Το έθιμο Σούρβα και το Διεθνές Φεστιβάλ Μεταμφιεσμένων με το ίδιο όνομα, είναι ανάμεσα στις πιο δημοφιλείς χειμωνιάτικες γιορτές στη χώρα μας. Και αναμφίβολα είναι θαυμάσιο παράδειγμα για το άρρηκτο ζευγάρι «παράδοση και σύγχρονη εποχή». Το έθιμο λαμβάνει χώρα την παραμονή της 14^ης Ιανουαρίου, όταν είναι «το λαϊκό Νέο Έτος».

Το φεστιβάλ συγκεντρώνει συμμετέχοντες και λάτρεις την τελευταία Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή του ίδιου μήνα. Διεξάγεται στην πόλη Πέρνικ, διοικητικό κέντρο έξι δήμων, και έχει διαγωνιστικό χαρακτήρα. Το έθιμο είναι μέρος του λαογραφικού εορταστικού ημερολογίου των χωριών σε πέντε από τους έξι δήμους. Κάτι παραπάνω – η Σούρβα είναι αφορμή από κοντά και μακριά να έρχονται οι γεννημένοι στην περιοχή, για να δουν τους συγγενείς και φίλους τους και να συμμετάσχουν στο έθιμο.

«Η Σούρβα είναι αφήγηση για τη γέννηση της τάξης από το χάος, για τη μετάβαση από την εφηβική στη νεανική ηλικία. Οι μπαμπόγεροι χορεύουν και γυρίζουν τα χωριά, για να προστατεύσουν τα σπίτια από ασθένειες, τα χωράφια από αφορία, τις ψυχές από δαίμονες και κακίες, τις ρίζες από λήθη. Καλώς ήλθατε στο παραδοσιακό λαϊκό έθιμο, γιατί η αληθινή Σούρβα είναι στα χωριά» - λέει η Ιβάνκα Βασίλεβα, γενικός εμπειρογνώμονας στο Τμήμα Πολιτισμού του Δήμου Πέρνικ, ενός από τους διοργανωτές των δύο γεγονότων. Όπως είναι γνωστό, το 2015 το έθιμο συμπεριλήφθηκε από την UNESCO στον Κατάλογο Προστασίας της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας.

«Η Βουλγαρία είναι χώρα, στην οποία, παρά τις δυσκολίες και τα προβλήματα, οι άνθρωποι καταβάλλουν προσπάθειες για τη διατήρηση των παραδοσιακών εθίμων και ηθών», είναι πεπεισμένη η κα Βασίλεβα. – «Η Σούρβα κατέχει εξαιρετική θέση στη ζωή των χωριών της περιοχής του Πέρνικ και είναι πραγματική λαϊκή γιορτή. Η προετοιμασία αρχίζει ήδη τον Σεπτέμβριο. Είναι γνωστό, ότι σύμφωνα με την παράδοση, κάθε συμμετέχων μόνος του φτιάχνει το κουστούμι του. Στις 13 Ιανουαρίου βγάζονται τα κουδούνια, για να καθαριστούν και να τα ακούσει το χωριό. Αργότερα, όταν οι μπαμπόγεροι παίζουν γύρω από τη φωτιά, φωνή τους αντηχεί και ενώνεται με τον ήχο των κουδουνιών από τα κοντινά χωριά και εμείς κάνουμε ειδικές διαδρομές που ακολουθούν οι ομάδες. Φέτος σε άνω από 50 οικισμούς θα ανάψει η φωτιά της Σούρβα.

Μόνο στον Δήμο Πέρνικ οι οικισμοί είναι 19, και στον Δήμο Ράντομιρ – 12. Ο κόσμος αυτή τη μέρα σαν να αλλάζει, γυρίζουμε πίσω στους αιώνες. Ισχυρότερο είναι το αίσθημα στην πλατεία, όπου ανάβουν οι φωτιές. Κοιτάζεις γύρω σου και από παντού είσαι τριγυρισμένος από μάσκες – αστείες, τρομερές, εξεζητημένες… Οι μάσκες είναι το ανθρώπινο «δεύτερο εγώ» στο ποικιλόχρωμο εορταστικό καλειδοσκόπιο, στο οποίο ο καθένας παρουσιάζει τον εαυτό του και «όχι τον εαυτό του» ανάμεσα στο γέλιο και τα γλέντια. Οι μάσκες ανταποκρίνονται στις υποχρεωτικές τελετουργικές μορφές – αρχηγό, νύφη με γαμπρό, παπά, κουνιάδο, αρκουδιάρη… Αξίζει οι άνθρωποι να δουν και τα παιδιά της περιοχής μας, που φοράνε παραδοσιακές στολές για την γιορτή.

 Το φεστιβάλ μεταμφιεσμένων έχει και διαγωνιστικά στοιχεία. Κάποιες από τις ομάδες μπαμπόγερων πηγαίνουν σε άλλα χωριά, για παράδειγμα στο χωριό Ελόβ ντολ περιμένουμε να μαζευτούν επτά ομάδες. Όλοι που αγαπούν την γιορτή, μπορούν να έρθουν. Στην ιστοσελίδα του δήμου και στην ιστοσελίδα «Για το Πέρνικ» ήδη στις 10 Ιανουαρίου θα δημοσιεύσουμε πλήρεις πληροφορίες.

Η επικείμενη 29^ηέκδοση του Διεθνούς Φεστιβάλ Μεταμφιεσμένων, που προγραμματιζόταν για τις 24-26 Ιανουαρίου, αναβλήθηκε λόγω της κρίσης με την υδροδότηση στην πόλη Πέρνικ. Στην υπάρχουσα κατάσταση αυτό φαίνεται να είναι η μόνη σωστή απόφαση. Αλλά οι διοργανωτές και οι συμμετέχοντες αναμφίβολα είναι απογοητευμένοι.

«8000 άτομα έχουν δηλώσεις τη συμμετοχή τους – 120 ομάδες από τη Βουλγαρία και πάνω από 15 από το εξωτερικό. Η οργανωτική επιτροπή μας διαβεβαίωσε ότι του χρόνου θα κάνουμε ακόμη καλύτερο φεστιβάλ. Στην περιοχή του Πέρνικ η Σούρβα είναι Σούρβα. Ήταν πριν από μας, θα είναι και μετά από μας. «Ας γίνει!», λένε οι μπαμπόγεροι, εδραιώνοντας τη νέα αρχή, ευχόμενοι γονιμότητά και ευημερία.»

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα