Αυτές τις μέρες όλη η Ευρώπη με ανησυχία και συμπόνια παρακολουθεί την κατάσταση στην Αλβανία μετά τον καταστροφικό σεισμό της 25^ης Νοεμβρίου. Όπως πολλές άλλες χώρες η κυβέρνηση της Βουλγαρία χορήγησε περίπου 100 χιλιάδες ευρώ για ανθρωπιστική βοήθεια, με την οποία εξέφρασε την υποστήριξή της. Η βουλγάρικη διπλωματική αποστολή είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει την κρίση. Δεν υπάρχουν πληροφορίες μεταξύ των θυμάτων να είναι βούλγαροι τουρίστες ή εκπρόσωποι της βουλγάρικης μειονότητας στην Βουλγαρία.

Οι Βούλγαροι στην Αλβανία ζουν κυρίως στις περιοχές Πρέσπα, Γκόλο Μπάρντο και Γκορά οι οποίες δεν ευημερούν ιδιαίτερα. Τα δικαιώματα τους αναγνωρίστηκαν επίσημα στις 12 Οκτωβρίου 2017 όταν εγκρίθηκε από την αλβανική κυβέρνηση τροποποίηση του Νόμου για την Υπεράσπιση των Μειονοτήτων. Η φτώχεια όμως, η ανεργία και έλλειψη προοπτικής κάνει αυτούς τους ανθρώπους να σκέφτονται να επαναπατριστούν.

«Μιλάμε μια αρχαία βουλγάρικη γλώσσα, λέει ο Λιρίμ Χατζίου από το Σίσταβετς που είναι το μεγαλύτερο χωριό της Γκορά. Την μάθαμε από τις μητέρες μας τις γιαγιάδες και τους παππούδες. Στο σχολείο μαθαίνουμε μόνο αλβανικά. Από την Βουλγαρία δεν έρχονται δάσκαλοι κι ας είμαστε μεγάλο χωριό. Πολλοί από τους νεαρούς μας πηγαίνουν να σπουδάσουν στην Σόφια, θέλω κι εγώ να πάω. Όλα τα παιδιά θέλουν να πάνε στην Βουλγαρία. Τώρα στο Σίσταβετς έχουν μείνει 160 σπίτια με 300-400 κατοίκους. Οι άλλοι έφυγαν γιατί δεν έχει δουλειά. Όσοι μείναμε ασχολούμαστε με κτηνοτροφία – κοιτάμε αγελάδες, πρόβατα κλπ. Αν έρθω στην Βουλγαρία θέλω να ασχοληθώ με χειμερινά σπορ στα οποία η οικογένειά μου έχει παράδοση».

Η πλειονότητα των κατοίκων του Σίσταβετς ανήκουν στην εθνότητα γκοράνοι και είναι μουσουλμάνοι. Στην Πρέσπα ζουν Βούλγαροι που είναι ορθόδοξοι χριστιανοί ενώ στο Γκόλο Μπάρντο η κοινότητα είναι μεικτή θρησκευτικά.

Στο χωριό Βράμπνικ του Δήμου Ντέβολ, στην Νομαρχία Κόρτσα, υπάρχει βουλγάρικο κυριακάτικο σχολείο στο οποίο διδάσκει η Ατινά Πρεβέντα που είναι ταυτόχρονα και διευθύντρια του βουλγάρικου φολκλορικού συγκροτήματος της κοινότητας. Στόχος της είναι να διαφυλάξει την βουλγάρικη ταυτότητα των κατοίκων.

«Τα παιδιά έρχονται στο σχολείο και μαθαίνουν βουλγάρικα, λέει εκείνη. Οι περισσότεροι από μας μιλάμε βουλγάρικα στα σπίτια μας αλλά μας αρέσει που πια έχουμε και σχολείο. Οι νέοι ενδιαφέρονται για τα πάντα – χορεύουν διαβάζουν, έχουν σχολικά εγχειρίδια και βιβλία τα οποία μας στέλνει το βουλγάρικο κράτος». 

Σύντομα αναμένεται η βουλγάρικη κοινότητα να αποκτήσει τον δικό της ραδιοφωνικό σταθμό στα βουλγάρικα. Αυτήν την στιγμή ετοιμάζουμε τα χαρτιά, λέει ο Χατζή Πιρούσι, αλβανικός κοινωνικός παράγοντας με βουλγάρικη καταγωγή ο οποίος είναι πρόεδρος του πολιτιστικού κέντρου «Πρόοδος Γκόλο Μπάρντο» που ιδρύθηκε πριν 20 χρόνια.

«Μιλάμε και τραγουδάμε στα βουλγάρικα, λέει εκείνος. Νοσταλγούμε την Βουλγαρία. Στο χωριό που γεννήθηκα, το Στέμπλεβο, αγιάζουμε καινούρια εκκλησία, τον Άγιο Νικόλαο που την χτίσαμε πάνω στα ερείπια μιας παλαιότερης εκκλησία. Αυτή ήταν η πρώτη επένδυση που έκανε η Βουλγαρία στην περιοχή μας. Χαιρόμαστε που πλέον είναι επίσημα αναγνωρισμένη η βουλγάρικη μειονότητα γιατί μέχρι πριν λίγα χρόνια αντιμετωπίζαμε πολλές δυσκολίες. Εδώ και λίγο καιρό έχουμε και κυριακάτικο σχολείο αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. Θα ήταν καλύτερα αν είχαμε περισσότερα βουλγάρικα ΜΜΕ, βουλγάρικη τηλεόραση, βουλγάρικο ραδιόφωνο. Εδώ και καιρό επικοινωνούμε με το Ράδιο Βουλγαρία και πολύ το αγαπάμε. Παρακολουθούμε την ιστοσελίδα σας και μας είναι ωφέλιμες οι πληροφορίες που μας δίνει. Μας αρέσει που μπορείς ταυτόχρονα να διαβάσεις ένα άρθρο και στα βουλγάρικα και στα αλβανικά και να ακούσεις ρεπορτάζ για διάφορα θέματα».

Φωτογραφίες και βίντεο: Κρασιμίρ Μαρτίνοβ

Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα