Η Εκκλησία της Αγίας Σοφίας, που βρίσκεται στο κέντρο της πρωτεύουσας, είναι αναπόσπαστο μέρος της ιστορίας της πόλης και θεωρείται ένα από τα σύμβολά της. Σύμφωνα με τον πρεσβύτερο του ναού, τον πατήρ Άνγκελ Άνγκελοφ, η εκκλησία φέρει το όνομα της του Θεού Σοφίας – του Λόγου, και όχι της αρχαίας μάρτυρα Σοφίας, παρόλο που γιορτάζει τη δεύτερη πανήγυρή της στις 17 Σεπτεμβρίου, όταν τιμάμε τη μνήμη της Αγίας και των τριών κορών της.

Ο ναός χτίστηκε προς τιμή του Υιού του Θεού και η ανθρωπότητα μαθαίνει για τον ερχομό του ανάμεσα στους ανθρώπους την Ημέρα του Ευαγγελισμού – 25^η Μαρτίου. Είναι η ημέρα όταν ο Αρχάγγελος Γαβριήλ φέρει τη χαρμόσυνη είδηση στην Παρθένο Μαρία, ότι θα συλλάβει και θα γεννήσει τον Υιό του Θεού. Αυτή την ημέρα διαδίδεται η είδηση για τη Θεία Ενανθρώπηση, δηλαδή, ότι ανάμεσα στους ανθρώπους θα έρθει ο Σωτήρας να σκορπίσει τον λόγο και τη σοφία Του. Γι’ αυτό η γιορτή έχει μεγάλη σημασία για την Εκκλησία της Αγίας Σοφίας, λόγω της τιμής προς την του Θεού Σοφία, που έρχεται να σώσει την ανθρωπότητα.

«Ο Ναός της Αγίας Σοφίας είναι μνημείο πολιτισμού και θεωρείται ότι είναι ανάμεσα στα παλαιότερα αρχιτεκτονικά αριστουργήματα στα Βαλκάνια», λέει ο πατήρ Άνγκελ και συνεχίζει:

«Στη σημερινή μορφή του ο ναός χτίστηκε στα τέλη του 5^ου και τις αρχές του 6^ου αιώνα. Κάτω από τον ναό φαίνονται τα θεμέλια άλλων 4 εκκλησιών, με την πρώτη να χρονολογείται από τις αρχές του 3^ου αιώνα. Ακριβώς τότε ήταν ο μεγάλος διωγμός των Χριστιανών στα εδάφη μας και στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Στο σημείο αυτό υπήρχε μικρή εκκλησία, που ήταν ναός νεκροταφείου, γιατί η γύρω περιοχή είναι γεμάτη τάφους. Δεν είναι γνωστό αν εκείνη την περίοδο έφερε το όνομα της Αγίας Σοφίας. Με την πάροδο του χρόνου ο ναός σταδιακά επεκτάθηκε και στις αρχές του 6^ου αιώνα χτίστηκε ακριβώς αυτή η χαρακτηριστική βυζαντινή βασιλική, που μπορείτε να δείτε και σήμερα.»

Ο ναός είναι εμβληματικός για την πρωτεύουσά μας και θεωρείται ότι τον 14^ο αιώνα έδωσε και το όνομα της πόλης. Κατά το Β΄ Βουλγαρικό Κράτος (12^ο – 14^ο αιώνα, 1185 – 1396) το Ντράστερ (σήμερα η πόλη Σιλίστρα), που ήταν πατριαρχικό και μητροπολιτικό κέντρο, δέχθηκε επίθεση και λεηλατήθηκε και η Εκκλησία της Αγίας Σοφίας μετατράπηκε σε καθεδρικό μητροπολιτικό ναό. Το μαρτυρούν απομεινάρια από τοιχογραφίες, που χρονολογούνται στον 12^ο αιώνα, από τις οποίες καθίσταται σαφές, ότι ο ναός διαδραμάτιζε σημαντικό ρόλο στο κράτος. 

Ο Ναός της Αγίας Σοφίας ήταν για ορισμένη περίοδο και τζαμί, αλλά δεν κατακτήθηκε με βία» - συνεχίζει ο πατήρ Άνγκελ. – «Μετά την οθωμανική εισβολή οι Χριστιανοί συνειδητοποιούσαν ότι δεν μπορούν να συντηρούν έναν τέτοιο μεγάλο ναό και έτσι έγινε τζαμί. Κατά τη διάρκεια ενός σεισμού, έπεσε ο μιναρές και σκότωσε ένα παιδί. Οι Τούρκοι δέχθηκαν αυτό ως οιωνό και εγκατέλειψαν τον ναό. Κατά την Απελευθέρωση τα ρωσικά στρατεύματα τον βρήκαν σε ερείπια. Πολύ αργότερα άρχισε η αποκατάστασή του, μέχρι που φτάσει τη σημερινή μορφή του.»

Πριν μερικά χρόνια κάτω από την Εκκλησία της Αγίας Σοφίας σε αρχαιολογικό επίπεδο δημιουργήθηκε υπόγειο μουσείο, στο οποίο μπορούν να ειδωθούν οι τοίχοι των ναών που υπήρχαν στο σημείο αυτό, διάφορες νεκρικές εγκαταστάσεις, που χρονολογούνται στην περίοδο 2^ου αιώνα προ Χριστού – 4^ου αιώνα μετά Χριστόν, διασωθέντες ρωμαϊκοί τάφοι, γλαφυρά πολύχρωμα ψηφιδωτά με φυτικά μοτίβα, γεωμετρικά σχήματα και σταυρούς. Υπάρχουν και αποκαταστάσεις της κάποτε εμφάνισης της αρχαίας Σερδικής, κάτι που δείχνει με υπέροχο τρόπο τα διάφορα αρχαιολογικά στρώματα, που βρέθηκαν κάτω από την εκκλησία. Ο καθένας που έχει επιθυμία και ενδιαφέρον να επισκεφθεί την εκκλησία και το υπόγειο μουσείο, μπορεί να το κάνει, αλλά αφού ο κόσμος βγει από την απομόνωση, στην οποία ζει λόγω της πανδημίας του κοροναϊού. Την Ημέρα του Ευαγγελισμού ο πατήρ Άνγκελ απευθύνθηκε στο ακροατήριο της Βουλγαρικής Ραδιοφωνίας με τα λόγια:

«Αυτές τις ημέρες το μήνυμα είναι ένα. Εμείς πράγματι αντιμετωπίζουμε δοκιμασία. Δεν ξέρω κατά πόσον εμείς, οι Βούλγαροι, το συνειδητοποιούμε. Αλλά πιστεύω ότι όλο και πιο σαφώς καταλαβαίνουμε τι μας περιμένει. Αυτό που θα ήθελα να φτάσει σε όλους, είναι ότι πρέπει να είμαστε πειθαρχημένοι και εξαιρετικά υπεύθυνοι και με την ισχυρή πίστη που φέρουμε, πολύ εύκολα θα ξεπεράσουμε τη δοκιμασία. Αυτό είναι το μήνυμά μου – τη βαθιά, ισχυρή, αληθινή πίστη, που φέρουμε από αιώνες, τώρα είναι η στιγμή να τη δείξουμε με τον πιο αποφασιστικό τρόπο. Και βεβαίως, την ευθύνη, γιατί ο αληθινός πιστός είναι πάντα πολύ υπεύθυνος.»

Φωτογραφίες: Μαρία Πέεβα, bgnes, bulgariatravel.org, wikipedia, αρχείο ΒΕΡ, Ντιάνα Τσανκόβα, bgnes

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα