Μετά από πάνω από δύο χρόνια αποπληθωρισμού, τώρα η Βουλγαρία αντιμετωπίζει τη λεγόμενη υγιή πληθωρισμό. Μόνο που ο πληθωρισμός αυτός είναι τόσο υψηλός, ώστε δεν πρόκειται καθόλου για θετικά αποτελέσματα από την ανατίμηση, αλλά για απειλή για την αγοραστική δύναμη του πληθυσμού. Γιατί ο πληθωρισμός στη Βουλγαρία επιταχύνθηκε και έφτασε το 3.5%, ποσοστό που είναι ρεκόρ για τα τελευταία πέντε χρόνια. Αυτή η τάση εγκυμονεί ακόμη και την απειλή να μη τηρηθεί ένα από τα κριτήρια ένταξης στην Ευρωζώνη, το οποίο μέχρι στιγμής δεν αποτελούσε πρόβλημα για τη Σόφια.

Ο πληθωρισμός οφείλεται τόσο σε εσωτερικούς, όσο σε εξωτερικούς παράγοντες. Ανάμεσα στους εσωτερικούς παράγοντες ισχυρότερη επίδραση στις τιμές ασκεί η αυξανόμενη αγοραστική δύναμη των Βουλγάρων, των οποίων οι μισθοί και τα εισοδήματα ασταμάτητα αυξάνονται με περίπου 10% ετησίως. Τα μεγαλύτερα εισοδήματα σημαίνουν και μεγαλύτερη κατανάλωση.  Ανάμεσα στους εξωτερικούς παράγοντες, βασική συμβολή στην άνοδο του πληθωρισμού έχει η αύξηση της τιμής των καυσίμων. Πρέπει να προστεθεί και ένα ανησυχητικό φαινόμενο – τα έσοδα των Βουλγάρων αυξάνονται πιο βραδέως από τα έξοδά τους. Το συνολικό κατά κεφαλήν εισόδημα το δεύτερο τρίμηνο του 2018 είναι 754 ευρώ και έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 2017 αυξάνεται κατά 8.7%. Ταυτόχρονα, τα έξοδα είναι 680 ευρώ και αυξάνονται κατά 11.4% έναντι του ίδιου τριμήνου του 2017, δείχνουν τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας. Αυτό σημαίνει ότι τα πραγματικά εισοδήματα αυξάνονται πιο γρήγορα από τον πληθωρισμό, κάτι που επιτρέπει και μεγαλύτερη κατανάλωση.

Εξάλλου, οι λιανικές τιμές στη Βουλγαρία παραμένουν σε αρκετά πιο χαμηλό επίπεδο από το μέσο ευρωπαϊκό όρο και με την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης δεν μπορούν παρά να αυξάνονται σταδιακά.  Τελικά, μπορούμε να πούμε ότι υπάρχουν ακόμη αρκετά ελεύθερα χρήματα για επιπρόσθετη αύξηση της κατανάλωσης, δηλαδή, του καταναλωτικού πληθωρισμού, τουλάχιστον μέχρι το πλησίασμα των επιπέδων των τιμών στο πιο ανεπτυγμένο μέρος της Ευρώπης.

Η δεύτερη κακή είδηση, που μάθαμε αυτές τις μέρες, αφορά την προς το παρόν όχι τόσο ανησυχητική επιβράδυνση των ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης, η οποία το δεύτερο τρίμηνο του έτους έφτασε το 3.4%, που είναι η μικρότερη άνοδος από το 2015. Παρηγορητικό όμως είναι ότι άνοδος υπάρχει. Αλλά το γεγονός αυτό είναι μικρή παρηγοριά για χώρα σαν τη Βουλγαρία, που καθυστερεί τόσο στην οικονομική ανάπτυξή της σε σύγκριση με τις βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες, ώστε πολλοί οικονομολόγοι ισχυρίζονται πειστικά ότι για να ξεπεραστεί αυτός ο «γκρεμός» στο μέλλον, η βουλγαρική οικονομία θα πρέπει επί δεκαετίες να έχει ετήσια άνοδο της τάξεως του 10%.

Εκτός από τους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης, υπάρχει όμως και άλλη αφορμή ανησυχίας. Πρόκειται για τους κινητήρες οικονομικού επεκτατισμού. Η κινητήρια δύναμή του είναι η εγχώρια κατανάλωση, που δεν οδηγεί στην δημιουργία νέας προστιθέμενης αξίας, όπως κάνουν οι επενδύσεις σε κεφάλαιο, έχει βραχυπρόθεσμη οικονομική επίδραση και είναι πολύ ασταθής και απρόβλεπτη.

Μέχρι πρόσφατα οι οικονομικοί εμπειρογνώμονες της κυβέρνησης προέβλεπαν ότι φέτος θα σημειωθεί κορυφή στην άνοδο του ΑΕΠ και ότι υπάρχει καν ο κίνδυνος από υπερθέρμανση της οικονομίας. Τώρα όμως αυτές οι προβλέψεις τίθενται υπό αμφισβήτηση, όχι μόνο από τα στοιχεία της εθνικής μας στατιστικής, αλλά και από τα φαινόμενα που παρατηρούνται σε κάποιες άλλες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Στην Πολωνία και την Τσεχία οι ρυθμοί οικονομικής ανάπτυξης καταγράφουν αισθητή επιβράδυνση και απ’ ό, τι φαίνεται, παρόμοια θα είναι και η μοίρα της Βουλγαρίας.

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα