Έως τις 18 Σεπτεμβρίου στην Εθνική Πινακοθήκη παρουσιάζεται έκθεση με 55 έργα ενός από τους μεγαλύτερους Βουλγάρους ζωγράφους – Ντιμίταρ Καζάκοφ-Νέρων. Από πού προέρχεται το παρατσούκλι του; Εν ζωή ο καλλιτέχνης μιλούσε για τα φτωχικά του φοιτητικά χρόνια. Τότε ζούσε στη σοφίτα της Ακαδημίας Καλών Τεχνών μαζί με τον φίλο του Τόντορ Μπάλτεφ. Εκείνα τα χρόνια ο Καζάκοφ ήταν θερμαστής. Ήταν αυτοδίδακτος ζωγράφος, ο οποίος επισκεπτόταν τα εργαστήρια της Ακαδημίας. Μια μέρα όταν έριχναν κάρβουνα, ο φίλος του Μπάλτεφ του είπε: «Έχεις φράντζα σαν τον Νέρωνα». Έτσι εμφανίστηκε το παρατσούκλι του. Μιλάμε με την επιμελήτρια της έκθεσης Σουζάνα Καρανφίλοβα για τον δρόμο του στην τέχνη και την κληρονομιά που άφησε.

«Ο Ντιμίταρ Καζάκοφ ήταν ένας από τους καλλιτέχνες με έντονο προσωπικό στυλ, για το οποίο ξεχωρίζει, και αυτό τον κατέστησε μια πολύ ενδιαφέρουσα προσωπικότητα. Εκτός από τα πολυάριθμα έργα του, έχει έναν αρκετά ενδιαφέρον χαρακτήρα και γύρω από την προσωπικότητά του δημιουργείται ένας μύθος ήδη κατά τη δεκαετία του ’70 και του ’80. Είναι επίσης ένας από τους καλλιτέχνες, πολλά από έργα των οποίων βρίσκονται σε διάφορες συλλογές. Ήδη κατά την παρουσίασή του στο Παρίσι, την Αθήνα, τη Νέα Υόρκη, και την Ιταλία, οι ξένοι συλλέκτες άρχισαν να αναζητούν τους πίνακές του. Τότε συνειδητοποίησε ότι είναι ένας πολύτιμος καλλιτέχνης. Στη Βουλγαρία πολλά από τα έργα του αγοράστηκαν από τις γκαλερί, καθώς και από ιδιώτες συλλέκτες.»

Ποια είναι τα θέματα και οι μορφές που δημιουργεί;

«Τα έργα του είναι πολύ στενά συνδεδεμένα με το φολκλόρ, την εθνική παράδοση, την ιστορία των πολιτισμών. Ένας από τους κυριότερους χαρακτήρες στους πίνακές του είναι η μορφή της γυναίκας σαν μητέρα, αγαπημένη, νεράιδα - σε διάφορες απίστευτες καλλιτεχνικές συνθέσεις.»

Σε ποιους τομείς της εικαστικής τέχνης δημιουργεί ο Καζάκοφ;

«Ο Ντιμίταρ Καζάκοφ δημιουργεί στον χώρο της ζωγραφικής, της ακουαρέλας, του σκίτσου και της κεραμικής. Μαζί με τον αδελφό του δημιουργούν και στον χώρο της μικρογλυπτικής. Στο εξειδικευμένο Μουσείο χαρακτικής και αγιογραφίας στην Τριάβνα υπάρχουν πάνω από 490 έργα, δωρισμένα από τους αδελφούς Ντιμίταρ και Νικόλα Καζάκοβι. Εκεί υπάρχουν διάφορα είδη τέχνης που συγκεντρώθηκαν στον ίδιο χώρο.»

Τα έργα του έχουν εμπνεύσει τη δημιουργία μελετών και βιογραφικών βιβλίων. Διάσημοι ιστορικοί και κριτικοί τέχνης γράφουν για τον ζωγράφο.

«Για τον Ντιμίταρ Καζάκοφ υπάρχει εξειδικευμένη βιβλιογραφία, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας έγραψε η αντεπιστέλλον μέλλος Αξίνια Τζούροβα. Για τον Καζάκοφ έχουν γράψει επίσης οι Ρουέν Ρούενοφ, Γκεόργκι Σαπκάροφ, Ντιμίταρ Παμπούλοφ, και η μεγάλη διανοούμενη Ντόρα Βαλιέ, αδελφή του λογίου Πέταρ Ούβαλιεφ. Τα έργα του είναι πράγματι μοναδικά. Δημιουργεί δικό του κόσμο στους πίνακές τους, τον οποίο αποκαλεί «ανάποδος χώρο» και στον οποίο οι φιγούρες αιωρούνται. Χαρακτηριστικά στοιχεία στα έργα του είναι οι βρύσες, τα πουλιά, τα κομμένα μήλα. Και όλα αυτά σε αποχρώσεις του χρυσού, με τις ειδικές χαρακτικές τεχνοτροπίες του. Κάθε πίνακας είναι ένας ξεχωριστός φανταστικός κόσμος. Οι κριτικοί τέχνης εκτιμούν ότι το στυλ του εμπλουτίζει εξαιρετικά την ιστορία της σύγχρονης βουλγαρικής τέχνης. Και του έδωσαν την πρέπουσα προσοχή.»

Γιατί, κατά τη γνώμη σας, ήταν σημαντικό να θυμηθούμε την ταλαντούχα παρουσία του Καζάκοφ στην τέχνη μας;

«Η ιδέα μου ήταν να παρουσιάσουμε πίνακες του Ντιμίταρ Καζάκοφ που ανήκουν σε κρατικές συλλογές. Και να δείξουμε τα έργα του που αγοράστηκαν στα τέλη του ’70 και τις αρχές του ‘80. Τότε ο ίδιος παρουσιάζει σειρά ατομικών εκθέσεων, που νομίζω ότι είναι κορυφές στον δημιουργικό δρόμο του. Η επιθυμία μας ήταν να τονίσουμε αυτό που πετυχαίνει στα έργα μεγάλου μεγέθους. Αυτή η έκθεση παρουσιάζει πίνακες από 15 γκαλερί της χώρας. Μεταξύ αυτών είναι η Εθνική Πινακοθήκη, η Αστική Πινακοθήκη της Σόφιας, η Γκαλερί «Συλλογή Σβετλίν Ρούσεφ» στο Πλέβεν. Από το εξειδικευμένο Μουσείο χαρακτικής και αγιογραφίας στο Τριάβνα μας παραχώρησαν 16 έργα. Μια τέτοια έκθεση προετοιμάζεται ολόκληρους μήνες.»

Θα προσθέσουμε ότι ο Καζάκοφ έχει αφήσει πολλά έργα του στο εξωτερικό. Ανά τα χρόνια συμμετέχει τακτικά σε κοινές καλλιτεχνικές εκθέσεις στη Σόφια, το Βερολίνο, το Σάο Πάολο, την Άγκυρα, την Ουάσινγκτον, το Παρίσι, το Ντίσελντορφ, το Τόκιο, τη Νέα Υόρκη, τη Μαδρίτη, τη Βασιλεία, τη Νιμ και αλλού. Έχει πάνω από 40 ατομικές εκθέσεις στη Βουλγαρία και το εξωτερικό.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα

Φωτογραφίες από την έκθεση: Βενέτα Παβλόβα