Σήμερα στον κινηματογράφο «Λυμιέρ», στη Σόφια, είναι η παγκόσμια πρεμιέρα του ντοκιμαντέρ της Ζλατίνα Ρούσεβα «Χαμένες αναμνήσεις», στο πλαίσιο του 27^ου Sofia Film Fest που ξεκίνησε χθες και θα συνεχίσει ως τις 28 Μαρτίου. Το ντοκιμαντέρ είναι μια περισυλλογή και σύγκριση μεταξύ της ιστορίας έτσι όπως μας την διηγούνται, και των γεγονότων έτσι όπως συνέβησαν πραγματικά.

Πρόκειται για μια ταινία για την μνήμη, λέει η Ρούσεβα. Μνήμη και ιστορία είναι δυο διαφορετικά πράγματα. Την ιστορία την γράφουμε και την δημιουργούμε για να μας υπηρετεί. Η ιστορία έχει κοινωνικό σκοπό, ενώ η μνήμη είναι κάτι που υπάρχει βαθιά μέσα μας. Η μνήμη μας δίνει ταυτότητα και μας κρατάει μέσα στο χρόνο. Στην ταινία χρησιμοποιώ σαν σύμβολο το ποτάμι. Το νερό έχει μνήμη και επηρεάζεται από τα συναισθήματά μας ή και από τη μουσική. Η υπόθεση βασίζεται σε μια ομάδα μουσικών που παίζουν σε ένα πλοίο στο Δούναβη, διηγούνται τις αναμνήσεις τους και φαντάζονται γεγονότα που συνέβησαν στις όχθες τη δεκαετία του ’40 – 50. Σήμερα έχουμε χάσει τη μνήμη μας. Η ιστορία προσπαθεί να μας δώσει αυτοπεποίθηση, ενώ το ποτάμι ίσως ξέρει την αλήθεια. Με αυτήν την ταινία ταξιδεύουμε μέσα από την ευρωπαϊκή ιστορία και αναρωτιόμαστε τι έχουμε μάθει από το παρελθόν και τι θέλουμε να κάνουμε στο μέλλον.

Η υπόθεση της ταινίας δεν είναι τυχαία. Η Ζλατίνα Ρούσεβα διοργάνωσε δυο φορές ένα ασυνήθιστο φεστιβάλ, το οποίο ονομάζεται «Ενάντια στο ρεύμα». Η σκηνή ήταν ένα πλοίο που ταξίδευε στο Δούναβη από τις εκβολές του στη Μαύρη Θάλασσα προς την κοίτη του στην Γερμανία. Κατά την πλεύση από τις διάφορες χώρες, από τις οποίες περνούσε το καράβι ανέβαιναν μουσικοί και παρουσίαζαν τον πολιτισμό της χώρας τους. Το βιντεοσκοπημένο υλικό από αυτά τα δυο φεστιβάλ ήταν τεράστιο και χρησίμευσε σαν βάση για το ντοκιμαντέρ.

Στην ταινία παίζουν πάνω από 30 απίθανοι μουσικοί – βιρτουόζοι, προσωπικότητες που επηρεάζουν την πνευματική εξέλιξη της ανθρωπότητας. Από την Βουλγαρία συμμετέχουν ο Πέταρ Ράλτσεφ και ο Τεοντόσι Σπάσοφ. Από την Ουγγαρία έρχονται ίσως το καλύτερο τσιγγάνικο συγκρότημα στην Ευρώπη, οι «Ρομένγκο» και ο Ζόλταν Λάντος, ένας από τους 10 καλύτερους μουσικούς του κόσμου σήμερα. Ειδικά για την πρεμιέρα, στη Σόφια φτάνει ο Μισιρλί Αχμέντ που έμαθε να παίζει μπαρμπούκα στην έρημο της Αιγύπτου. Θα αναφέρω επίσης τον Κάρλος Νούνες από την αυτόνομη ισπανική κοινότητα της Γαλικίας, αλλά είναι τόσοι πολλοί άλλοι που δεν μπορώ να τους απαριθμήσω. Η μουσική της ταινίας ποικίλει πολύ, το ένα στυλ διαχέεται στο επόμενο και δημιουργείται ένα μουσικό ποίημα, αλλά η βασική φωνή είναι αυτή του ποταμού που είναι και ο πρωταγωνιστής της ταινίας. Δυσκολευόμαστε να ακούσουμε αυτήν την φωνή, αλλά τα καταφέραμε να την αποθανατίσουμε. Το έργο μου αυτό αντικατοπτρίζει μια μεγάλη δική μου αναζήτηση.

Παραγωγός των «Χαμένων αναμνήσεων» είναι ο Λιουμπομίρ Γκεοργκίεφ, σύζυγος της Ζλατίνα Ρούσεβα, με τον οποίο μαζί, το 1989, ίδρυσαν στο Βέλγιο Πολιτιστικό Κέντρο και την εταιρία παραγωγής «Ντιογκέν». Το ζευγάρι διοργανώνει το Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ «Μιλένιουμ», Φεστιβάλ Βουλγάρικου Πολιτισμού στις Βρυξέλλες κ. ά. Στην καλλιτεχνική ομάδα που δημιούργησε την ταινία συμμετέχουν επίσης ο οπερατέρ Πλάμεν Γκεράσιμοφ, η Μαριέτα Τσούκοφσκα που έκανε το μοντάζ και η Μαριάνα Βαλκάνοβα που έκανε τον μουσικό σχεδιασμό.

Απόψε μετά την πρεμιέρα οι συντελεστές θα γιορτάσουν την εμφάνιση του δημιουργήματός τους, μαζί με την Ημέρα της γυναίκας, με μια μουσική βραδιά, στην οποία θα συμμετάσχουν κάποιοι από τους μουσικούς που έπαιζαν στην ταινία.

Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα

Φωτογραφία: festivalmillenium.org