Περίπου 1 εκατ. ευρώ χορήγησε η Κομισιόν στη Βουλγαρία την περασμένη εβδομάδα για την έναρξη των εργασιών γύρω από την ιδέα για τον διεθνή κόμβο διανομής φυσικού αερίου κοντά στην παραθαλάσσια πόλη Βάρνα. Με το ποσό θα χρηματοδοτηθούν έρευνες, μελέτες και αναλύσεις, για να διαπιστωθεί εάν το σχέδιο είναι πραγματοποιήσιμο. Μέχρι στιγμής το έργο ήταν μόνο μια ιδέα του λόμπι φυσικού αερίου στη χώρα και της κυβέρνησης του Μπόικο Μπορίσοφ, που εδώ και έναν μήνα δεν είναι στην εξουσία. Ουσιαστικά ακριβώς αυτή η κυβέρνηση και πιο συγκεκριμένα ο πρώην πρωθυπουργός είναι πρωτεργάτες και βασικοί υποστηρικτές της εν λόγω ιδέας, που μέχρι πρόσφατα φαινόταν φαντασμαγορική.

Μεγαλύτερη δυσπιστία προς την ιδέα του Μπορίσοφ εξέφρασαν οι ειδικοί στο θέμα φυσικού αερίου στη χώρα και το εξωτερικό και τα επιχειρήματά τους ήταν περισσότερο από πειστικά. Πρώτα, στη Βουλγαρία έχουμε ασήμαντα λίγο βουλγαρικό αέριο, ενώ οι προοπτικές να ανακαλυφθούν κοιτάσματα στο βουλγαρικό τμήμα της Μαύρης Θάλασσας είναι ασαφείς, μακροπρόθεσμες και ανασφαλείς. Εκεί συνεχίζονται οι βολιδοσκοπήσεις, αλλά προς το παρόν δεν μπορούμε να βασιστούμε σ’ αυτήν την πηγή αερίου για τον κόμβο διανομής.

Η Βουλγαρία είχε δυνατότητα να γίνει πραγματικός παίκτης στην διεθνή αγορά αερίου στην Ευρώπη με το σχέδιο αγωγού φυσικού αερίου «Νότιο ρεύμα». Το αέριο, που θα ερχόταν στον βυθό της θάλασσας από τη Ρωσία, έπρεπε να βγαίνει στην επιφάνεια κοντά στη Βάρνα και από εκεί να κατευθύνεται προς την Κεντρική και τη Δυτική Ευρώπη. Αλλά μετά την σύγκρουση στην Ουκρανία και την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, οι Βρυξέλλες έκαναν παν το δυνατό μέσω της Βουλγαρίας να καταστρέψουν αυτό το σχέδιο. Έτσι οι προσδοκίες της Σόφιας για σημαντικά έσοδα από την μεταφορά αερίου απέτυχαν. Η Ρωσία και η Τουρκία γρήγορα συμφώνησαν για νέα εναλλακτική λύση και τώρα στην ατζέντα είναι το «Τουρκικό ρεύμα», που θα περνά μακριά από τα βουλγαρικά σύνορα και πιθανώς θα φέρει περισσότερα οφέλη στην Ελλάδα, παρά στη Βουλγαρία. Με λίγα λόγια, ρωσικό αέριο για τον κόμβο της Βάρνας, που έχει πια και το όνομα του «Μπαλκάν», δεν έχει.

Δεν έχει αέριο και επειδή το βουλγαρικό σύστημα διανομής αερίου δεν είναι συνδεδεμένο με τα συστήματα των γειτονικών χωρών με τρόπο, που να της επιτρέπει να λαμβάνει και να στέλνει αέριο στις δύο κατευθύνσεις. Πιο γρήγορα προχωρούν οι συνδέσεις του συστήματος της Βουλγαρίας με αυτά της Ελλάδας και της Ρουμανίας, αλλά μέχρι να αρχίσουν να λειτουργούν θα περάσουν χρόνια και κανείς δεν ξέρει τι μπορεί να γίνει από την μία ή από την άλλη πλευρά των συνόρων σ’ αυτήν την περίοδο. Δηλαδή ο ονειρευμένος από τον Μπορίσοφ κόμβος τα επόμενα 4-5 χρόνια δεν μπορεί να χρησιμοποιεί αέριο από τις γειτονικές χώρες.

Ρωτάμε, τότε, τι θα διανέμει και τι θα πουλά με κέρδος για τη Βουλγαρία ο νέος κόμβος;

Ήδη πέρυσι η Κομισιόν υποσχέθηκε χρηματική βοήθεια και συμμετοχή στην κατασκευή του κόμβου «Μπαλκάν». Το γεγονός, ότι τώρα χορηγεί περίπου ένα εκατομμύριο ευρώ, συνηγορεί, ότι με έναν σεμνό και επιφυλακτικό τρόπο προσπαθεί να προσχωρήσει στην πραγματοποίηση του σχεδίου. Εάν βλέπει κάποιες προοπτικές στο σχέδιο ή απλώς θέλει να αποδείξει με αναλύσεις και έρευνες, ότι είναι μια μάταια ιδέα, δεν ξέρουμε από τώρα. Δεν πρέπει, όμως, να ξεχνάμε, ότι εάν πραγματικά θέλει να βοηθήσει τη Σόφια για την υλοποίηση του σχεδίου, η ΕΕ, αν και σε πολύ δύσκολη κατάσταση, έχει την απαραίτητη επιρροή και δυνατότητες να ασκήσει πίεση όπου πρέπει και να επιταχύνει ή επιβραδύνει αυτό το μεγάλο σχέδιο. Σε κάθε περίπτωση μ’ αυτά τα χρήματα από τις Βρυξέλλες ο κόμβος «Μπαλκάν» περνά από τα λόγια στα έργα. Πρακτικά αποτελέσματα δε θα έχουμε γρήγορα, αλλά δόθηκε μια αρχή.

Μετάφραση: Σβέτλα Τόντοροβα