Φέτος ο καθηγητής διδάκτωρ Στέφαν Τσαπκάνοφ συμπληρώνει 55 χρόνια δημιουργική δραστηριότητα. Ο αξιοσημείωτος απολογισμός - 43 χρόνια καλλιτεχνικός διευθυντής του Συγκροτήματος «Στράντζα» του Μπουργκάς, για το ρεπερτόριο του οποίου δημιουργεί πολυφωνικά χορωδιακά και σόλο τραγούδια, χορούς, σουίτες, μουσικές παραστάσεις. Εάν προσθέσουμε και τα έργα, που έγραψε για άλλα συγκροτήματα, ο αριθμός των συνθέσεών του ξεπερνά τα 800. Οι παρτιτούρες πολλών απ’ αυτών έχουν δημοσιευθεί σε συλλογές. Ο καθηγητής Τσαπκάνοφ γεννήθηκε στο Μπουργκάς. Μετά την ολοκλήρωση της ανώτατης μουσικής εκπαίδευσής του αφιέρωσε το ταλέντο και τον επαγγελματισμό του στη φολκλορική σκηνική τέχνη. Είναι κάτοχος του αγαλματιδίου «Αναστενάρισσα» το 2013 - ένα βραβείο για την εξαιρετική προσφορά του στη διατήρηση, την ανάπτυξη και τη διάδοση του βουλγαρικού φολκλόρ. Για τα κορυφαία δημιουργικά επιτεύγματά του, του απονεμήθηκαν ακόμα «Χρυσή λύρα» και «Κρυστάλλινη λύρα» της Ένωσης Μουσικών και Χορευτών, ενώ η Ένωση Βούλγαρων Συνθετών τον τίμησε με το βραβείο «Χρυσό πεντάγραμμο». Πολλά είναι τα βραβεία του από συμμετοχές σε διεθνείς διαγωνισμούς και φεστιβάλ σε όλο τον κόσμο.

«Είμαι ικανοποιημένος γιατί είχα την ευκαιρία να προωθήσω την τέχνη μας σε τρεις ηπείρους - την Ευρώπη, την Ασία και την Αμερική. Η δημοτική μουσική είναι ενεργειακός πυλώνας της Βουλγαρίας, μας συνδέει με το Σύμπαν, και οι παραδόσεις μας αντικατοπτρίζουν την ιστορία μας. Έχω αφοσιωθεί στη διατήρηση των παραδόσεών μας.»

Ο λαογράφος ιδρύει το συγκρότημα «Στράντζα» το 1965 και επί δεκαετίες είναι καλλιτεχνικός του διευθυντής και συνθέτης:

«Για την ίδρυση του συγκροτήματος με υποστήριξε ο Φίλιπ Κούτεφ, ο οποίος με πίστεψε ακόμη από το Δεύτερο Εθνικό Φεστιβάλ. Είχα δημιουργήσει μια μικτή χορωδία δημοτικών τραγουδιών και ο ίδιος μου είπε: «Αυτή είναι η χορωδία που χαράζει τον δρόμο για τα συγκροτήματα δημοτικής μουσικής». Υποστήριξη για την ίδρυση του συγκροτήματος έλαβα και από τον μεγάλο τραγουδιστή της Στράντζα Γκεόργκι Παβλόφ.»

Η πλούσια, πολυστρωματική φολκλορική κουλτούρα της Στράντζα προκάλεσε και το επιστημονικό ενδιαφέρον του Τσαπκάνοφ:

«Ανά τα χρόνια προσπαθούσα τα πάντα, που δημιουργώ να έχουν πρακτική εφαρμογή και θεωρητική διάσταση. «Το φαινόμενο βουλγαρικό δημοτικό τραγούδι. Προβλήματα ήχου» είναι το πρώτο επιστημονικό έργο για την ερμηνεία δημοτικών τραγουδιών και δίνει συμβουλές για το πώς να εκδηλωθεί ένας ερμηνευτής.»

Ο καθηγητής Τσαπκάνοφ μιλά και για τα κίνητρα που τον οδήγησαν να γράψει το βιβλίο «Η δημοτική μουσική της Στράντζα. Ρυθμικά, διαρθρωτικά και τροπικά χαρακτηριστικά» - ένα πολύτιμο εγχειρίδιο για τους φοιτητές, τους εκπαιδευτικούς και τους επαγγελματίες.

«Γνωρίζουμε, ότι η μουσική είναι ένα στοιχείο της πνευματικής και της διανοητικής ανάπτυξης του ανθρώπου από την προϊστορική εποχή. Ήταν σταθερός σύντροφός του – αρχίζοντας από τους ρυθμούς, τον χορό, τους πρώτος ήχους, που συνοδεύουν τον πρωτόγονο άνθρωπο, βοηθώντας την προσαρμογή του στο νέο περιβάλλον. Η μουσική περιγράφει τις εργασιακές διαδικασίες, το τελετουργικό πάθος, περνά μέσα από τη σύνθεση με τον χορό, για να καθιερωθεί ως μια ξεχωριστή τέχνη από την αρχαιότητα. Βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής των αρχαίων στοχαστών της Πυθαγόρειας Σχολής.»

Σήμερα, ο καθηγητής συνεχίζει να συνθέτει, ετοιμάζει και νέα επιστημονική μελέτη, η οποία θα εκδοθεί σύντομα.

«Το βουλγαρικό φολκλόρ είναι φαινόμενο. Η δημοτική μουσική, οι παραδόσεις, ο γραπτός λόγος είναι το στήριγμά μας. Η δημοτική μουσική βοηθά την ψυχική και σωματική ανάταση. Όλα αυτά με ώθησαν να γράψω τη μελέτη μου «Η μακροζωία και το βουλγαρικό φολκλόρ».»

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα