Ήδη μερικά χρόνια οι βουλγαρικές κυβερνήσεις επιδιώκουν την αναζωογόνηση των εμπορικών και οικονομικών τους σχέσεων με τις αγορές της Ασίας. Το περασμένο έτος διακρίνονται οι επισκέψεις κυβερνητικών αντιπροσωπιών στην Κίνα και την Ινδία, ενώ φέτος μεγάλο ενδιαφέρον προκάλεσε η επίσκεψη που πραγματοποίησε αυτήν την εβδομάδα ο πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ στο Ιράν. Οι συζητήσεις στην Τεχεράνη διεξήχθησαν σύντομα μετά την άρση του εμπάργκο που επέβαλε η Δύση στο Ιράν λόγω του πυρηνικού του προγράμματος. Σύμφωνα με τη Σόφια και την Τεχεράνη, η παρούσα στιγμή είναι ευνοϊκή για την αναζωογόνηση των διμερών σχέσεων.

Για τον λόγο οι δύο πλευρές ανακοίνωσαν τις φιλόδοξες προθέσεις τους για συνεργασία στο εμπόριο, την ενέργεια και τον τουρισμό. Συζητήθηκε πρόταση για συμμετοχή της Βουλγαρίας σε νέο διάδρομο μεταφοράς μεταξύ του Περσικού Κόλπου και της Μαύρης Θάλασσας, που να συνδέει το Ιράν, την Αρμενία και τη Γεωργία. Το Ιράν δηλώνει σοβαρό ενδιαφέρον για το σχέδιο κατασκευής συνδετήριου αγωγού μεταφοράς αερίου μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας, καθώς και για τον τερματικό σταθμό για υγροποιημένο φυσικό αέριο στην Αλεξανδρούπολη, ενόψει της δυνατότητας να προμηθεύει τη Βουλγαρία μέσω Ελλάδας. Η πρόθεση αυτή είναι σε πλήρη αντιστοιχία με τη φιλοδοξία της Σόφιας για διαφοροποίηση των διαδρομών και πηγών προμήθειας φυσικού αερίου.

Στα χρόνια του διεθνούς εμπάργκο η πρόσβαση του Ιράν στο διεθνές εμπόριο ήταν σοβαρά περιορισμένη και οι τράπεζες της χώρας μπήκαν στη «μαύρη λίστα» της ΕΕ και των ΗΠΑ, ως αποτέλεσμα του οποίου σήμερα η χώρα συνεχίζει να αντιμετωπίζει δυσκολίες με τις πληρωμές της στο διεθνές εμπόριο. Σχετικά μ’ αυτό η βουλγαρική αντιπροσωπεία πρότεινε συνεργασία στον τραπεζικό και τον χρηματοοικονομικό τομέα, που να δώσει ώθηση στις διμερείς οικονομικές σχέσεις, αλλά και να διευκολύνει τις τραπεζικές συναλλαγές των ιρανικών επιχειρήσεων με τις χώρες της ΕΕ. Επειδή το ζήτημα δεν είναι μόνο εθνικής αρμοδιότητας, ο πρωθυπουργός Μπορίσοφ δεσμεύτηκε να το θέσει επί τάπητος σε όλα τα δυνατά επίπεδα, συμπεριλαμβανομένου και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Μεγάλο ενδιαφέρον και προσδοκίες η επίσκεψη του Μπορίσοφ προκάλεσε με την πρόθεση της Βουλγαρίας να ερευνήσει τις δυνατότητες να πωλήσει στο Ιράν τον ρωσικό εξοπλισμό, παραγωγή της Atomstroyexport, για το καταργημένο ήδη σχέδιο του Πυρηνικού Σταθμού «Μπέλενε». Για τη Σόφια το ζήτημα είναι εξαιρετικής σημασίας επειδή σε περίπτωση ευνοϊκής εξέλιξης θα ελαχιστοποιήσει τις απώλειες από την κατάργηση του σχεδίου «Μπέλενε». Ταυτόχρονα για το Ιράν η απόκτηση του αχρησιμοποίητου στη Βουλγαρία ρωσικού εξοπλισμού είναι ενδεχομένως υψηλού ενδιαφέροντος, επειδή θα μπορούσε να επιταχύνει την πραγματοποίηση των σχεδίων του με τη Ρωσία για νέες πυρηνικές μονάδες στο έδαφός του. Ο πρόεδρος Ροχανί διέταξε την εξέταση της βουλγαρικής πρότασης, το ζήτημα όμως είναι αρκετά περίπλοκο, όχι μόνο λόγω της τεχνικής και χρηματοοικονομικής του φύσης, αλλά και για πολιτικούς λόγους. Παρόλο που το Ιράν έπεισε τη Δύση ότι δεν έχει σχέδια για πυρηνικά όπλα, το Ισραήλ επιφυλάσσεται ότι η Τεχεράνη θέλει να αποκτήσει πυρηνικές τεχνολογίες μόνο και μοναδικά για στρατιωτικούς λόγους. Αλλά σύμφωνα με τον Βούλγαρο ΥΠΕΞ, Ντανιέλ Μίτοφ, στο Ισραήλ έχουν επίγνωση ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση πρόκειται για εμπορικές σχέσεις, που είναι αμοιβαία συμφέρουσες και με κανέναν τρόπο δεν το απειλούν. Με την πεποίθηση αυτή η βουλγαρική αντιπροσωπεία πρότεινε στην Τεχεράνη να μοιραστεί με εμπειρογνώμονες του Ιράν και την εμπειρία της, συνδεδεμένη με τα αναλωμένα πυρηνικά καύσιμα του Πυρηνικού Σταθμού «Κοζλοντούι».

Στη διάρκεια της επίσκεψης του πρωθυπουργού Μπόικο Μπορίσοφ υπογράφηκαν τρία διμερή έγγραφα που αποσκοπούν στο να τεθεί νέα βάση των σχέσεων στον τομέα των αμοιβαίων επενδύσεων, των μεταφορών και των επικοινωνιών και της συνεργασίας μεταξύ των μικρομεσαίων επιχειρήσεων των δύο χωρών. Οι σοβαρές εξελίξεις όμως επίκεινται. Γι’ αυτό θα φροντίσει και ομάδα εργασίας για ανταλλαγή εμπειριών και ανάπτυξη των οικονομικών σχέσεων, που θα αποτελείται από επιστήμονες και αντιπροσώπους εταιρειών υψηλής τεχνολογίας. Επίκεινται επισκέψεις εμπειρογνωμόνων σχετικά με την ενδεχόμενη συνεργασία στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας. Αναμένεται οι πολιτικές συζητήσεις να συνεχιστούν με επίσκεψη ιρανικής αντιπροσωπείας στη Βουλγαρία. Η αναζωογόνηση των σχέσεων είναι ήδη γεγονός, αλλά βρίσκεται ακόμα στην αρχή.

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα