Ως τις 14 Δεκεμβρίου, στο Περιφερειακό Ιστορικό Μουσείο του Κιουστεντίλ (Δυτική Βουλγαρία), θα λάβει χώρα η παραδοσιακή προεόρτια δραστηριότητα για παιδιά και φιλομαθείς ενήλικους, «Χριστουγεννιάτικος αργαλειός». Πρέπει να αγαπάς πολύ τα παιδιά για να σχεδιάσεις ένα τέτοιο πρόγραμμα. Η αρχή ήταν το 2015 και οργανώθηκαν πάνω από 200 δραστηριότητες. Ακριβώς στο πνεύμα της καθημερινής μας διαδικτυακής ζωής, χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια, τα παιδιά αποκτούν γνώσεις μέσα από τα χέρια τους και χάρη σε μια συναισθηματική επαφή με την ιστορία.

Φέτος από τις 12 Δεκεμβρίου τα παιδιά φτιάχνουν όμορφα υφάσματα στην ειδική γωνία στην αίθουσα «Ασκληπιός» και βλέπουν ενδιαφέροντα ευρήματα σχετικά με επαγγέλματα που υπήρχαν την 6-5 χιλιετία π. Χ. Είναι γνωστό ότι στην παράδοσή μας οι γυναίκες έφτιαχναν τα ρούχα των οικογενειών τους από  υφάσματα που παρήγαν στο σπίτι, για τα οποία μόνες τους έγνεθαν νήματα από βαμβάκι, μαλλί κ.ά. Πριν την εμφάνιση του ροδανιού για την προετοιμασία για την ύφανση οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν κεραμικά αγγεία με εσωτερικές λαβές. Τέτοιες «περιστρεφόμενες κούπες» βρέθηκαν στην Αίγυπτο, την Παλαιστίνη και την Ελλάδα.

Στην Βουλγαρία είναι γνωστά τρία παρόμοια αγγεία από την 5 χιλιετία π. Χ. (από την Εποχή του χαλκού), δύο από τα οποία βρέθηκαν στην περιοχή του Κιουστεντίλ. Από την ίδια εποχή βρέθηκε και «σπόνδυλος» για αδράχτι πάνω στον οποίον έχουν χαραχτεί σημάδια που απεικονίζουν τους αστερισμούς Κύκνο και Μεγάλη Άρκτο. Όλες αυτές τις γνώσεις τα παιδιά τις αποκτούν γρήγορα, όσο ασχολούνται με ενδιαφέροντα παιχνίδια και παζλκαι αποκτούν δεξιότητες που μεταφέρθηκαν μέσα απ’ τους αιώνες απορροφώντας ανεκτίμητη ιστορική εμπειρία. Ο «Χριστουγεννιάτικος αργαλειός» είναι μέρος του εκπαιδευτικού προγράμματος «Μουσειακό εργαστήριο» το οποίο βασίζεται στο απλό γεγονός ότι από τότε που υπάρχει ο κόσμος, εμείς μαθαίνουμε πράγματα μέσω των χεριών μας.

«Είναι πολύ σημαντικό να μεταδώσουμε τις γνώσεις στα παιδιά μέσα από πρακτικές δραστηριότητες για να μπορούν να μάθουν την διαδικασία της παραγωγής και να περπατήσουν στον δρόμο των προγόνων τους», λέει κατηγορηματικά η Μιροσλάβα Τάσκοβα, υπεύθυνη για τις δημόσιες σχέσεις στο Μουσείο και ένας από τους εμπνευστές του προγράμματος. «Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον από την πλευρά των παιδιών, των καθηγητών και των γονέων. Η έμφαση είναι στην τέχνη και τον πολιτισμό της αρχαιότητας. Μερικά από τα θέματα περιλαμβάνουν εξέταση μεμονωμένων αντικειμένων που εκτίθενται στους ανοιχτούς και στους κλειστούς χώρους του Μουσείου. Το πρόγραμμα συμπληρώνεται με εκπαιδευτικά βιβλία τα οποία έχουμε χάρη στο Κέντρο άτυπης εκπαίδευσης και πολιτιστικής δράσης «Άλος».

Με την βοήθειά τους αναπτύσσουμε το εκπαιδευτικό περιβάλλον που προσφέρει το Μουσείο. Τον Φεβρουάριο το θέμα είναι «Η κουλτούρα της διατροφής στην αρχαιότητα» και παρουσιάζει προϊστορικά και μεσαιωνικά αγγεία που βρέθηκαν στην πόλη μας μέσω των οποίων θα διηγηθούμε για τον τρόπο ζωής στις παλιές εποχές. Τον Μάρτιο θα δώσουμε έμφαση στην μέτρηση του χρόνου. Θα παρουσιάσουμε ένα μοντέλο φούρνου με χαραγμένο πίνακα ενός σεληνιακού-ηλιακού ημερολογίου από την 5 χιλιετία π. Χ. (ανάμεσα στους παλιότερους στην Ευρώπη). «Τα παιχνίδια της αρχαιότητας» εστιάζουν την προσοχή σε ένα κεραμικό αγγείο επίσης από την 5^η χιλ. π. Χ. Έχει 16 τρύπες στην επιφάνεια, προφανώς είναι κάποιο παιχνίδι. Ακόμα περισσότερο ενδιαφέρον έχει ότι βρήκαμε ένα σύγχρονο αντίστοιχο αυτού του παιχνιδιού που υπάρχει ακόμα και σε εφαρμογή για κινητό. Οι κανόνες ταιριάζουν απίστευτα καλά στο δικό μας αρχαίο αντικείμενο. Έτσι «ζωντανεύει» για τα παιδιά. Το φτιάχνουν από πηλό και μετά παίζουν μαζί του. Τον Μάιο, όταν γιορτάζουμε την Ημέρα του βουλγαρικού πολιτισμού και της σλαβικής γραφής, θα δείξουμε σημάδια από την εποχή του Χαλκού που χρησιμοποιούνταν πριν ανακαλυφτεί η γραφή. Έχουμε σκεφτεί παιχνίδια με το γλαγολιτικό και το κυριλλικό αλφάβητο, θα δείξουμε στα παιδιά παλιές τεχνικές εκτύπωσης και τις σελίδες τίτλων παλιών χειρόγραφων.

Άλλο σημαντικό θέμα είναι «Αμάξια και διακοσμήσεις στην αρχαιότητα». Εξετάζουμε ένα υπέροχο δίτροχο από τον 2ο αιώνα, δείχνουμε τις λεπτομέρειες στην διακόσμηση και τα παιδιά φτιάχνουν διακόσμηση πάνω σε χάμουρα αλόγου από πλαστελίνη μοντελισμού. Το τελευταίο θέμα είναι για τα ρούχα, τα αξεσουάρ και τα όπλα στην αρχαιότητα. Μια εικόνα πάνω σε ανθρωπομορφικά αγαλματίδια από την 5η χιλιετία π. Χ. οδηγεί στη χαρακτηριστική φορεσιά της περιοχής μας. Εξετάζουμε επίσης την μπέρτα των θρακικών πολεμιστών που ονομάζεται «ζέιρα».

Κλείνοντας συμβολικά τον κύκλο της χρονιάς, στις επόμενες μέρες τα παιδιά θα υφαίνουν στον «χριστουγεννιάτικο αργαλειό». Με την φαντασία τους θα συνδυάσουν την σημερινή αισθητική με τις αρχαίες τεχνικές και θα μπουν στον νέο χρόνο εμπλουτισμένα και εμπνευσμένα για πάντα από την ιστορία της πατρίδας τους.

Φωτογραφίες: Ιστορικό Μουσείο του Κιουνσταντίλ, Αλμπένα Μπέζοβσκα

Μετάφραση: Άιλιν Τόπλεβα