Το 1993 τα ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης στη Βουλγαρία άνοιξαν τις θύρες τους για τις βουλγαρικές κοινότητες πέρα από τα σύνορα της χώρας. Για να σπουδάζουν στα βουλγαρικά πανεπιστήμια οι υποψήφιοι φοιτητές της βουλγαρικής διασποράς, πρέπει να ανταποκρίνονται σε κάποιες συνθήκες: να έχουν βουλγαρική καταγωγή (δηλαδή να έχουν Βούλγαρους στην οικογένειά τους), να έχουν απολυτήριο λυκείου, το οποίο να τους επιτρέπει να κάνουν αίτηση για τα ανώτατα ιδρύματα και στην χώρα που ζουν, να κατοικούν μόνιμα σε άλλη χώρα (όχι στη Βουλγαρία), κάτι που αποδεικνύεται μέσω ταυτότητας.

Με χρονοδιάγραμμα για κάθε χώρα όλοι οι ενδιαφερόμενοι υποβάλλουν τα χαρτιά τους σε επιτροπή εκπροσώπων του Υπουργείου Παιδείας και Επιστήμων και του Κρατικού Ιδρύματος για τους Βουλγάρους του εξωτερικού.

«Εκεί που η ομάδα εργασίας δεν μπορεί να πάει,όπως είναι η περίπτωση με το Καζακστάν, τα έγγραφα υποβάλλονται στην αντίστοιχη βουλγαρική Διπλωματική αποστολή», εξήγησε ο Βένκο Μποζάνοφ - ειδήμων στο ΤμήμαΑνώτατης Εκπαίδευσης στο Υπουργείο Παιδείας και Επιστήμων της Βουλγαρίας. – «Όταν καταθέτει τα χαρτιά του, ο υποψήφιος λαμβάνει αριθμό αναφοράς και δίνει εξετάσεις στη Βουλγαρική Γλώσσα, την Λογοτεχνία και την Ιστορία της Βουλγαρίας. Οι εξετάσεις ελέγχονται και βαθμολογούνται από ειδικούς στη Σόφια, ενώ τα αποτελέσματα δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας και Επιστήμων. Η βαθμολογία για την κατάταξη διαμορφώνεται από το βαθμό στις εξετάσεις, τον μέσο όρο από τις απολυτήριες εξετάσεις, που έχουν δοθεί στην αντίστοιχη χώρα και από τον βαθμό στο ειδικό μάθημα, ανάλογα με την ειδικότητα που θέλει ο υποψήφιος. Η βαθμολογία υπολογίζεται από ειδικούς στο Υπουργείο Παιδείας και Επιστήμων και μετά το Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του υπουργείου διαμορφώνει την κατάταξη. Η πρώτη κατάταξη είναι ανά μέσο όρο και είναι σύμφωνα με το σχέδιο εισαγωγής στα πανεπιστήμια της αντίστοιχης χώρας. Ο καθένας που δεν τα έχει καταφέρει στην πρώτη κατάταξη μπορεί να πάρει μέρος σε δεύτερη κατάταξη, που τελειώνει πριν αρχίσει η εγγραφή στα βουλγαρικά πανεπιστήμια.»

Ποιες ειδικότητες προτιμούν οι Βούλγαροι του εξωτερικού;

«Για εκείνους ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος και κάποιες φορές οι θέσεις δεν φτάνουν», λέει ο Βένκο Μποζάνοφ. – «Προτιμούν την Ιατρική και αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους φοιτητές από την Σερβία και την Βόρεια Μακεδονία. Οι υποψήφιοι από την Μολδαβία και την Ουκρανία διαλέγουν συνήθως την ψυχολογία, την δημόσια διοίκηση, τις πολιτικές επιστήμες, τις διεθνές σχέσεις και τον τουρισμό.»

Οι νέοι από ποιες βουλγαρικές κοινότητες του εξωτερικού επιθυμούν να σπουδάζουν στη Βουλγαρία;

«Τα τελευταία 10 και παραπάνω χρόνια οι περισσότεροι είναι από την Ουκρανία και την Μολδαβία», λέει ο ειδήμων. – «Σταθερός είναι ο αριθμός από τη Σερβία και ειδικά από τις ανατολικές της περιοχές, όπως οι πόλειςΝτιμίτροβγκραντ και Μποσίλεγκραντ, όπου κατοικούν άνθρωποι που αυτοπροσδιορίζονται σαν Βούλγαροι. Ολόκληρες τάξεις από τα λύκεια σ’ αυτές τις δύο πόλεις κάνουν αιτήσεις, για να σπουδάσουν σε βουλγαρικά πανεπιστήμια.»

Τα στοιχεία για την φετινή φοιτητική καμπάνια μεταξύ των βουλγαρικών κοινοτήτων δεν είναι ακόμα πλήρη, επειδή οι εισαγωγικές εξετάσεις δεν έχουν τελειώσει. Είναι γνωστό όμως ότι από την Ουκρανία οι υποψήφιοι είναι 343 και δη γύρω στα 30-40 άτομα περισσότερα από την προηγούμενη χρονιά, ενώ από την Μολδαβία είναι 125 που σημαίνει επίσης αύξηση του αριθμού. Στο Ντιμίτροβγκραντ, όπου αυτές τις μέρες οι υποψήφιοι κατέθεταν τα χαρτιά τους, είναι πάνω από 100. Προς το τέλος είναι και η καμπάνια στην Αλβανία και το Κόσοβο.

Πρέπει οι υποψήφιοι να έχουν εγγυημένους πόρους, για να γίνουν δεκτοί να σπουδάζουν στην Βουλγαρία;

«Αυτό ήταν πρόβλημα πριν λίγα χρόνια, όταν έπρεπε να ανταποκρίνονται στους όρους για τους πολίτες του εξωτερικού, που κατοικούν στη Βουλγαρία», εξηγεί ο Βένκο Μποζάνοφ. – «Μετά όμως από τις τροποποιήσεις στους κανονισμούς τώρα είναι αρκετό ότι οι φοιτητές, οι υποψήφιοι διδάκτορες και οι ειδικευόμενοι από την βουλγαρική διασπορά λαμβάνουν υποτροφίες και έχουν εξασφαλισμένη εστία. Με αυτό οι απαιτήσεις των βουλγαρικών θεσμών προς τους ξένους, που κατοικούν στη Βουλγαρία καλύπτονται γιατί έχουν εξασφαλισμένα έσοδα – υποτροφία που ξεκινά από 240 λέβα και στέγαση – σε εστία. Η υποτροφία δίνεται στους φοιτητές άνευ όρων μόνο τον πρώτο χρόνο εκπαίδευσης, ενώ για τα επόμενα έτη απαιτείται η ελάχιστη βαθμολογία από τα τελειωμένα εξάμηνα να είναι καλή (4 βάση του βουλγάρικου συστήματος βαθμολόγησης). Οι υποψήφιοι διδάκτορες και οι ειδικευόμενοι παίρνουν υποτροφίες καθ’ όλη την περίοδο της εκπαίδευσής τους.

Μετάφραση: Άννα Νατσαρίδου