Το Υπουργείο Οικονομικών δημοσίευσε αυτή την εβδομάδα στοιχεία σχετικά με την οικονομική κατάσταση των δήμων στη Βουλγαρία το 2017, τα οποία δείχνουν ορισμένη βελτίωση. Ο μέσος όρος των δημοτικών χρεών στη χώρα, που λαμβάνεται υπόψη ως ποσοστό των εσόδων και των επιχορηγήσεων, μειώθηκε από 49,16% το 2016 στο 48,08% στο τέλος του 2017. Επίσης μειώθηκαν, από 7,25% σε 5,58%, και τα καθυστερούμενα χρέη. Το 2018 από το πρόγραμμα για οικονομική εξυγίανση των δήμων εξέπεσαν 21 δήμοι, αλλά προστέθηκαν δύο νέοι, με εννέα να συμπεριλαμβάνονται διαρκώς από το 2016.

Βελτίωση διαπιστώθηκε πριν έναν μήνα και από τη Γενική Συνέλευση της Ένωσης Δήμων, η οποία είναι η μεγαλύτερη μη κυβερνητική οργάνωση στη χώρα. Κατά τη συνεδρίαση η διοίκηση της Ένωσης αναγνώρισε ότι το τελευταίο έτος υπήρχε καλύτερο μακροοικονομικό πλαίσιο για χρηματοδότηση των δήμων – εξασφαλίστηκαν περισσότερα κεφάλια για την εκπαίδευση, τις κοινωνικές υπηρεσίες, την υγειονομική περίθαλψη κλπ. Εντοπίστηκαν όμως και ορισμένα ανησυχητικά στοιχεία. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Ρούμεν Ράντεφ, που προσκλήθηκε στη συνέλευση, προειδοποίησε ότι το ευρωπαϊκό μοντέλο αποκέντρωσης των δήμων, το οποίο κινεί την πρόοδο σε πολλές χώρες, δεν έχει ακόμη επιτευχθεί στη Βουλγαρία.

Σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου Οικονομίας της Αγοράς, το 2016 τα έσοδα της τοπικής αυτοδιοίκησης ως ποσοστό του ΑΕΠ στη Βουλγαρία έφθασε σχεδόν 7%, με μέσο επίπεδο για την ΕΕ του 15,6%. Προωθούμενοι από την οικονομική αδυναμία τους, λόγω της άρνησης της κεντρικής εξουσίας να αναλάβει πραγματικά βήματα προς την κατεύθυνση της δημοσιονομικής αποκέντρωσης, οι βουλγαρικοί δήμοι προχωρούν στην αύξηση των φόρων. Το ίδιο 2017, για το οποίο το Υπουργείο Οικονομικών κατέγραψε βελτίωση στην οικονομική κατάσταση των δήμων, έχουν παρατηρηθεί 62 περιπτώσεις αύξησης των τοπικών φόρων, οι περισσότεροι από τους οποίους θεωρούνται ζωτικής σημασίας, και μόνο οκτώ περιπτώσεις μείωσης. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο το πιο απλό και λειτουργικό μοντέλο για την πραγματική αλλαγή στην οικονομική αυτονομία των τοπικών αυτοδιοικήσεων είναι ένα μέρος ή το σύνολο των εσόδων από τον φόρο εισοδήματος να παραμείνει στους δήμους με βάση την αρχή «τα χρήματα να παραμένουν στον τόπο κατοικίας των φορολογουμένων». Στη συνέχεια, όμως μετά την αποτυχία αυτού του μοντέλου το 2015, σήμερα το θέμα αυτό - η μεταβίβαση του φόρου εισοδήματος στους δήμους, παραμένει κλειστό και οι κυβερνώντες προτείνουν την επίτευξη της οικονομικής αποκέντρωσης μέσω της αύξησης του φορολογικού βάρους, και όχι μέσω της διαμονής των φόρων.

Ως άλλο λόγο για τα οικονομικά προβλήματα των δήμων μερικοί εμπειρογνώμονες βλέπουν την ανάγκη για συγχρηματοδότηση των ευρωπαϊκών σχεδίων, που οδηγεί σε δανεισμό και συσσώρευση χρεών. Στην πραγματικότητα, αυτή η συγχρηματοδότηση είναι μια επιπρόσθετη επιβάρυνση για τους δήμους, η οποία προστίθεται στη χαμηλή είσπραξη φόρων.

Όμως, αν και σήμερα η συζήτηση για την πραγματική αποκέντρωση και την επιστροφή μέρους των εσόδων από άμεσους φόρους στους δήμους να μη είναι επίκαιρη, οι ενέργειες των τοπικών αυτοδιοικήσεων δείχνουν ότι, η έλλειψη αποκέντρωσης είναι ένα πραγματικό πρόβλημα. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Οικονομίας της Αγοράς, αν και θωρείται, ότι μια τέτοια αλλαγή πρέπει να γίνει μόνο μετά την ενοποίηση των δήμων και μετά από νέα εδαφική και διοικητική διαίρεση, φυσικά αν υπάρχει πολιτική βούληση αυτό μπορεί να γίνει και το 2018. Παρόμοια γνώμη εξέφρασε στη Γενική Συνέλευση της Ένωσης Δήμων και ο πρόεδρος Ρούμεν Ράντεφ, σύμφωνα με τον οποίο η πραγματική βελτίωση της κατάστασης των δήμων είναι δυνατή μόνο με την ανάπτυξη μιας αποτελεσματικής εθνικής πολιτικής περιφερειακής ανάπτυξης.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα