Υπάρχει μέρος για ποίηση στο πολυσύχναστο μετρό; Απάντηση έρχεται να δώσει η πρωτοβουλία του Πολιτιστικού Ινστιτούτου της Πολωνίας στη Σόφια, την οποία ο θεσμός υλοποιεί με τη συμβολή της «Λογοτεχνικής εφημερίδας».

Αν υπήρχε βραβείο για τους ξένους που κάνουν γνωστή τη βουλγαρική ποίηση σίγουρα θα το κέρδιζε ο διευθυντής του Πολιτιστικού Ινστιτούτου της Πολωνίας, Γιάροσλαβ Γκόντουν, ο οποίος οργανώνει τους συμπατριώτες του διπλωμάτες να απαγγέλουν ποιήματα στα βουλγάρικα και για τρίτη συνεχή χρονιά προτείνει στους επιβάτες του μετρό να απολαύσουν ομοιοκαταληξίες, αφιερωμένες σε διάφορες αφορμές. Φέτος η πρωτοβουλία συμπεριλαμβάνει 13 ευρωπαίους ποιητές του 20ού και του 21^ου αιώνα και τα ποιήματά τους μπορούν να διαβαστούν στον σταθμό του μετρό «Εθνικό Μέγαρο Πολιτισμού».

Η ποίηση είναι πολύ προσωπικό βίωμα και με πρώτη ματιά δε δένεται με την κίνηση που έχουν οι σταθμοί του μετρό, λέει ο Γιάροσλαβ Γκόντουν. Για τρίτη φορά όμως αποδεικνύουμε πως όχι μόνο είναι δυνατόν, αλλά και μπορεί να προκαλέσει πολύ ευχάριστα συναισθήματα στους ανθρώπους το να ανακαλύψουν ποιήματα μεταξύ των διαφημίσεων που μας βομβαρδίζουν από παντού. Τα ποιήματα μπορούν να αλλάξουν τη μέρα μας, να μας κάνουν να χαμογελάσουμε, να σκεφτούμε αισιόδοξα, να αγαπήσουμε τον εαυτό μας και τον κόσμο.

Οι άνθρωποι κοντοστέκονται, λέει η Αμέλια Λίτσεβα, αρχισυντάκτρια της «Λογοτεχνικής εφημερίδας». Είναι ασυνήθιστο να δεις ποιήματα στις στάσεις του μετρό και στα βαγόνια. Επιλέξαμε ποιήματα σύντομα, που μπορούν να διαβαστούν γρήγορα. Ταυτόχρονα όμως είναι βαθυστόχαστα και μιλούν για την ανθρωπιά, τη μοναξιά, την αγάπη και τη ζωή. Οι άνθρωποι στοχάζονται και ελπίζουμε αυτή η πρωτοβουλία να τους κάνει να ξαναρχίσουν να διαβάζουν.

Ο βούλγαρος ποιητής, του οποίου ποιήματα συμπεριλαμβάνονται σ’ αυτήν την πρωτοβουλία, είναι ο Βλαντιμίρ Ποπόφ. Κατά τη γνώμη της κυρίας Λίτσεβα, πρόκειται για έναν κλασσικό ποιητή, κι ας απέχει από την πολύβουη καθημερινότητα. Το ποίημα που επέλεξαν για τη συλλογή που κοσμεί το μετρό είναι ένας ιδιάζων διάλογος πέρα από τον χώρο και τον χρόνο με τον μεγάλο βούλγαρο ποιητή Πέγιο Γιάβοροφ. Την Πολωνία εκπροσωπεί η Βισλάβα Σιμπόρσκα που έχει κερδίσει βραβείο Νόμπελ.

Ως τις 6 Μαΐου μπορούμε να απολαύσουμε ακόμα στο μετρό ποιήματα δημιουργών από την Πορτογαλία, τη Γερμανία, την Ισπανία, την Αυστρία, τη Φινλανδία, τη Μεγάλη Βρετανία, την Τσεχία, τη Σλοβακία, την Ελλάδα και την Ουγγαρία. Η Λουιτζίνα Πέντι, διευθύντρια του Πολιτιστικού Ινστιτούτου της Ιταλίας εξηγεί γιατί επέλεξαν να τους εκπροσωπήσει ο Εουτζένιο Μοντάλε.

Πρόκειται για έναν μάρτυρα της δύσκολης μετάβασης που ξεκίνησε από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα, λέει εκείνη. Μιλάω για τις αλλαγές στον τρόπο της ζωής μας που έφερε η τεχνολογική επανάσταση. Ο ποιητής όχι μόνο βιώνει αυτή τη μετάλλαξη, αλλά καταφέρνει και να την αποδώσει περιληπτικά. Το ποίημα που επιλέξαμε επικεντρώνεται στις λέξεις. Όλοι όσοι ζούμε στον σημερινό κόσμο συνέχεια βιαζόμαστε και δεν έχουμε χρόνο να συγκεντρωθούμε και να αναζητήσουμε νόημα στη ζωή μας. Ο Μοντάλε χρησιμοποιεί τα λόγια φειδωλά, αλλά επιλέγει λέξεις βαθυστόχαστες, με νοήματα που ξεγυμνώνουν τα ανθρώπινα συναισθήματα.

Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα

Φωτογραφίες: Ντιάνα Τσανκόβα