Στο τέλος κάθε έτους κατά παράδοση κάνουμε απολογισμό για το τι έχουμε πετύχει και τι καλύτερο μπορούμε να περιμένουμε τους επόμενους 12 μήνες. Το επόμενο 2019 θα είναι έτος εκλογών και αυτό αποτελεί αφορμή για τους πολιτικούς να υπόσχονται περισσότερα και περισσότερα. Οι ίδιοι τρέφουν τις ελπίδες, ιδιαίτερα ανάμεσα στους εργαζομένους, ότι τα εισοδήματα από αμοιβές εργασίας θα αυξηθούν δίκαια και πραγματικά, ότι ο πληθωρισμός θα είναι χαμηλός και οι φόροι και τα τέλη θα παραμένουν στα παλιά τους επίπεδα. Η είδηση ότι κατά 10% θα αυξηθούν οι μισθοί των εργαζομένων στον δημόσιο τομέα και οι αμοιβές των καθηγητών θα αυξηθούν διπλάσια, προκάλεσε δυσαρέσκεια στους επιχειρηματικούς κύκλους. Η κοινωνία τώρα μαζεύει τους καρπούς της μη μετρημένης αύξησης του κατώτατου μισθού σε ορισμένους κλάδους φέτος. Η σταθερή αύξηση των μισθών αφορά μόνο την επίτευξη ορισμένων στόχων – λέει ο Τσβετάν Συμεώνοφ – πρόεδρος του Βουλγαρικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου.

Στον κλάδο της παιδείας ζουν με την προσδοκία ότι όταν αυξηθούν οι μισθοί, αμέσως θα επιτευχθεί καλύτερη ποιότητα των αποφοίτων. Αυτό δεν είναι έτσι και μπορεί να αποδειχθεί ότι από τους μελλοντικούς αποφοίτους, που θα τελειώσουν τη μέση εκπαίδευσή τους του χρόνου, το 40% θα είναι λειτουργικά αγράμματοι. Κάποιες εταιρείες άρχισαν ακόμη μόνες τους να καταρτίζουν και να ετοιμάζουν τα στελέχη τους. Αρχίζουν την κατάρτιση μετά την 8^η τάξη για να μπορούν για τρία χρόνια να προετοιμάσουν καλούς τεχνίτες. Αντιμετωπίζουν όμως τεράστιες δυσκολίες γιατί αποδεικνύεται ότι οι εκπαιδευτικοί, που πρέπει να διδάσκουν τεχνικά μαθήματα στους μαθητές, αναγκάζονται να αρχίσουν με μαθήματα γραφής και ανάγνωσής. Αυτό δείχνει η πρακτική σε κάποιες περιοχές της χώρας.

Ο Τσβετάν Συμεώνοφ παρουσίασε στα τέλη της περασμένης εβδομάδας στοιχεία από μεγάλη οικονομική έρευνα ανάμεσα σε 45 χιλιάδες εταιρείες από 26 ευρωπαϊκά κράτη, ανάμεσα στις οποίες και 500 εταιρείες από τη Βουλγαρία. Η έρευνα αναλύει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες στη δραστηριότητά τους, τα αναμενόμενα έσοδά τους από δραστηριότητες στη χώρα και το εξωτερικό, τις προθέσεις τους για επενδύσεις και πρόσληψη στελεχών, καθώς και τις προσδοκίες τους ως προς το επιχειρηματικό κλίμα στην αντίστοιχη χώρα. Όσον αφορά τη Βουλγαρία γίνεται σαφές ότι οι επιχειρηματικοί κύκλοι περιμένουν καλύτερο έτος από φέτος. Πάνω από 50% των ερωτηθέντων προβλέπουν αύξηση των εσόδων τους και μόλις το 10% θεωρεί ότι το επιχειρηματικό κλίμα επιδεινώνεται. Ο αναμενόμενος ετήσιος πληθωρισμός είναι μεταξύ 3 και 4% και το προβλεπόμενο έλλειμμα του 0.5% στον κρατικό προϋπολογισμό είναι μάλλον συμβολικό, θεωρούν οι επιχειρηματίες. Μεγαλύτερο πρόβλημα για τις βουλγαρικές εταιρείες παραμένει η εύρεση καλά καταρτισμένων εργατών. Μεγάλο ελάττωμα διαγράφεται και η ανισότιμη κατάσταση των περιοχών στη χώρα. Οι εταιρείες στη Βόρεια Βουλγαρία εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους από την έλλειψη καλής εθνικής οδού που να διευκολύνει τη μετακίνηση, κάτι που τις θέτει σε ανισότιμη κατάσταση σε σχέση με τις εταιρείες στη Νότια Βουλγαρία.

Οι βουλγαρικές εταιρείες όλο και πιο ακριβώς εκτιμούν αυτό που πρόκειται να συμβεί και έχουν ρεαλιστικές προσδοκίες σε σχέση με τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στους αντίστοιχους κλάδους στα άλλα κράτη – θεωρεί ο Τσβετάν Συμεώνοφ και συνεχίζει:

Οι επιχειρηματικοί κύκλοι και οι επενδυτές είναι πολύ προσεκτικοί και παρακολουθούν την κατάσταση. Ακόμη και δηλώσεις κομμάτων της αντιπολίτευσης επηρεάζουν αμέσως τις διαθέσεις των ενδεχόμενων επενδυτών. Έχουμε πληροφορίες ότι κάποιοι επιχειρηματίες αναβάλλουν επενδύσεις στη χώρα μας λόγω δηλωθείσας πρόθεσης να εισαχθούν προοδευτικοί φορολογικοί συντελεστές, κάτι που θα αύξανε απότομα τα έξοδά τους. Χωρίς καλή και εμπεριστατωμένη ανάλυση για μας δεν είναι λογικό ακόμη να μειωθεί το ΦΠΑ για ορισμένα προϊόντα και υπηρεσίες. Τα αυξημένα έξοδα για μισθούς είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος που καταγράφει η έρευνα ανάμεσα στους επιχειρηματίες. Ακόμη και στον τομέα της ενέργειας και των πρώτων υλών άρχισε μείωση των τιμών. Στις εξωτερικές αγορές οι επιχειρηματίες ανησυχούν λιγότερο απ’ ό, τι στη Βουλγαρία. Ως εκπρόσωποι των εργοδοτών θα εξακολουθήσουμε να επιμένομε για μηχανισμό καθορισμού του κατώτατου μισθού. Οι αντιπαραθέσεις με τους κυβερνώντες ενισχύονται και λόγω της μη ρεαλιστικής αύξησης του κατώτατου μισθού.

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα