Η επιδημία του κορονοϊού «πάγωσε» την πολιτιστική ζωή της Βουλγαρίας για απεριόριστο διάστημα. Κάποιοι από τους μουσικούς εργάζονται σε θεσμούς και έχουν σταθερό εισόδημα αλλά οι περισσότεροι είναι ελεύθεροι επαγγελματίες και η κατάσταση αυτή κάνει δύσκολη την επιβίωσή τους. Στις 2 Απριλίου οι πρόεδροι όλων των Καλλιτεχνικών Συλλόγων στην Βουλγαρία έστειλαν ανοιχτή επιστολή στους κρατικούς θεσμούς στην οποία επιμένουν να αυξηθούν οι πόροι του κρατικού προϋπολογισμού για τον πολιτισμό. Σκοπός είναι να ληφθούν επείγοντα μέτρα προς υπεράσπιση των δημιουργών και των πολιτιστικών οργανισμών.

Πρόεδρος της Βουλγάρικης Μουσικής Ένωσης (ΒΜΕ) είναι ο διάσημος μουσικός, καθηγητής Χρίστο Γιότσοβ, που παίζει κρουστά. Γεννημένος το 1960, σε οικογένεια μουσικών, τελείωσε την Μουσική Ακαδημία στην Σόφια στην οποία διδάσκει από το 1989. Ασχολείται με την τζαζ και με το συγκρότημα «Ακουστίτσνα βέρσια» κέρδισαν επικυρωμένους διαγωνισμούς στην Ευρώπη. Γράφει συμφωνικά έργα και μουσική για ταινίες και για το θέατρο. Φέτος κλείνει τα 60 του χρόνια αλλά κανείς δεν ξέρει πότε θα λήξει η Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης και θα μπορεί να τα γιορτάσει. Από την αρχή ακόμα της κρίσης ο Χρίστο Γιότσοβ σαν πρόεδρος της ΒΜΕ δήλωσε πως η οργάνωση υπερασπίζεται τα δικαιώματα των φρη λάνσερ (free lancer) μουσικών από το 2012 θα συνεχίσει να το κάνει.

«Δεν είμαστε αμέτοχοι και οι μουσικοί μπορούν να είναι βέβαιοι πως η οργάνωσή μας είναι σε θέση να τους υπερασπιστεί, είπε ο κύρος Γιότσοβ. Όλοι ζημιώνονται από την κρίση αλλά οι αυτασφάλιστοι είναι στην χειρότερη θέση και τίθεται σε αμφισβήτηση ύπαρξή τους. Εδώ και 2 εβδομάδες συζητάμε με τον υπουργό Πολιτισμού, Μποΐλ Μπάνοβ, μέσω ιδρυμένης ειδικά για την περίσταση Επιτροπή Πρωτοβουλιών. Προσπαθούμε να γενικεύσουμε τα συμφέροντά μας, την γνώμη και τις προτάσεις μας γιατί η σύσταση της ΒΜΕ ποικίλει από εταιρίες που διοργανώνουν εκδηλώσεις μέχρι ξεχωριστούς μουσικούς που μόνοι τους μανατζάρουν τον εαυτο τους». 

Στις 26 Μαρτίου 2020 η Ευρωβουλή ενέκρινε σε έκτακτη συνεδρίαση τρεις επείγουσες προτάσεις σαν μέρος της κοινής απάντησης της ΕΕ στην επιδημία του COVID 19. Προβλέπεται 37 δις € από τα υπάρχοντα ταμεία της ΕΕ να προοριστούν για πολίτες περιοχών και κρατών που έχουν θιχτεί σε μέγιστο βαθμό από την επιδημία.

«Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα αυτό προσφέρει σημαντική χρηματική βοήθεια η οποία πρέπει να φτάσει σε κάθε κράτος, λέει ο κ. Γιότσοβ. Η δεύτερη συνάντηση της Επιτροπής Πρωτοβουλιών με τον υπουργό έλαβε χώρα στις 31 Μαρτίου. Η γνώμη μου είναι πως το υπουργείο πρέπει να αγωνιστεί να λάβει το μέρος που μας αναλογεί από αυτά τα χρήματα. Από αυτόν τον θεσμό εξαρτάται η βοήθεια να είναι αποτελεσματική. Οι κρατικοί πολιτιστικοί θεσμοί βασίζονταιι στον κρατικό προϋπολογισμό αλλά στην ΕΕ εδώ και χρόνια έχουν δημιουργήσει θεσμούς που φροντίζουν για τους ανεξάρτητους καλλιτέχνες οι οποίοι ασφαλίζονται μόνοι τους. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες έχουν μεγάλη δημιουργική δύναμη και πρέπει να τους δώσουμε την δυνατότητα να επιβιώσουν αυτήν την δύσκολη εποχή. Αλλιώς ο πολιτισμός θα καταρρεύσει και θα είναι πολύ δύσκολο να τον «ξαναχτίσουμε». Τα οικονομικά μέτρα που προσφέρει η ΕΕ είναι «πρώτες βοήθειες» για να μπορούμε να ξαναοργανώσουμε τις αναβλημένες εκδηλώσεις και να υλοποιήσουμε τα «παγωμένα» πρότζεκτ».

Όλες οι χώρες έχουν τέτοια μέτρα σωτηρίας των ανεξάρτητων καλλιτεχνών. Στην Αυστρία δίνουν στον τομέα 1 δις € και ο κάθε καλλιτέχνης θα λάβει ποσό μεταξύ 3 000 και 5 000 € αφιλοκερδώς. Στην Βουλγαρία ποιά λύση προτείνουν οι πολιτκοί; 1 000 λέβα άτοκο δάνειο.

«Αυτό δεν είναι σοβαρό, λέει ο κύριος Γιότσοβ. Στην Βουλγαρία οι ανεξάρτητοι μουσικοί είναι περίπου 5 000 αλλά κάποιος πρέπει να τους καταμετρήσει. Καλώ όλους τους συναδέλφους μου να συμμετάσχουν στην προετοιμασία αυτής της στατιστικής. Αυτός δεν είναι ούτε ο πρώτος ούτε ο τελευταίος κατακλυσμός τον οποίο βιώνουμε σαν τομέας και ελπίζω να δημιουργηθεί ένα ταμείο το οποίο να εξασφαλίσει την ύπαρξη των αυτασφάλιστων καλλιτεχνών. Θέλω να τελειώσω με μια ευχάριστη είδηση – από τον Φεβρουάριο η ΒΜΕ είναι μέλος του Ευρωπαϊκού Μουσικού Συυμβουλίου που είναι η «Μουσική Βουλή» της ΕΕ. Εμείς είμαστε οι εκπρόσωποι της Βουλγαρίας σ’ αυτόν τον θεσμό και είμαστε υπερήφανοι αλλά ταυτόχρονα συνειδητοποιούμε την ευθύνη που έχουμε».

Συνδεθήκαμε με τον σαξοφονίστα Βλαντιμίρ Καρπάροβ που είναι ανεξάρτητος μουσικός στην Γερμανία εδώ και δεκαετίες για να μάθουμε ποιά είναι η μοίρα των μουσικών που είναι ελεύθεροι επαγγελματίες εκεί. Η Γερμανία κήρυξε Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης στις 23 Μαρτίου.

«Κάποιες μέρες νωρίτερα στα κλαμπ εμφανίστηκαν αστυνομικοί και φιλικά κάλεσαν τους θαμώνες να αποχωρήσουν για να σταματήσει η διάδοση του κορονοϊού, διηγείται ο κύριος Καρπάροβ. Από τότε όλοι εμείς οι ελεύθεροι μουσικοί είμαστε άνεργοι. Αμέσως στάλθηκαν συλλογικές επιστολές στους κυβερνώντες και για μια εβδομάδα λάβαμε απάντηση από τους υπουργούς Πολιτισμού και Οικονομικών. Έγινε σαφές πως θα υπάρξουν επιδοτήσεις για μουσικούς και ιδιοκτήτες κλαμπ, για όλους τους αυτασφάλιστους και για όσους έχουν μικρές επιχειρήσεις. Οι αιτήσεις υποψηφιότητας είναι αρκετά απλές και στέλνονται μέσω ίντερνετ. Οι πόροι μοιράζονται μέσω μιας μόνο τράπεζας. Το ένα πακέτο είναι για 5 000 € για τρεις μήνες. Μας είπαν πως αν η Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης συνεχιστεί θα λάβουμε νέο πακέτο. Δεν απαιτείται να αποδείξεις ποιά ήταν τα έσοδά σου ούτε ποιες εκδηλώσεις στις οποίες θα συμμετείχες έχουν ακυρωθεί. Είπα όλα αυτά τα πράγματα στους συναδέλφους μου στην Βουλγαρία και τους συνέστησα να στραφούν στις εταιρίες για πνευματικά δικαιώματα γιατί τουλάχιστον στην Γερμανία αυτοί ήταν οι πρώτοι θεσμοί που εξασφάλισαν χρηματική βοήθεια στους καλλιτέχνες. Η Υπηρεσία για τα Δικαιώματα Ερμηνείας έδωσε σε κάθε καταχωρημένο καλλιτέχνη, που έχει λάβει αμοιβή από το θεσμό, από 250 € ενώ η Υπηρεσία για τα Πνευματικά Δικαιώματα έδωσε ποσά υπολογισμένα βάση των αμοιβών που έχει λάβει ο κάθε καλλιτέχνης τα προηγούμενα χρόνια. Η ιδέα είναι ότι οι μελλοντικές πληρωμές των καλλιτεχνών θα είναι μειωμένες γιατί αυτά τα χρήματα θα μας παρακρατηθούν το 2022 αλλά είναι μια λύση για να αντέξουμε τώρα. Οι περισσότεροι άνθρωποι στην Γερμανία ζουν με ενοίκιο και οι αρχές έλαβαν άλλο ένα μέτρο – οι σπιτονοικοκύρηδες δεν μπορούν να σε διώξουν από το σπίτι σου ακόμα κι αν δεν έχεις πληρώσει ενοίκιο επί  6 μήνες και αυτό θα είναι μια λύση για πολλούς ανθρώπους. Συζητιέται επίσης να σταματήσουν να τρέχουν τα ενοίκια των κλαμπ για κάποιο διάστημα μιας και ούτως ή άλλως οι ιδιοκτήτες δεν μπορούν να κάνουν χρήση των χώρων αυτών μέχρι να περάσει η επιδημία».

Φωτογραφίες πρ. αρχείο, Peter Gaenssle

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα