Έως τις 6 Μαΐου στο φουαγιέ της αίθουσας συναυλιών «Βουλγαρία», στη Σόφια, το κοινό μπορεί να απολαύσει την αναδρομική έκθεση της φωτογράφου Βασίλκα Μπάλεβσκα, η οποία εκτός από τα υπόλοιπα θέματά της έχει αποθανατίσει εκατοντάδες αξέχαστες συναυλίες. Αν και στην αίθουσα συναυλιών η παρουσία της δεν είναι αισθητή, την γνωρίζουν όλοι όσοι ασχολούνται με την μουσική – ερμηνευτές, κριτικοί τέχνης, δημοσιογράφοι και φιλόμουσοι και όλοι περιμένουν με ανυπομονησία να θυμηθούν τα παλιά. Η κυρία Μπάλεβσκα αφιερώνει την έκθεσή της στα 100 χρόνια από την γέννηση του πατέρα της.

Ο πατέρας μου τελείωσε την Σχολή Καλών Τεχνών στη Σόφια,λέει η καλλιτέχνης. Δίδασκε ζωγραφική και Ιστορία, αλλά ήταν και ερασιτέχνης φωτογράφος. Στα 9 μου χρόνια μου χάρισε την πρώτη μου φωτογραφική μηχανή την οποία έπαιρνα μαζί μου όταν πηγαίναμε εκδρομές με το σχολείο. Σκεφτόμουν να σπουδάσω Ιστορία και Ρώσικη Φιλολογία, αλλά ο πατέρας μου με ενθάρρυνε να γραφτώ στην ειδικότητα Φωτογραφία της Πολυγραφικής Ένωσης. Έπειτα εργάστηκα στο Κρατικό Φωτογραφικό Αρχείο, στο οποίο φυλάσσεται η ιστορία της Βουλγαρίας σε εικόνες. Στέλναμε φωτογραφίες στα πολιτιστικά κέντρα για τα συνέδρια, τα πανηγύρια, τις εκθέσεις και για άλλους τομείς της κοινωνικής ζωής, όπως η γεωργία και η υγειονομική περίθαλψη. Φωτογράφιζα τα πάντα, αλλά ήμουν φιλόμουση και οι συναυλίες ήταν το αγαπημένο μου θέμα. Σχεδόν κάθε χρόνο πήγαινα στις «Ημέρες του Μάρτη» στο Ρούσε. Λάτρευα τη μουσική από παιδί, τραγουδούσα και στη σχολική χορωδία. Στην πόλη μου, το Τρογιάν, η πολιτιστική ζωή ήταν πλούσια. Τα ερασιτεχνικά μας συγκροτήματα κέρδιζαν εθνικά βραβεία τη δεκαετία του ’60. Είχαμε ερασιτεχνική οπερέτα και κρατικό θέατρο. Το πολιτιστικό μας κέντρο διοργάνωνε εκδηλώσεις με συνθέτες, συγγραφείς, καλλιτέχνες και διανοούμενους. Την όπερα την αγάπησα όταν μας πήγαν από το σχολείο να δούμε την «Κάρμεν» στο Υπαίθριο Θέατρο της Βάρνα. Αργότερα άκουγα τα εκπαιδευτικά προγράμματα της ΒΕΡ.

Σήμερα η Βασίλκα Μπάλεβσκα ψηφιοποιεί το αρχείο της, γιατί με τα χρόνια οι φωτογραφίες χάνουν από την ποιότητά τους.

Στην Πολυγραφική Ένωση λαμβάναμε λίστα με εκδηλώσεις και εγώ επέλεγα να καλύπτω τις μουσικές, θυμάται η φωτογράφος. Έπειτα μου πρότειναν να εργαστώ για το περιοδικό «Βουλγάρικη Μουσική». Εκεί ο αρχισυντάκτης, Ντιμίταρ Ζενγκίνοφ, είχε πολύ υψηλές απαιτήσεις, οι οποίες όμως μου ήταν πολύ χρήσιμες στη δουλειά μου. Με έστελνε να συναντάω του ερμηνευτές στο σπίτι τους, να παρακολουθώ τις πρόβες, να είμαι μαζί τους στα καμαρίνια πριν και μετά τη συναυλία και φυσικά να τους αποθανατίζω στη σκηνή. Εδώ και χρόνια είμαι ελεύθερη επαγγελματίας, αλλά συνεχίζω με τον ίδιο τρόπο να φτιάχνω φωτογραφικά διηγήματα. Πριν το 1989 στην Βουλγαρία έρχονταν όλα τα διάσημα ονόματα του Ανατολικού μπλοκ όπως ο Ρέπιν, αλλά και μουσικοί από την Δύση όπως ο Ρουτζιέρο Ρίτσι,ο Ζαν-Μπερνάρ Πομιέ και το Θέατρο Όπερα της Γένουας. Άκουγα μουσική ακόμα κι όταν επεξεργαζόμουν τις φωτογραφίες.

Στην έκθεση που εγκαινιάζεται σήμερα το κοινό θα μπορεί να απολαύσει κάποιες από τις πρώτες φωτογραφίες της κυρίας Μπάλεβσκα.

Οι πιο παλιές μου φωτογραφίες δείχνουν τον μεγάλο βούλγαρο συνθέτη, Πάντσο Βλαντιγκέροβ, τον Ιβάν Ντρένικοφ και τον Βάισενμπεργκ. Έχω φωτογραφίσει μαζί στη σκηνή τους βιολονίστες Βάσκο Βασίλεφ, Τερέζα Νικόλοβα, Σβετλίν Ρούσεφ, Μπιλιάνα Βούτσκοβα και Βέσκο Παντελέεφ.

Πάντα προσπαθώ να πιάσω τους καλλιτέχνες σε χαρακτηριστικές για την προσωπικότητά τους πόζες. Από τις χειρότερες στιγμές μου ήταν όταν τράβαγα φωτογραφίες καθ’ όλη τη διάρκεια μιας συναυλίας, αλλά ούτε μια δεν έκανε μετά. Σήμερα ο εξοπλισμός γίνεταιόλο και πιο ακριβός και είναι δύσκολος για συντήρηση, αλλά ελπίζω αυτό να μην αποθαρρύνει τους νέους και οι σημερινοί φωτογράφοι να συνεχίσουν να επιλέγουν το θέμα της μουσικής για τις φωτογραφίες τους.

Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα