Ποια είναι η τιμή της ελευθερίας και ποια είναι η πορεία της Βουλγαρίας μέχρι την απελευθέρωσή της από την οθωμανική κυριαρχία το 1878; Απαντήσεις βρίσκουμε στα άρθρα του παγκόσμιου Τύπου, για την υπεράσπιση των Βουλγάρων μετά την Εξέγερση του Απριλίου του 1876. Τις κτηνωδίες της καταστολής ξεσκέπασαν και περιέγραψαν δεκάδες δημοσιογράφοι, συγγραφείς, κοινωνικοί παράγοντες και επιστήμονες σε περισσότερες από 200 εφημερίδες, σε τουλάχιστον 3000 άρθρα. Την παραμονή της Εθνικής Εορτής της 3ης Μαρτίου, μερικές από αυτές τις μαρτυρίες συγκεντρώθηκαν στην Έκθεση «Φωνές υπέρ της ελευθερίας», στον χώρο υποδοχής του κτηρίου της νομαρχιακής διοίκησης της επαρχίας Ντόμπριτς, με τη συνδρομή του Περιφερειακού Ιστορικού Μουσείου.

Η επίδραση της βουλγαρικής Εξέγερσης του Απριλίου, κατάφερε να συγκλονίσει την Ευρώπη, υπογραμμίζει η Ναντέζντα Ιβανόβα, από το Περιφερειακό Ιστορικό Μουσείο του Ντόμπριτς. Η αυτοθυσία τους ώθησε τους ελεύθερα σκεπτόμενους να πουν ότι αυτός ο βαλκανικός μαρτυρικός λαός δεν πρέπει να καταδυναστεύεται και να υπόκειται παρόμοιες βαρβαρότητες.

Μεταξύ των λογοτεχνικών κειμηλίων του Μουσείου του Ντόμπριτς, υπάρχουν οι μαρτυρίες του αμερικανού δημοσιογράφου Τζανουάριους Μακγκάχαν, που γράφτηκαν μετά τη σφαγή του Μπατάκ: «Λιγοστά ήταν τα δάκρυα που χύθηκαν παρά τη γενική θλίψη. Ήταν μια άκλαυτη, βαριά, απελπισμένη θλίψη. Τα δάκρυα είχαν στερέψει πριν από εβδομάδες, αλλά η παλίρροια της θλίψης και της ανέχειας ήταν μεγαλύτερη από ποτέ και έψαχνε για μια διέξοδο χωρίς τη βοήθειά τους... Οι θρήνοι των γυναικών και των παιδιών μας ακολουθούσαν όπου κι αν πήγαμε. Δεν θα ξανακούσω ένα τέτοιο στεναγμό από τις ενωμένες φωνές τους, από το κλάμα τους, που έφτανε μέχρι τον ουρανό».

Αυτά τα γράμματα, η αλληλογραφία του ανταποκριτή της Daily News έκαναν τον άγγλο πολιτικό Γουίλιαμ Γκλάντστοουν να απευθύνει έκκληση στην παγκόσμια κοινωνία: «Αυτό που συμβαίνει στη Βουλγαρία αποδεικνύει την ανάγκη για τις ενωμένες ευρωπαϊκές χώρες. Να βάλουμε τέλος στις αυτοκρατορίες-δολοφόνους. Να σταματήσουμε το φανατισμό και το δεσποτισμό.»

Ενάντια στη γενοκτονία των Βούλγαρων στάθηκε ο Γκαριμπάλντι, ο Τουργκένεφ, ο Βίκτορ Ουγκό και ο Ιούλιος Βερν. Και ο ρώσος διπλωμάτης στην Τουρκία, ο πρίγκιπας Αλεξέι Τσερετέλεφ, ο οποίος ήταν μάρτυρας των γεγονότων και της επακόλουθης βαθιάς απόγνωσης μεταξύ των Βουλγάρων, υπογράμμισε: «Η σωτηρία μπορεί να προέλθει μόνο από το εξωτερικό. Πρέπει άραγε να λέμε, ότι οι Βούλγαροι εναποθέτουν όλες τις ελπίδες τους στον ρώσο τσάρο και την ορθόδοξη Ρωσία;»

Στην έκθεση συμπεριλαμβάνονται και τα γραπτά του μεγάλου ρώσου συγγραφέα Ντοστογιέφσκι

Γνωρίζουμε ότι το παρομοιάζουν με καμπάνα, η οποία χτυπά για όλα όσα συμβαίνουν εδώ, λέει η Ναντέζντα Ιβανόβα. Πολλοί μεγάλοι στοχαστές και άνθρωποι με αριστερές πεποιθήσεις βρίσκονται στην πλευρά των Βουλγάρων. Ο απόηχος φτάνει πέρα από τον ωκεανό και όταν έρχονται στη Βουλγαρία δημοσιογράφοι, στρατιωτικοί εκπρόσωποι και εκπρόσωποι διαφορετικών χωρών, οι πληγές της Εξέγερσης του Απριλίου δεν έχουν ακόμη επουλωθεί.

Σύμφωνα με την Ναντέζντα Ιβανόβα, οι πληγές αυτές εξακολουθούν να είναι ζωντανές, επειδή είναι από τις μεγαλύτερες θυσίες του λαού της Βουλγαρίας για την απόκτηση της ελευθερίας του.

Πολλοί μελετητές και ιστορικοί, υποστηρίζουν, όπως και πολλοί νέοι που έρχονται συχνά στο μουσείο, αναρωτιούνται: «Αν θα έπρεπε, σήμερα, να ξεσηκωθούμε όλοι κάτω από τη σημαία μιας κοινής επανάστασης, πόσοι από εμάς θα θυσιάζαμε τη ζωή μας για την ελευθερία;». Ίσως αυτός είναι ο στόχος της έκθεσης - να προκαλέσει τους επισκέπτες να σκεφτούν για την ελευθερία τους. Συχνά την θεωρούμε σαν κάτι δεδομένο, αλλά η ελευθερία κερδίζεται με το κόστος πολλών θυσιών. Οι επαναστάτες εγκατέλειψαν τα πάντα για να πολεμήσουν στο όνομα του κοινού καλού.

Η Έκθεση «Φωνές υπέρ της ελευθερίας», στον χώρο υποδοχής του κτηρίου της νομαρχιακής διοίκησης της επαρχίας Ντόμπριτς, θα παραμείνει ανοικτή μέχρι τα τέλη Απριλίου, όταν θα εορτάσουμε την 143η επέτειο της Εξέγερσης του Απριλίου.

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης

Φωτογραφίες: dobrich.government.bg