Αρκετοί Βούλγαροι πιστεύουν ότι η αυξανόμενη παρουσία μεγάλων αλυσίδων λιανικής πώλησης στη χώρα έχει αρνητικές επιπτώσεις στην εγχώρια αγορά και πως τα σούπερ μάρκετ παραμελούν τους εθνικούς παραγωγούς, πουλάνε κυρίως εισαγόμενα εμπορεύματα χαμηλότερης ποιότητας και πως φοροδιαφεύγουν.

Αυτό οδήγησε σε πολιτικό αίτημα για την επιβολή ποσοστώσεων για προϊόντα «Παραγμένα στη Βουλγαρία», έτσι ώστε στα σούπερ μάρκετ να διατίθενται τουλάχιστον 51% βουλγάρικα φρούτα, 50% βουλγάρικα κοτόπουλα, 70% βουλγάρικα γαλακτοκομικά προϊόντα, 25% άλλα βουλγάρικα κρέατα και 75% βουλγάρικα κρασιά και αλκοολούχα ποτά. Είναι όμως αλήθεια πως τα βουλγάρικα προϊόντα λείπουν από τα καταστήματα;

Το Ινστιτούτο για Ελεύθερη Αγορά έκανε μια έρευνα, για να εξακριβώσει ποια είναι η θέση των βουλγάρικων προϊόντων στις μεγάλες εμπορικές αλυσίδες και τα στοιχεία δείχνουν πως 70% από τα προϊόντα που διατίθενται στην βουλγαρική αγορά διανέμονται από βουλγάρους παραγωγούς, ενώ η στατιστική των σούπερ μάρκετ δείχνει πως 60-70% των προϊόντων που προτείνουν στους καταναλωτές προέρχονται από βουλγαρικές εταιρείες.

Τα σούπερ μάρκετ όχι μόνο δεν αγνοούν την εγχώρια παραγωγή, αλλά και επενδύουν στην ανάπτυξή της. Διοργανώνουν καμπάνιες για να διαφημίσουν προϊόντα από διάφορες περιοχές της χώρας και υπογράφουν συμβόλαια με παραγωγούς φρούτων και λαχανικών, δίνοντας εγγυήσεις πως θα αγοράσουν τις προσυμφωνημένες ποσότητες.

Τα σούπερ μάρκετ δεν καταστρέφουν τα μικρά μαγαζιά, ούτε κλείνουν θέσεις εργασίας, γιατί όπως δείχνει έρευνα της Eurostat για το 2015, στον τομέα «Εμπόριο λιανικής» μόνο 43 εταιρείες στη Βουλγαρία έχουν προσωπικό πάνω από 250 άτομα. Οι αλυσίδες κρατάνε το 40% της αγοράς λιανικής, αλλά αυτό δεν είναι σε βάρος των μικρομεσαίων εμπόρων, των οποίων ο τζίρος μένει σταθερός από το 2012 και ανέρχεται περίπου σε 4.4 δισ. λέβα.

Η έρευνα απομυθοποιεί και τη μαζική πτώχευση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και την αύξηση της ανεργίας σ’ αυτόν τον τομέα, δίνοντας στοιχεία που δείχνουν πως το 2015 στο εμπόριο λιανικής απασχολούνται 12% περισσότεροι εργαζόμενοι απ’ ότι το 2005, κάτι που οφείλεται και στην είσοδο στην αγορά σύγχρονων εμπορικών σχηματισμών που προτείνουν και υψηλότερους μισθούς.

Το 2015 ο μέσος μικτός μηνιαίος μισθός των υπαλλήλων των σούπερ μάρκετ ήταν 976 λέβα ή δυο φορές υψηλότερος από αυτόν που πλήρωναν οι μικρές εταιρείες με έως 9 υπαλλήλους, που ανερχόταν στα 449 λέβα. Ταυτόχρονα η παραγωγικότητα στις αλυσίδες είναι πολύ υψηλότερη με αποτέλεσμα κάθε υπάλληλος να έχει μέση ετήσια προστιθέμενη αξία ύψους 22 200 λέβα, ενώ στις μικρές εταιρείες το ποσό αυτό να ανέρχεται στα 5001 λέβα.

Τα μεγάλα καταστήματα σημειώνουν αύξηση στα κέρδη τους, η οποία οφείλεται κυρίως στην αλλαγή των συνηθειών και στη μεγαλύτερη αγοραστική δύναμη των καταναλωτών, που είναι αποτέλεσμα της οικονομικής ανάπτυξης και των υψηλότερων εισοδημάτων. Στα σούπερ μάρκετ οι αγοραστές μπορούν να επιλέξουν από 2000 έως 20 000 προϊόντα. Οι μεγάλες αλυσίδες έχουν μεθόδους πιστοποίησης και ελέγχου, τις οποίες δε διαθέτουν τα μικρά μαγαζιά, και έτσι η ποιότητα των προϊόντων που προτείνουν είναι πιο ανταγωνιστική.

Όλα αυτά κάνουν τους καταναλωτές να προτιμούν τις μεγάλες αλυσίδες, αλλά και τα μικρά μαγαζιά στις γειτονιές έχουν τη μόνιμη πελατεία τους που ψωνίζει από εκεί όταν βιάζεται ή όταν θέλει πιο προσωπική επαφή.

Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα