώτη Μαΐου γιορτάζεται η μέρα των εργατών.Είναι στην πραγματικότητα η καθιερωμένη γιορτή της εξέγερσης των εργατών του Σικάγου. Τον Μάη του 1886 τα εργατικά συνδικάτα στην αμερικανική πόλη ξεσηκώθηκαν, διεκδικώντας ωράριο εργασίας στις 8 ώρες και καλύτερες συνθήκες εργασίας. Η πρώτη του Μάη, είναι μέρα ορόσημο για τους αγώνες των εργαζομένων.

Οι αιματοβαμμένες εξεγέρσεις των εργατών του Σικάγο στις αρχές του Μάη του 1886, έγιναν ύστερα από επιτυχημένες διεκδικήσεις των εργατών στον Καναδά το 1872.
Δύο χρόνια νωρίτερα, το 1884, πάρθηκε απόφαση, στο συνέδριο της Αμερικανικής Ομοσπονδίας Εργασίας, να γίνουν την πρώτη Μάη του 1886 απεργιακές κινητοποιήσεις και διαδηλώσεις στο Σικάγο, το μεγαλύτερο τότε βιομηχανικό κέντρο των ΗΠΑ. Αίτημα η μείωση των ωρών εργασίας και σύνθημα "Οχτώ ώρες δουλειά, οχτώ ώρες ανάπαυση, οχτώ ώρες ύπνο".

Εκείνη τη μέρα, 1η Μαΐου του 1886, 400.000 άνθρωποι συμμετείχαν στις απεργίες που γίνονταν σε όλη την χώρα, και πάνω από 80.000 στο Σικάγο. Αυτό το Σάββατο του 1886, μια εργάσιμη μέρα, οι εργάτες, ξεκίνησαν με τις γυναίκες και τα παιδιά τους για να διαδηλώσουν ειρηνικά στην πλατεία Χάουμαρκετ στο Σικάγο.

Στη γύρω περιοχή, είχαν παραταχθεί αστυνομικές δυνάμεις, αποτελούμενες από 1.350 άτομα, οπλισμένα και με οπλοπολυβόλα, που περίμεναν το σύνθημα για να δράσουν. Κι ενώ το πλήθος παρακολουθούσε τις ομιλίες, ο επικεφαλής της αστυνομικής δύναμης διατάσσει να διαλυθεί η συγκέντρωση. Μια βόμβα έσκασε κοντά στους αστυνομικούς οι οποίοι άρχισαν πυροβολούν και να χτυπούν τους συγκεντρωμένους χωρίς καμιά διάκριση. Είναι ακόμα άγνωστος ο αριθμός των νεκρών της Πρωτομαγιάς, αφού πολλοί τραυματισμένοι πέθαναν τις επόμενες ημέρες. Επίσημα ανακοινώθηκαν μόνο οκτώ νεκροί αστυνομικοί και τέσσερις διαδηλωτές. Οκτώ συλληφθέντες διαδηλωτές δικάστηκαν, τέσσερις εξ αυτών καταδικάστηκαν σε θάνατο, ενώ ένας τους αυτοκτόνησε στην φυλακή. Η διεθνής προβολή αυτής της δίκης δημιούργησε τα θεμέλια της Εργατικής Πρωτομαγιάς ως Εργατικής Γιορτής.

Στη Βουλγαρία η πρώτη φορά που γιορτάζεται η Ημέρα Εργασίας είναι το 1890 και από το 1939 καθιερώνεται ως επίσημη γιορτή. Κατά την σοσιαλιστική περίοδο οι εορτασμοί ήθελαν να δείξουν τα "πλεονεκτήματα" του σοσιαλιστικού τρόπου εργασίας, των κοινωνικών αποκτημάτων και ασφάλειας.

Μετά το 1989, με την κατάρρευση του σοσιαλιστικού καθεστώτος στη Βουλγαρία, έγιναν πολλές αλλαγές στις σχέσεις μεταξύ εργοδοτών και εργατών, μεταξύ του κράτους και των εργαζομένων. Η ιδιωτικοποίηση συγκέντρωσε στα χέρια λίγων όσα είχαν δημιουργήσει οι πολίτες της Βουλγαρίας στην πορεία των ετών. Άλλαξε και το νόημα των εορτασμών για την 1η Μαΐου. Η δύσκολη προσαρμογή στις απαιτήσεις της νέας εποχής οδήγησε σε κοινωνικές αναταραχές, απεργίες σε διάφορους κλάδους της οικονομίας, της παιδείας, της υγείας και του πολιτισμού. Ιδρύθηκαν δυο μεγάλες εργατικές συνδικαλιστικές οργανώσεις, η Συνομοσπονδία Ανεξάρτητων εργατικών Συνδικάτων και η Συνομοσπονδία Εργατών Ποντκρέπα, καθώς και το Τριμερές Συμβούλιο στο οποίο συμμετέχουν το κράτος, οι εργοδότες και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις. Οι κινητοποιήσεις πλέον αποσκοπούν στη δίκαιη και έγκαιρη αμοιβή εργασίας και το ίδιο το δικαίωμα στην εργασία. Με τις μεταρρυθμίσεις και την κρίση πολλοί άνθρωποι έχασαν τις θέσεις εργασίας τους, κάτι που οδήγησε σε άνοδο της ανεργίας.

Ο αγώνας για την μείωση της ανεργίας, την αύξηση της απασχόλησης, για καλύτερες αποδοχές και για την επιστροφή των οικονομικών μεταναστών συνεχίζεται. Σύμφωνα με τις προγνώσεις, η κοινωνική και η οικονομική κρίση που δημιουργήθηκε από την πανδημία Covid-19 δεν πρόκειται να ξεπεραστεί εύκολα. Η εσωτερική κατανάλωση έχει μειωθεί σημαντικά, το ίδιο ισχύει και για το ποσοστό των εξαγωγών. Αυτό οδηγεί στην αύξηση του προϋπολογιστικού ελλείμματος, με όλα τα αρνητικά επακόλουθα. Ο εορτασμός της φετινής Πρωτομαγιάς, αν και θα πραγματοποιηθεί χωρίς πορείες ή άλλες εκδηλώσεις, συνοδεύεται από την ανησυχία που προκαλεί η επικρατούσα κατάσταση, αλλά και από την ελπίδα ότι θα διατηρηθούν και θα αυξηθούν οι θέσεις εργασίας και οι αμοιβές. Ότι στη Βουλγαρία θα υπάρχει εργασία για όλους και ότι οι νέοι θα μένουν και θα εργάζονται στην πατρίδα τους και θα σταματήσουν να ξενιτεύονται αναζητώντας καλύτερες συνθήκες εργασίας και μια καλύτερη ζωή.

Φωτογραφία: Η Τέταρτη Τάξη (Il Quarto Stato), του  Τζουζέπε Πελλίτσα ντα Βολπέντο

Επιμέλεια: Σταύρος Βανιώτης