Στο Εθνικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο με Μουσείο εγκαινιάστηκε η δέκατη επετειακή έκθεση, που παρουσιάζει ευρήματα της περασμένης αρχαιολογικής σεζόν 2016. Λέξη-κλειδί για την έκθεση είναι ο χρυσός. Αρκετά μεγάλος είναι ο αριθμός των χρυσών αντικειμένων ιστορικής και καλλιτεχνικής σημασίας που βρέθηκαν από τους επιστήμονες το περασμένο έτος. Περισσότερα μαθαίνουμε από τον υφηγητή Λιουντμίλ Βαγκαλίνσκι, διευθυντή του Ινστιτούτου:

«Μάλλον είναι σύμπτωση, όχι επειδή η έκθεση είναι επετειακή, αλλά υπάρχουν πολλά χρυσά αντικείμενα ανάμεσα σ’ αυτά τα 350 ευρήματα από 18 αρχαιολογικούς χώρους. Αυτά τα χρυσά αντικείμενα προέρχονται από όλη την ανθρώπινη ιστορία, από την προϊστορία, την Αρχαιότητα και τον Μεσαίωνα. Και εγώ είμαι εντυπωσιασμένος, μιας και σε προγραμματισμένες, αλλά και σε σωστικές αρχαιολογικές ανασκαφές δε βρίσκεται πάντοτε τόσα χρυσά ευρήματα. Το 2016 είχαμε τύχη και το κοινό γενικά ενδιαφέρεται πολύ για τον χρυσό.»

Ο υφηγητής Βαγκαλίνσκι ευχαρίστησε τους συναδέλφους του από όλη τη χώρα, οι οποίοι συνέβαλαν στην παρουσίαση της έκθεσης. 13 μουσεία βοήθησαν για τη συλλογή με δικά τους αντικείμενα από την περασμένη αρχαιολογική σεζόν. Έτσι στην έκθεση παρουσιάζονται ευρήματα και αφίσες από 50 αρχαιολογικούς χώρους από σχεδόν όλο το έδαφος της Βουλγαρίας - από άγνωστα μέχρι πρόσφατα χωριά και αρχαίες πόλεις όπως η αρχαία Απολλωνία /σήμερα Σωζόπολη/, μέχρι την παλιά βουλγαρική πρωτεύουσα Πλίσκα και τη σημερινή - Σόφια.

Πολύ ευρύ είναι το φάσμα των ευρημάτων και ανάλογα με το χρόνο της δημιουργίας τους. Οι 18 αρχαιολογικοί χώροι καλύπτουν «την περίοδο από την Ύστερη Παλαιολιθική Εποχή μέχρι τον Μεσαίωνα» - διευκρινίζει ο βοηθός καθηγητής Κάμεν Μπογιατζίεφ, επικεφαλής του τμήματος «Εκθέσεις». Σύμφωνα με τον ίδιο, κεντρική θέση στην έκθεση κατέχει όχι μόνο ο χρυσός, αλλά και τα πολύτιμα αντικείμενα από την εποχή της προϊστορίας. Για παράδειγμα, το καλοκαίρι ανακαλύφθηκε ένα από τα παλαιότερα χρυσά ευρήματα γνωστά μέχρι σήμερα στην Ευρώπη. Και άλλο ένα σημαντικό πράγμα – ίσως κάποια από τα πρώτα ασημένια αντικείμενα γνωστά μέχρι σήμερα στην Ευρώπη από τη σπηλιά «Χαραμίσκα ντούπκα» στη Ροδόπη της Νότιας Βουλγαρίας, κοντά στην πόλη Ντέβιν.

Έτσι, η έκθεση είναι «χρυσή» όχι μόνο με την ποσότητα του πολύτιμου μετάλλου αρχαίας προέλευσης, αλλά με τη διείσδυση στα απομακρυσμένα στρώματα της ιστορίας και τους πολιτιστικούς θησαυρούς της.

Ο υφηγητής Βαγκαλίνσκι ανακοίνωσε και την επικείμενη τον Απρίλιο επίσκεψη του διάσημου χρυσού θησαυρού του Nagyszentmiklós /Μπανάτ, την πρώην Αυτοκρατορία των Αψβούργων/ που φυλάσσεται στο Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης /Kunsthistorisches Museum/ της Βιέννης. Είναι από τις αρχές του Μεσαίωνα και συχνά το συνδέουν με τους Πρωτοβουλγάρους, αλλά υπάρχουν και άλλες υποθέσεις για την προέλευσή του.

Για πρώτη φορά, το πρωτότυπο αυτού του θησαυρού θα παρουσιαστεί έξω από τη Βιέννη και τη Βουδαπέστη. Το Εθνικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο με Μουσείο θα συνοδεύσει την παρουσίαση του θησαυρού με μια έκθεση για την παγανιστική Βουλγαρία από την πρώιμη περίοδο του πρώτου βουλγαρικού βασιλείου.

Ταυτόχρονα το Εθνικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο θα παρουσιάσει στο Kunsthistorisches Museum μια έκθεση ιδιαίτερης ιστορικής σημασίας - για την πρώιμη περίοδο εξόρυξης χρυσού και μεταλλουργίας στα βουλγαρικά εδάφη. Η έκθεση προσφέρει πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες σχετικά με την πολιτιστική ανάπτυξη μέσα από το πρίσμα της μεταλλουργίας. Τα ευρήματα είναι από το αρχαίο μεταλλωρυχείο στο Αντά Τεπέ, της περιοχής του Κρούμοβγκραντ της Ροδόπης. «Αυτό το μεταλλωρυχείο είναι το πιο πρώιμο, όταν μιλάμε για εξόρυξη χρυσού, και χρονολογείται στα μέσα της δεύτερης χιλιετίας προ Χριστού - στη Μέση Εποχή του Χαλκού, δηλαδή πριν τον Τρωικό πόλεμο» - διευκρινίζει ο υφηγητής Βαγκαλίνσκι.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα

Φωτογραφίες: Βενέτα Παβλόβα και Εθνικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο με Μουσείο