«Ο Μάστορας είναι μεγάλη προσωπικότητα που συνδυάζει την ιδιοφυή δημιουργία με μια εξαιρετικά καλή ψυχή, λέει η Σβέτλα Αλεξάντροβα, έφορος στην Πινακοθήκη «Βλαντιμίρ Ντιμιτρόβ – Μάιστορα» στο Κιουστεντίλ. Εκτός από καλός άνθρωπος ο Μάστορας ήταν και ειλικρινής, έδινε φωτεινό παράδειγμα με τις πράξεις του και οι άνθρωποι τον θαύμαζαν. Έζησε μοναχική ζωή αφοσιωμένη στην τέχνη του και περνούσε τις νύχτες άγρυπνος ζωγραφίζοντας. Συχνά έλεγε: «το χωριό κοιμάται ενώ εγώ λύνω ασκήσεις (προβλήματα)». Οι πίνακές του απεικονίζουν την γυναίκα σε όλες τις εκφάνσεις και ηλικίες, την μητέρα και τα παιδιά, το τελευταίο έργο που εκθέτουμε είναι το πορτραίτο της γιαγιά Μήτρας που ήταν 103 χρονών όταν τη ζωγράφισε ο Μάστορας. Ο πίνακας ονομάζεται «Αναμνήσεις από τα νιάτα» και πίσω από την γριά χορεύουν νεαρές κοπέλες. Στο πρόσωπο της ηλικιωμένης γυναίκας ο Μάστορας έχει καταφέρει να αποδώσει ένα σωρό συναισθήματα και αυτή είναι η μαστοριά του».

Ο Μάστορας γεννήθηκε στο χωριό Φρόλος στην περιοχή του Κιουστεντίλ και έπειτα μετακόμισε στην πόλη όπου τελείωσε το σχολείο και έκανε την πρώτη του έκθεση. Οι κάτοικοι εντυπωσιάστηκαν και συγκέντρωσαν χρήματα για να τον στείλουν να σπουδάσει στο Βιομηχανικό Σχολείο Καλών Τεχνών (σήμερα Εθνική Σχολή Καλών Τεχνών) όπου μαθήτευσε κοντά στον Αντόν Μίτοβ και τον Ιβάν Μάρκβιτσκα. Οι συμφοιτητές του τον αποκαλούσαν Μάστορα και το παρατσούκλι αυτό του έμεινε ως το τέλος της ζωής του.

Αρχικά ζωγράφιζε πορτραίτα και τοπία, έπειτα συμμετείχε στους Βαλκανικούς και στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, έτσι μας έχει κληροδοτήσει συγκινητικούς πίνακες από το μέτωπο. Στον τομέα των γραφικών ο Μάστορας ήταν καινοτόμος, στάθηκε επίσης κατά του ακαδημαϊσμού και του συντηρητισμού. Έλαβε πολλούς τίτλους και παράσημα για την καλλιτεχνική του δράση γιατί τα έργα του θεωρούνται εμβληματικά για την βουλγάρικη ζωγραφική.

Η αρχική συλλογή από 50 πίνακες του Βλαντιμίρ Ντιμιτρόβ εκτέθηκε για πρώτη φορά το 1944 στο πρώην τζαμί Αχμέντ Μέι, στο Κιουστεντίλ ενώ το 1959 τα έργα του μεταφέρθηκαν στην πρώην εβραϊκή συναγωγή μαζί με τους πίνακες άλλων ντόπιων ζωγράφων. Το σημερινό κτίριο χτίστηκε το 1972 για τα 90 χρόνια από τη γέννηση του Μάστορα και αρχιτεκτονικά υποτάσσεται στο στυλ των πινάκων του που αριθμούν πια τα 1 357 έργα. Ταυτόχρονα συνεχίζει να φέρει ένα πνεύμα σαν να βρίσκεσαι σε ναό. Οι τοίχοι είναι λευκοί, το φώς πέφτει από γυάλινη οροφή. Το κτίριο είναι πρότυπο και είναι ένα από τα 100 Βουλγάρικα Αξιοθέατα.

«Πρόκειται για έναν ιερό χώρο που διαφυλάσσει το πνεύμα του Μάστορα, λέει η κυρία Αλεξάντροβα. Για πολύ καιρό οι άνθρωποι πριν μπουν στην πινακοθήκη έβγαζαν τα καπέλα τους και έκαναν το σταυρό τους. Κανείς δεν τους ανάγκαζε, απλά έτσι το ένιωθαν. Ο φωτισμός στις αίθουσες, οι οποίες δεν είναι ξεκάθαρα διαχωρισμένες, είναι φυσικός, οι λευκοί τοίχοι επικεντρώνουν την προσοχή στα χρώματα και στα πρόσωπα των έργων που λάμπουν. Πάνω από την είσοδο της Πινακοθήκης υπάρχει μια επιγραφή του Ιπποκράτη που λέει: «Η ζωή είναι σύντομη, η τέχνη όμως είναι αιώνια».

Οι μορφές που μας έχει αφήσει ο Μάστορας είναι αυθεντικές, έντονες και εντυπωσιακές. Τα φρούτα τα ζωγράφιζε πάνω στα δέντρα και δείχνουν τόσο ζουμερά που νιώθεις ότι θα στάξουν από τον καμβά. Ο ζωγράφος αυτός είχε λαϊκή απήχηση γιατί δήλωνε πάντα πως ο σκοπός του είναι να ζωγραφίζει «ανθρώπους που να φαίνεται ότι είναι Βούλγαροι».

Αν περάσετε από το Κιουστεντίλ δείτε οπωσδήποτε την Πινακοθήκη με τα έργα του Βλαντιμίρ Ντιμιτρόβ – Μάιστορα

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα