Απεριόριστη ελευθερία και άνθρωποι που είναι έτοιμοι να πειραματιστούν, χωρίς να φοβούνται να κάνουν λάθη - έτσι θα μπορούσαμε να εξηγήσουμε, με λίγα λόγια, την ηρεμία και την αρμονία που αισθάνεται κανείς στον κοινόχρηστο κήπο της συνοικίας Ντρούζμπα στη Σόφια. Ο κήπος βρίσκεται κοντά σε μία από τις πιο πολυσύχναστες οδικές αρτηρίες, κοντά στην έξοδο της πρωτεύουσας, και συνορεύει με αποθήκες και εμπορικά κτήρια. Ωστόσο, ο κήπος έχει γίνει μια μικρή όαση, στην οποία ο καθένας μπορεί να καθίσει όσο θέλει για να ξεφύγει από τον μονότονο ρυθμό της καθημερινότητας και να αισθανθεί σαν δημιουργός, ανακαλύπτοντας νέες δεξιότητες και γνώσεις. Ακόμα και το όνομα - Κοινοί «Κήποι Φιλίας», μετατρέπει το συγκρότημα των παλαιών πολυκατοικιών σε ένα χώρο επικοινωνίας, αμοιβαίας βοήθειας και φιλίας - πράγματα που χρειάζεται η σύγχρονη βουλγαρική. «Δεν υπάρχει κανένας εμπορικός σκοπός στην δραστηριότητά μας - δεν κερδίζουμε τίποτα άλλο πέρα από τις επαφές μας- το «κοινωνικό κεφάλαιο», που στη σύγχρονη κοινωνία είναι εξαιρετικά σημαντικό», λέει ο Νικόλα Μπόντσεφ, ένας νέος από τη Σόφια, που είχε την πρωτοβουλία για τη δημιουργία του κήπου.

«Ίσως το πιο σημαντικό, ότι οι άνθρωποι έρχονται και επικοινωνούν σε ένα χώρο ελεύθερο, αφιερωμένο στις ανάγκες τους. Όλοι είναι ευπρόσδεκτοι - δεν είναι υποχρεωμένοι να καταναλώσουν οτιδήποτε ή να ξοδέψουν χρήματα για κάτι. Απλά πρέπει να έρθουν και να συμμετάσχουν. Η αστική κηπουρική δεν έχει αποσκοπεί να προσφέρει καθαρό φαγητό. Περισσότερο γίνεται για την κοινωνική επαφή που, δυστυχώς, είναι δυσεύρετη στη μεγάλη πόλη. Χαίρομαι όταν έρχεται κάποιος στον κήπο μας. Αποφάσισα να ασχοληθώ με τον κήπο, λόγω των δύσκολων χρόνων και της φτώχειας που πέρασα όταν ήμουν φοιτητής. Σπούδασα στην Αυστρία και όταν επέστρεψα στη Βουλγαρία, αποφάσισα ότι θα βρω οπωσδήποτε ένα μέρος στο οποίο να μπορώ να καλλιεργώ την τροφή μου, για να μην αφήσω ποτέ την οικογένειά μου πεινασμένη. Συνειδητοποίησα ότι δεν υπάρχει κάποιος τέτοιος κήπος στη Βουλγαρία. Τυχαία ήρθα σε επαφή με έναν φίλο που πρότεινε να καλλιεργήσω τον χώρο μεταξύ των πολυκατοικιών στην συνοικία «Ναντέζντα» (Ελπίδα). Έτσι ξεκίνησαν όλα. Ξεκινήσαμε με τη βοήθεια 12 εθελοντών. Μερικοί από αυτούς βρίσκονται ακόμα στην ομάδα μας και είμαστε καλοί φίλοι. Αυτό έγινε πριν από 7-8 χρόνια. Το 2015 μας δόθηκε η ευκαιρία να έρθουμε στον χώρο που βρισκόμαστε σήμερα, στην συνοικία «Ντρούζμπα» (Φιλία).

Ειδικοί από την Ακαδημία Επιστημών της Βουλγαρίας μας βοήθησαν εξετάζοντας τη σύνθεση του εδάφους. Αποδείχθηκε ότι η γη μας ήταν καθαρή και πολύ καλή για την καλλιέργεια τροφίμων. Δεν θέλουμε καν να ανταγωνιστούμε με τους αγρότες που παράγουν για να συντηρήσουν τις οικογένειές τους. Καλλιεργούμε τη γη για χόμπι και για ποικιλομορφία».

«Ευτυχώς στη Βουλγαρία έχουμε απεριόριστη ελευθερία, την οποία δεν γνωρίζουμε πώς να χρησιμοποιήσουμε», λέει ο Νικόλα. Βλέπει ότι την ιδέα του ακολούθησαν και άλλοι κάτοικοι της Σόφιας και παρά τις δυσκολίες που υπάρχουν, ο αριθμός των κήπων αυξάνεται. Η αστική κηπουρική δημιουργεί αυτοπεποίθηση στους ανθρώπους, τους κάνει να αισθανθούν ότι μπορούν να οργανωθούν, να πάρουν σημαντικές αποφάσεις και να πετύχουν το σκοπό τους. Στους Κήπους Φιλίας, στην Ντρούζμπα, οι κηπουροί θα γίνουν 50 κι όλοι έρχονται με το δικό τους κίνητρο για δουλειά.

Η Ντανιέλα Ιορντανόβα είναι 35 ετών και πιστεύει ότι ο κήπος είναι ένα καλό μέρος για να μάθει και να πειραματιστεί στην καλλιέργεια φυτών.

«Εδώ έμαθα για την Μόνιμη καλλιέργεια (permaculture), για τη βιοδυναμική γεωργία. Μετά από καιρό θα ζήσω σε σπίτι με αυλή και εδώ είναι ένα βολικό μέρος για να εξασκηθώ. Έχουμε δημιουργήσει ένα συνεταιρισμό γονέων και μαγειρεύω για τα παιδιά που συμμετέχουν. Χρησιμοποιώ τα κολοκυθάκια, τις ντομάτες και τα λαχανικά που έχω καλλιεργήσει στον κήπο. Παίρνω και το παιδί μου στον κήπο ενώ δουλεύω. Είναι σημαντικό για αυτόν, να δει και να καταλάβει από πού προέρχεται το φαγητό και ότι η επαφή και η εξάρτηση με τη γη είναι κάτι πολύ χρήσιμο. Η χαρά του να κόψεις και να φας κάτι που καλλιεργήθηκε στον κήπο είναι αναντικατάστατη.

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης