Έναν χρόνο μετά την εμφάνιση των «Κρυμμένων γραμμάτων» στη Σόφια, εντελώς φυσικά η πρωτοβουλία μετεξελίχθηκε στα «Βουλγαρικά γράμματα», που ταξιδεύουν στην Ευρώπη. Το πρότζεκτ πραγματοποιήθηκε με ιδέα και σχεδιασμό του ζωγράφου Κίριλ Ζλάτκοφ και αποτελεί σύνολο από 12 παγκάκια, που κατασκευάστηκαν με το σχήμα των γραμμάτων του βουλγαρικού αλφαβήτου – Б, Д, Ж, З, И, Й, Ц κλπ., τα οποία δεν έχουν γραφικό όμοιό τους στο λατινικό και στο ελληνικό αλφάβητο. Έτσι, εκτός από το να δημιουργεί νέο μέρος για ξεκούραση του μοντέρνου ανθρώπου, ο δημιουργός δείχνει το σημείο τομής της ποίησης, της τυπογραφίας και του αστικού περιβάλλοντος. Τοποθετημένα σε εμβληματικά σημεία στο κέντρο της Σόφιας, τα παγκάκια μας θύμιζαν ότι μόνο εμείς οι Βούλγαροι έχουμε γιορτή, αφιερωμένη στη σλαβική γραφή και πολιτισμό – 24^η Μαΐου, και το αλφάβητό μας είναι το τρίτο επίσημο αλφάβητο στην Ευρωπαϊκή Ένωση μετά το λατινικό και το ελληνικό αλφάβητο και χρησιμοποιείται από περισσότερα από 300 εκατομμύρια άτομα σε πάνω από 10 χώρες.

Κάθε ένα από τα παγκάκια-γράμματα είναι άμεσα συνδεδεμένο με την ποίηση μέσω των τοποθετημένων εκεί στίχων σύγχρονων βουλγάρων ποιητών.

«Μετά από διάφορες περιπέτειες, η πραγματική μορφή της πρωτοβουλίας μετατράπηκε στα παγκάκια-γράμματα, τοποθετημένα σε κατάλληλα μέρη για ανάγνωση. Όσοι διαβάζουν συχνότερα κάθονται», είπε κατά την παρουσίαση του πρότζεκτ ο Κίριλ Ζλάτκοφ.

Στις αρχές Ιουνίου τα βουλγαρικά γράμματα στο ύπαιθρο εμφανίστηκαν στην καρδιά του Παρισιού και θα μείνουν εκεί μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου με πρωτοβουλία του Βουλγαρικού Πολιτιστικού Ινστιτούτου στη γαλλική πρωτεύουσα και υπό την αιγίδα της Πρεσβείας της Βουλγαρίας στη Γαλλία. Η καλλιτεχνική εγκατάσταση βρίσκεται όλο το καλοκαίρι σε ένα από τα πιο πολυσύχναστα μέρη στην πόλη – τις αποβάθρες στον Σηκουάνα, δίπλα στη Γέφυρα των Αναπήρων στην αριστερή όχθη του ποταμού. Τοποθετήθηκε εκεί με την υποστήριξη του Δημαρχείου Παρισιού και είναι μέρος των εορτασμών της 140^ης επετείου από τη σύναψη διπλωματικών σχέσεων μεταξύ της Βουλγαρίας και της Γαλλίας.

Τα ταξιδεύοντα γράμματα είναι επτά. Σε κάθε από τα παγκάκια έχουν προστεθεί μεταφρασμένοι στα γαλλικά στίχοι βουλγάρων δημιουργών – Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ, Ναντέζντα Ραντούλοβα, Σίλβια Τσόλεβα, Μιρέλα Ιβανόβα, Αμέλια Λίτσεβα κ. ά. Οι μεταφράσεις είναι των Μαρί Βρίνα-Νικόλοφ και Ράλιτσα Μιχάηλοβα Φριζόν – Ρος. Σύντομο κείμενο ενημερώνει τους γάλλους αναγνώστες για το κυριλλικό αλφάβητο.

Κανείς δεν αμφιβάλλει ότι τα γράμματα και οι ποιητές μας μπορούν να δείξουν το αληθινό πνευματικό πρόσωπο της Βουλγαρίας στον κόσμο. Γι’ αυτό το πρότζεκτ με τα ταξιδεύοντα βουλγαρικά γράμματα αρέσει πολύ στους ανθρώπους στη Βουλγαρία που γράφουν και διαβάζουν. Ανάμεσα στους δημιουργούς της ποίησης που συνοδεύει «Τα βουλγαρικά γράμματα» είναι η Σίλβια Τσόλεβα. Από τη Σόφια εκείνη ακούει και νιώθει πώς το γαλλικό κοινό σταματά στην αποβάθρα του ποταμού και διαβάζει τα ποιητικά μηνύματα που άφησαν Βούλγαροι:

«Το σημαντικό είναι ότι τώρα αυτά τα γράμματα προκαλούν τους περαστικούς εκεί να μάθουν περισσότερα για το βουλγαρικό αλφάβητο. Πολλοί για πρώτη φορά βλέπουν τέτοια γράμματα, ενδιαφέρονται πώς προφέρονται, ποιος είναι ο δημιουργός τους και γιατί γράφονται με τέτοιο τρόπο. Εξάλλου, τα ίδια τα παγκάκια είναι πολύ άνετα, χωράνε μερικά άτομα και διαμορφώνουν ασυνήθιστο και ευχάριστο χώρο για ξεκούραση. Αυτό είναι πολύ καλή δημιουργική διαφήμιση της Βουλγαρίας. Κατά τη γνώμη μου, είναι ο καλύτερος τρόπος να παρουσιαζόμαστε ως Βούλγαροι – μέσω των επιτευγμάτων του βουλγαρικού πνεύματος και πολιτισμού. Εάν είναι απλώς βιβλία σε βιβλιοπωλείο, δύσκολα θα κέρδιζαν την προσοχή στον ωκεανό της παγκόσμιας λογοτεχνίας, αλλά τοποθετημένα στα σημεία για ξεκούραση, προσελκύουν το ενδιαφέρον των ανθρώπων. Ελπίζω αυτό το πρότζεκτ να εξακολουθήσει να ταξιδεύει και πιθανόν σ’ αυτό θα προσχωρήσουν και νέοι σύγχρονοι ποιητές. Με συγκίνησε ένα βίντεο, που μου έστειλε πρόσφατα μια Βουλγάρα, η οποία από χρόνια μένει στο Παρίσι. Το βίντεο δείχνει πώς μια γαλλίδα ποιήτρια διαβάζει ένα ποίημά μου, μεταφρασμένο στα γαλλικά, από το πρότζεκτ των γραμμάτων. Έτσι, ακόμη και μόνο να ακούγεται η βουλγαρική ποίηση, πρόκειται για μια δύναμη που μετατοπίζει στρώματα.»

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα

Φωτογραφίες: mfa.bg και @HiddenLettersBulgaria