Σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, στις 31 Δεκεμβρίου του 2016 τα χωριά στη Βουλγαρία με λιγότερους από 10 κατοίκους είναι 566. Σε άλλα 157 δεν υπάρχει ούτε ένας μόνιμος κάτοικος. Τα τελευταία 30 χρόνια παρατηρούμε μια σταθερή μείωση του πληθυσμού μας, αν και με διαφορετικούς ρυθμούς. Και αν στις μεγάλες πόλεις το πρόβλημα να παραμένει απαρατήρητο, η εικόνα σε πολλά από τα χωριά είναι τρομακτική. Οι έρημοι δρόμοι, τα σπίτια με σπασμένα παράθυρα και κεραμίδια, χωρίς πόρτες, δείχνουν ότι εδώ και χρόνια δεν έχει πατήσει ανθρώπινο πόδι. Οι κάτοικοί τους έφυγαν πριν καιρό με τις οικογένειές τους σε αναζήτηση δουλείας και καλύτερης ζωής και οι λόγοι για αυτό είναι τόσο οικονομικοί, όσο και δημογραφικοί. Το πρόβλημα της υπογεννητικότητας στη Βουλγαρία εδώ και καιρό δεν αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά και τα μέτρα που λαμβάνονται και σήμερα δε δίνουν ορατά αποτελέσματα, παρά τον αναπληρωτή πρωθυπουργό, αρμόδιο για τη δημογραφική πολιτική της κυβέρνησης.

Θα αναφέρουμε το όνομα ενός ανθρώπου που έχει ως σκοπό να αποκαλύψει τις ιστορίες ανθρώπων που ζουν στις έρημες γωνιές της χώρας. Στα ξεχασμένα βουλγαρικά χωριά η πρόσβαση μέχρι εκεί γίνεται μέσω ενός χωματόδρομου. Εκεί δεν έχουν ούτε γιατρό ούτε κατάστημα, και οι κάτοικοί τους μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού. Ο ίδιος το κάνει, γιατί αισθάνεται καλά όταν είναι στον δρόμο, καθώς και να δώσει φωνή στα προβλήματα και τις ανησυχίες ενός κόσμου που προορίζεται να μείνει μακριά από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Τι τον παροτρύνει να ξεκινήσει μια σειρά από ιστορίες σε φωτογραφίες και κείμενο «Οι αόρατοι», λέει ο μέχρι πρόσφατα εκπαιδευτικός σε μικρούς οικισμούς Εβγκένι Ντιμιτρόφ:

То φθινόπωρο πέρυσι βρήκα ένα άρθρο σε μια εφημερίδα που έλεγε πώς ένα λεωφορείο μεταφέρει ψωμί για τους κατοίκους των χωριών, όπου δεν υπάρχει κατάστημα. Με εντυπωσίασε πολύ και αποφάσισα να επισκεφθώ τα χωριά αυτά. Το πρώτο που επισκεφτήκαμε μαζί με τον συνιδρυτή του σχεδίου, Νικολάι Νικόλοφ, ήταν το χωριό Μπερεντέ, το οποίο έγινε γνωστό στις ειδήσεις με την εκκλησία του, που καταστρέφεται. Οι άνθρωποι, με τους οποίους μιλάμε, είναι σχεδόν πάντα χαμογελαστοί και έτοιμοι να συζητούμε. Όσο πιο μακριά από τις πόλεις πηγαίναμε και μιλούσαμε με ντόπιος, τόσο πιο εύκολη γινόταν η επικοινωνία.

Επιλέγουν τα χωριά, που να επισκεφθούν μετά από κάποια συζήτηση, επειδή πρέπει να πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις. Το πιο σημαντικό είναι ότι μπορούν να προσεγγιστούν χωρίς αυτοκίνητο 4χ4, επειδή δε διαθέτουν τέτοιο και ο αριθμός των κατοίκων να είναι μικρότερος. Σύμφωνα με τον Εβγκένι, το σχέδιο τους έχει μεγάλο επιστημονικό δυναμικό, επειδή όταν ο αριθμός των εγκαταλελειμμένων χωριών αυξηθεί, μπορεί να γίνει ανάλυση για τις αιτίες.

Όσον αφορά τις δυνατότητες και τους τρόπους, με τους οποίους το κράτος να ενθαρρύνει την ανάπτυξη των ερημωμένων περιοχών, ο ίδιος πιστεύει ότι, είναι πολλοί καιδίνειωςπαράδειγματη Γερμανία, όπου έζησε τρία χρόνια. Εκεί οι ηλικιωμένοι συναντιούνται με νέους, στους οποίους μεταδίδουν τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους και σε αντάλλαγμα λαμβάνουν φροντίδα. Στη Μεγάλη Βρετανία, υπάρχει ένα ολόκληρο υπουργείο, υπεύθυνο να φροντίζει τους μοναχικούς ανθρώπους, επειδή η μοναξιά σταδιακά μετατρέπεται σε παγκόσμιο πρόβλημα που μας εμποδίζει να έχουμε πλήρη και αξιοπρεπή ζωή.

Στη χώρα μας οι δυνατότητες νέοι, που δεν έχουν βγει ποτέ από την πόλη, να αισθανθούν τη ζωή στο χωριό, είναι λίγοι. Ένα παράδειγμα για τέτοια κοινωνική πρωτοβουλία είναι η «Κατοικία Γιαγιά», με την οποία ο Εβγκένι Ντιμιτρόφ συνεργάζεται. Το 2015, μια ομάδα εθελοντών, στο πλαίσιο αυτής της πρωτοβουλίας, αναβίωσε τέσσερα εγκαταλειμμένα χωριά στον Δήμο Λάκι. Σε ένα απ’ αυτά τοποθέτησαν νέα καμπάνα, σε άλλη βοήθησαν για την αποκατάσταση της εκκλησίας, και σε τρίτο – βοήθησαν να ανοίξει και πάλι ο φούρνος, που δε λειτουργούσε επί πολλά χρόνια. Από το 2016, στόχος τους είναι τα χωριά της Βορειοδυτικής Βουλγαρίας, όπου οι άνθρωποι χρειάζονται επίσης τη βοήθειά τους, για να ζουν σε έναν πιο όμορφο και ευχάριστο για ζωή χωριό.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα