Έχετε ανοίξει ποτέ ένα παλιό μπαούλο, στο οποίο μπορείτε να βρείτε παλιό χοντρό ύφασμα, πολύχρωμα κεντήματα, χαλιά και κουβερτούρες, φτιαγμένες σε αργαλειό - έναν ολόκληρο κόσμο από οικιακές εργασίες, χρώματα και αναμνήσεις... Σε έναν τέτοιο κόσμο επιστρέφουμε με τους πίνακες της νεαρής ζωγράφου Ντόνκα Μινκόφσκαγια, Βουλγάρα από την Ουκρανία. Η καλλιτέχνιδα ήρθε στη Βουλγαρία για να παρουσιάσει την έκθεσή της. Ονόμασε τη συλλογή της «Βεσσαραβία - θησαυροί από τα μπαούλα των γιαγιάδων μας».

Διοργανωτές της έκθεσης είναι το Κέντρο των Βουλγάρων της Βεσσαραβίας στη Βουλγαρία και το Ινστιτούτο Εθνολογίας και Λαογραφίας με Εθνογραφικό Μουσείο της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών. Σε συνέντευξη για τη Βουλγαρική Ραδιοφωνία η Ράινα Μαντζούκοβα, μια από τους ιδρυτές του Κέντρου, τόνισε ότι η έκθεση συνδέεται με τη μεγάλη υπόθεση των Βουλγάρων της Βεσσαραβίας - τη διατήρηση της πνευματικής εγγύτητας με τους συμπατριώτες τους στη Βουλγαρία.

Γνωρίζουμε τη Ντόνκα εδώ και πολύν καιρό. Όλοι την ξέρουμε. Έχουμε επισκεφθεί εκθέσεις της στην Οδησσό. Τα έργα της βλέπουμε σε πολλές συλλογές. Πίνακές της κοσμούν το Πανουκρανικό Κέντρο των Βουλγάρων στην πόλη Οδησσό. Αλλά το μεγάλο της όνειρο ήταν να κάνει μια έκθεση στη Βουλγαρία – το ίδιο ισχύει και για τον καθένα βούλγαρο καλλιτέχνη της Βεσσαραβίας. Το να δείξει ο καθένας την τέχνη του στη Βουλγαρία είναι το σημαντικότερο.

Όπως αναφέρει η Ράινα Μαντζούκοβα, η ιδέα ήταν πριν την 140η επέτειο από την Απελευθέρωση της Βουλγαρίας από την Οθωμανική Κυριαρχία να παρουσιαστεί ένας δημιουργός, του οποίου τα έργα να σχετίζονται με τους παλιούς Βουλγάρους και τον παλιό βουλγαρικό πολιτισμό. Η Ντόνκα Μινκόφσκαγια δημιουργεί με την τεχνική του κολάζ, όπως και πολλοί άλλοι καλλιτέχνες. Αλλά το σημαντικό και το ενδιαφέρον στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι, ότι για τα έργα της χρησιμοποιεί μόνο φυσικά υλικά και μάλιστα τέτοια που σχετίζονται με το παρελθόν των Βουλγάρων. Σε έργα της συχνά χρησιμοποιεί συγκεκριμένο παλιό κόκκινο ύφασμα, φτιαγμένο από μαλλί σε αργαλειό, χαρακτηριστικό μόνο για το χωριό της Τσισία /σήμερα Γκορόντνε στην Ουκρανία/. Ύφασμα, από το οποίο κάποτε έραβαν τις φορεσιές και τώρα δεν υφαίνεται. Αλλά η ίδια αναζήτησε και μάζεψε προσεκτικά από τα μπαούλα και τα ράφια ο, τι έχει απομείνει για να διατηρηθεί η μνήμη του παρελθόντος. Αυτός είναι ο λόγος, για τον οποίο οι διοργανωτές της έκθεσης την ονόμασαν «Θησαυροί από τα μπαούλα των γιαγιάδων μας».

Η κα Μαντζούκοβα παρουσίασε την Ντόνκα Μινκόφσκαγια:

Η ίδια η Ντόνκα αξίζει τον θαυμασμό μας ως καλλιτέχνιδα και ως προσωπικότητα. Από μικρή επιθυμεί να ζωγραφίζει και πρέπει να ξέρετε ότι η γενέτειρά της βρίσκεται μακριά από τις μεγάλες πόλεις. Καθώς και μακριά από τις μεγάλες ευκαιρίες για ανάπτυξη των ταλέντων. Το χωριό της δεν είναι η μεγάλη πόλη, όπου έχουμε επιλογή σε ποια σχολή να πάνε τα παιδιά μας για να μάθουν μουσική, χορό, τένις ή κολύμπι. Στα απομακρυσμένα από τις πόλεις αυτές χωριά οι δυνατότητες είναι πολύ περιορισμένες. Η Ντόνκα από μικρή συνειδητοποίησε την κλίση της στη ζωγραφική, άλλα μάλλον κανείς δεν πήρε στα σοβαρά το όνειρό της. Είχε επίσης σοβαρά προβλήματα υγείας... Ωστόσο, αφού τελείωσε τη μέση εκπαίδευσή της, αποφάσισε να σπουδάσει εικαστική τέχνη στην Οδησσό. Τώρα ήδη εργάζεται και με υπερηφάνεια παρουσιάζει το χωριό της στην Ουκρανία, τώρα και στη Βουλγαρία.

Πώς η Ντόνκα συνδέει τη ζωή και την τέχνη της με τα μπαούλα της γιαγιάς και τις υπέροχες παραδοσιακές φορεσιές του παρελθόντος; Πρώτα έπρεπε να κάνει την πτυχιακή της εργασία στη Σχολή Εικαστικής Τέχνης και Θεάτρου της Οδησσού:

...Αποφάσισα να κάνω πανό με την τεχνική του κολάζ. Επέλεξα το θέμα, που μου αρέσει περισσότερο γιατί είμαι Βουλγάρα και οι γονείς μου είναι Βούλγαροι. Και στη χώρα μας οι γιαγιάδες διατηρούν στα μπαούλα παραδοσιακά ρούχα και υφάσματα, κατασκευασμένα σε αργαλειό. Και έτσι αποφάσισα να φτιάξω ένα κορίτσι με παραδοσιακή βουλγαρική φορεσιά, που να τοποθετήσω σε βουλγαρικό εσωτερικό χώρο - μας λέει η Ντόνκα στην ιδιόμορφη βουλγαρική γλώσσα, η οποία επί αιώνες εξελίσσεται μακριά από την πατρίδα /μεγάλα κύματα βουλγάρων μεταναστών έρχονται στη Βεσσαραβία μετά τους Ρωσοτουρκικούς πόλεμους του 1768-1774 και ιδιαίτερα μετά τον πόλεμο του 1828-1829/.

Η καλλιτέχνιδα ευχαρίστησε την οικογένειά της και το Βουλγαρικό Κέντρο στην Οδησσό, καθώς και το Ινστιτούτο Εθνολογίας και Λαογραφίας με Εθνογραφικό Μουσείο της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών για την υποστήριξή τους να παρουσιάσει τα έργα της στη Βουλγαρία.

Θα προσθέσουμε ότι το Κέντρο των Βουλγάρων της Βεσσαραβίας στη Βουλγαρία έχει ήδη ζητήσει το επόμενο ακαδημαϊκό έτος η Ντόνκα Μινκόφσκαγια να κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στην Εθνική Ακαδημία Καλλών Τεχνών στη Σόφια.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα

Φωτογραφίες: Βενέτα Παβλόβα