Στις 3 Μαρτίου του 1878 με την υπογραφή της Συνθήκης του Αγίου Στεφάνου τελειώνει ο 11^ος Ρώσο-Τουρκικός Πόλεμος του 1877-1878 και μπροστά στη Βουλγαρία, μετά από 5 αιώνες οθωμανικής κυριαρχίας, ανοίγονται νέοι γεωπολιτικοί ορίζοντες. Η βουλγάρικη κοινωνία σήμερα διχάζεται όσον αφορά τον ορισμό αυτού του πολέμου – αν ήταν στ’ αλήθεια απελευθερωτικός ή κατακτητικός από την πλευρά της Ρωσίας για τη χώρα μας και ποιοί ήταν οι αληθινοί στόχοι του Τσάρου Αλέξανδρου Β΄.

«Αυτός ο πόλεμος έχει λήξει εδώ και 2 αιώνες, αλλά η κρίση των Βουλγάρων συνεχίζει να μην είναι κατηγορηματική», λέει ο καθηγητής Βεσελίν Γιάνεφ που ηγείται της έδρας «Ιστορία της Βουλγαρίας» στο Πανεπιστήμιο Σόφιας «Άγιος Κλήμης της Αχρίδας». Παρ’ όλα αυτά ανεξάρτητα από τις προσωρινές διαθέσεις του βουλγάρικου λαού ή τη γνώμη κάποιων τμημάτων της κοινωνίας, αυτός ο πόλεμος πετυχαίνει την επανεμφάνιση του Βουλγάρικου Κράτους στην γεωπολιτική σκηνή. Φυσικά η Ρώσικη Αυτοκρατορία διεκδικεί τα συμφέροντά της, αλλά απ’ ό,τι φαίνεται εκείνη την περίοδο τα συμφέροντα της Βουλγαρίας συμπίπτουν με κάποια από τα συμφέροντα αυτής της Μεγάλης Δύναμης.»

Η Ρωσία εκτός από τον σχεδιασμό της στρατηγικής της, είχε προαποφασίσει την διοικητική διακυβέρνηση των απελευθερωμένων εδαφών.

«Ήδη από τον Νοέμβριο του 1876 στη Ρωσία συγκροτείται Γραμματεία για την διοίκηση των εδαφών πέρα από τον Δούναβη σε περίπτωση θετικής έκβασης του πολέμου», σχολιάζει ο ιστορικός. – «Ήταν προαποφασισμένο να δημιουργηθούν δομές, στις οποίες οι Βούλγαροι να αποκτήσουν διοικητική πείρα, έτσι ώστε να μπορούν να πάρουν την τύχη τους στα χέρια τους.»

Κατά πόσο το σχέδιο της Ρωσίας εφαρμόζεται;

«Τα γενικά σχέδια της Ρωσίας ήταν μεγάλα και γνωστά», συνεχίζει ο καθηγητής Γιάντσεφ. – «Έλεγχος του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων, επιρροή στα Βαλκάνια. Μετά την Απελευθέρωση η Ρωσία βοηθά στη συγκρότηση του στρατού μας και αναπόφευκτα επηρεάζει την εξωτερική πολιτική της χώρας μας.»

Χωρίς αυτόν τον Ρώσο-Τουρκικό πόλεμο θα μπορούσαμε μόνοι μας να κερδίσουμε την ελευθερία μας; Ήταν εφικτή η ιδέα του Απόστολου της Ελευθερίας Βασίλ Λέβσκι;

«Η ιδέα του Λέβσκι δεν ήταν να απελευθερωθούμε μόνοι μας, απαντά ο Βεσελίν Γιάντσεφ. Εκείνος μιλούσε για συμμετοχή του βουλγαρικού λαού, έτσι ώστε να τον λαμβάνουν υπόψη τους οι Μεγάλες Δυνάμεις σαν παράγοντα στα μετέπειτα γεγονότα. Δεν υπάρχει βαλκανικό κράτος που να έχει απελευθερωθεί δίχως την παρέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων. Η Βουλγαρία μόνη της δε θα μπορούσε να αντιπαρατεθεί με μια αυτοκρατορία όπως η Οθωμανική. Ο βουλγαρικός λαός δίνει το αίμα του, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. Οι Μεγάλες Δυνάμεις δε δρουν βάσει καλής θέλησης και δεν υπάρχουν εκπρόσωποι της Βουλγαρίας ούτε στον Άγιο Στέφανο, ούτε στο Συνέδριο του Βερολίνου. Η υπόθεση της Βουλγαρίας είναι ένα μικρό μέρος της Ανατολικής Κρίσης του 1875-1878.»

«Αλλά από εκείνη την ιστορική περίοδο μπορούμε να πάρουμε σημαντικά μαθήματα.», συνεχίζει ο καθηγητής Βεσελίν Γιάντσεφ. – «Να μην σταματάμε να είμαστε μέρος της πολιτισμένης Ευρώπης, να εκσυγχρονίζουμε τα διοικητικά μας μοντέλα, να υπερασπιζόμαστε την ελευθερία και τον φιλελευθερισμό, το οικονομικό μας μοντέλο να έχει στόχο την ανάπτυξη. Μπορεί να μην παρευρέθηκαν στην απόφαση της μοίρας μας, αλλά στην μόλις απελευθερωμένη Βουλγαρία υπήρχαν βούλγαροι πολιτικοί που έβλεπαν δεκαετίες μπροστά και αυτό είναι ένα παράδειγμα που αξίζει να μιμηθούμε. Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η διάσπαση και οι μάχες για την εξουσία όπως και η έλλειψη ανεκτικότητας παρεμποδίζουν τη σταθερότητα και την πρόοδο.»

Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα