Η οικογένεια Σαρανεντέλτσεβι από το Καζανλάκ (Νότια Βουλγαρία) ξέρει ιστορίες για του προγόνους της έως και πριν 9 γενιές. Εκτός του ότι ήταν ιδρυτές του πρώτου εργαστηρίου κατασκευής οργάνων στην Βουλγαρία, στην αυλή του σπιτιού τους μεγάλωνε ένα αιωνόβιο πυξάρι.

Ο απόγονος της οικογένειας, Στέφαν Σαρανεντέλτσεβ, είναι δικηγόρος και πριν μερικά χρόνια συνέγραψε ένα γενεαλογικό βιβλίο το οποίο ξεκινά με την ιστορία του γενάρχη τους, του Νεντέλτσο, με το αρχαιοβουλγάρικο παρατσούκλι «σαρά» που σημαίνει «άνθρωπος που του αρέσει η τάξη». Το βιβλίο λέγεται «Να διαφυλάξουμε τα πράσινα κλωνάρια – γενεαλογικό χρονικό της οικογένειας Σαρανεντέλτσεβι  από το Καζανλάκ» (2015).

Τα αδέρφια Ντιμίταρ, Μπόντσο, και Ιβάν Σαρανεντέλτσεβι έζησαν στα τέλη του 19^ου αιώνα.

«Ο παππούς μου και τα αδέρφια του ίδρυσαν το πρώτο και μοναδικό ως τις μέρες μας στην Βουλγαρία εργοστάσιο εγχόρδων οργάνων μουσικής που λέγεται «Κρεμόνα», λέει ο Στέφαν Σαρανεντέλτσεβ. Ο Ντιμίταρ αρχικά έφτιαχνε όπλα και μάλιστα δημιούργησε πρωτότυπο πολυβόλο αλλά μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, το 1918, όταν επέστρεψε από το μέτωπο αποφάσισε να ασχοληθεί με κάτι πιο εποικοδομητικό. Ο άνθρωπος αυτός έζησε μέχρι το 1969 και τον θυμάμαι πολύ καλά. Το πρώτο ατελιέ ήταν στην αυλή του σπιτιού απέναντι από το πυξάρι που είναι ένα εντυπωσιακό δέντρο πάνω από 200ίων χρονών.

Για να τελειοποιήσει τις ικανότητές του ο Ντιμίταρ πήγε στην Γερμανία σε ειδική σχολή κατασκευαστών οργάνων όπου σπούδασε με υποτροφία. Όσο καιρό ήταν στο εξωτερικό έστελνε σκίτσα στα αδέρφια του και τους έδινε οδηγίες έτσι ώστε κι εκείνοι να βελτιώνονται επαγγελματικά. Από την Γερμανία γύρισε το 1924 και τότε ίδρυσαν την εταιρία. Εμπνεύστηκαν το όνομα από την ιταλική πόλη Κρεμόνα που είναι κέντρο κατασκευής οργάνων και όπου βρισκόταν τον 17^ο - 18^ο αιώνα το διάσημο εργαστήρι για βιολιά «Στραντιβάρι». Το οικογενειακό ατελιέ συνέχισαν να εξελίσσουν οι γιοί του Ντιμίταρ ενώ ο γιός του Ιβάν, ο Γκεόργκι, μέχρι πριν λίγα χρόνια ήταν ένας από τους λίγους κατασκευαστές κοντραμπάσων στην Βουλγαρία».

Η οικογένεια Σαρανεντέλτσεβ δεν ζει πια στο παλιό σπίτι αλλά το πυξάρι συνεχίζει να είναι σημαντικό για τους απογόνους.

«Κληρονόμησα την αγάπη μου για το πυξάρι από τον παππού μου, λέει ο Στέφαν Σαρανεντέλτσεβ. Εκείνος θυμόταν ότι όταν ήταν παιδί το δέντρο ήταν 6-7 μέτρα. Το 1962 το προηγούμενο καθεστώς εθνικοποίησε το σπίτι και στην θέση του χτίστηκε πολυκατοικία. Το δέντρο είναι ακόμα στην θέση του και με χαρά ανακάλυψα ότι οι νέοι κάτοικοι το αγαπούν και το φροντίζουν. Το δέντρο αυτό είναι γνωστό σε όλους και εμβληματικό για την πόλη. Αυτήν την στιγμή κινδυνεύει από ένα είδος κάμπιας και έχει ανάγκη από ειδική θεραπεία».

Το πυξάρι των Σαρανεντέλτσεβι συμμετείχε στον διαγωνισμό «Δέντρο με ρίζα» 2019 που διοργανώνεται από το ίδρυμα «ΈκοΌμπστνοστ» με κριτική επιτροπή από ειδήμονες που επιλέγει φιναλίστ και στις κατηγορίες «Τα αιωνόβια δέντρα μιλάνε» και «Νεαρός Φυσιολάτρης». Έτσι κι αυτό το δέντρο αποκτά εθνική σημασία και διασημότητα.

Φωτογραφίες: kazanlak.bg, αρχείο, Γκ. Μάντσεβα

Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα