Πριν λίγους μήνες ο Μπογιάν Βοντενιτσάροφ ηχογράφησε στο πρώτο στούντιο της Βουλγαρικής Εθνικής Ραδιοφωνίας δική του αυτοσχεδιαζόμενη μουσική. Μερικά έργα είναι από τα προγράμματα συναυλιών, που δίνει με τον Βέλγο σαξοφωνίστα Στιβ Ούμπεν, και τα οποία ηχογραφήθηκαν σε άλμπουμ πριν από καιρό, αλλά σε νέα διασκευή και ερμηνεία. Τα περισσότερα συντέθηκαν ειδικά για την περίπτωση. «Σε αντίθεση με την προηγούμενη φορά, όταν ηχογράφησα και πάλι αυτοσχεδιαζόμενη μουσική, τα έργα είναι λίγο πιο παραδοσιακά - τουλάχιστον τα περισσότερα από αυτά», - λέει ο Μπογιάν Βοντενιτσάροφ. Γνωστός πιανίστας, καθηγητής στο Βασιλικό Ωδείο στις Βρυξέλλες, τα τελευταία χρόνια ο καθηγητής Μπογιάν Βοντενιτσάροφ επικεντρώνεται όλο και περισσότερο σε ένα διαφορετικό μοντέλο μουσικής δημιουργίας, που ο ίδιος προτιμά.

«Η αυτοσχεδιαζόμενη μουσική κυριαρχεί όλο και περισσότερο στην εργασία μου – λέει ο ίδιος. Και μου δίνει μεγαλύτερη χαρά να κάνω ακριβώς αυτό. Για μένα είναι ο πιο φυσικός και ο πιο ελεύθερος τρόπος μουσικής δημιουργίας. Ήδη στα παιδικά μου χρόνια αυτοσχεδίαζα συνεχώς. Οι ενήλικες γύρω μου επέμεναν να παίζω τα μουσικά κομμάτια όπως είναι, αλλά εγώ συνέχισα να αυτοσχεδιάζω. Θεωρώ ότι είναι πολύτιμο για κάθε μουσικό επειδή είναι σύνθεση σε πραγματικό χρόνο. Ο αυτοσχεδιασμός αναπτύσσει τις διαδικασίες σύνθεσης, εάν ο μουσικός έχει τέτοια κλίση.Για μεγάλο χρονικό διάστημα έκανα πολλές συνθέσεις ταυτόχρονα με την ερμηνευτική και την παιδαγωγική δραστηριότητά μου. Συνειδητοποίησα ότι δεν μπορώ να κάνω τόσο πολλά πράγματα ποιοτικά. Μπορώ να πω ότι οι ιδέες για τις συνθέσεις «εμφανίζονται» στο μυαλό μου, και βρίσκουν την υλοποίησή τους ακριβώς στον αυτοσχεδιασμό. Φυσικά, είναι διαφορετικά φαινόμενα. Μια μουσική στιγμή κατά τη διαδικασία σύνθεσης απαιτεί μέρες, ακόμα και εβδομάδες. Στον αυτοσχεδιασμό η στιγμή εξαφανίζεται και θα πρέπει να προχωρήσεις για να πιάσεις την επόμενη. Δουλεύεις με τον ήχο, που πρέπει να διοργανώσεις, να φροντίσεις την αρμονική γλώσσα, τη μορφή και όχι σε τελευταία θέση - την ποιότητα της εκτέλεσης. Πάντα έβρισκα αυτή τη μορφή σύνθεσης πολύ ελκυστική. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δέκα ετών πάντα ερμηνεύω έργα από το ρεπερτόριό μου μαζί με αυτοσχεδιασμούς. Για παράδειγμα, πρώτα εκτελώ έργο του Σούμαν και μετά - αυτοσχεδιασμό. Αλλά όχι και πάνω στη μουσική που μόλις ακούστηκε άλλα «γύρω από αυτή». Στην αρχή, όταν πρότεινα τα προγράμματα, οι διοργανωτές ανησυχούσαν. Αλλά στη συνέχεια έρχονταν ευτυχισμένοι από την αντίδραση του κοινού και το γεγονός ότι έχουν ακούσει κάτι νέο, αυθόρμητο και διαφορετικό. Ως καθηγητής έχω εργαστήριο μουσικού αυτοσχεδιασμού για φοιτητές που σπουδάζουν πιάνο στο Ωδείο. Θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικό να αναπτύξουν αυτές τις δεξιότητες.»

Ο Μπογιάν Βοντενιτσάροφ υπενθυμίζει ότι μέχρι τα μέσα του 19^ου αιώνα, ο αυτοσχεδιασμός ήταν η κύρια μορφή μουσικής δημιουργίας, και αν πάμε πίσω στην Αναγέννηση και το Μπαρόκ, βλέπουμε ότι η σημασία του ήταν ακόμη μεγαλύτερη.

Πέρυσι η μουσική εταιρία Fuga Libera κυκλοφόρησε το άλμπουμ του Μπογιάν Βοντενιτσάροφ που ονομάζεται Random Patterns /«Τυχαία μοντέλα»/.

«Είναι ένα cd με αυτοσχεδιαζόμενη μουσική, που ηχογράφησα πριν καιρό άλλα δεν μπόρεσε να κυκλοφορήσει για οικονομικούς λόγους - είπε ο καθηγητής Βοντενιτσάροφ. Δεν είναι μυστικό ότι οι μουσικές εταιρείες παγκοσμίως δυσκολεύονται και πολλές από αυτές σταμάτησαν ακόμη και τη δραστηριότητά τους. Στο κείμενο που συνοδεύει το cd συνόψισα τις παρατηρήσεις και τις έρευνες μου πάνω στον αυτοσχεδιασμό. Αρχίζω με τις ιστορικές πτυχές – οι ερμηνευτές ήταν και συνθέτες μέχρι τις αρχές του 19^ου αιώνα. Ο λόγος να εξαφανιστεί ο αυτοσχεδιασμός από τη μουσική πράξη εν μέρει οφείλεται στον αυστηρό διαχωρισμό των δύο δραστηριοτήτων. Μόνο ένα παράδειγμα από την εποχή του Ρομαντισμού – ο Ρόμπερτ Σούμαν, εκτός από συνθέτη, ήταν και πιανίστας, μαέστρος, κριτικός μουσικής. Ένας άλλος λόγος είναι η όλο και μεγαλύτερη πολυπλοκότητα της μουσικής γλώσσας και η τεράστια ποικιλία των μορφών που βλέπουμε τον 20^ο αιώνα – Ντεμπυσσύ, Στραβίνσκι, Σένμπεργκ... Πολύ δύσκολα να φανταστεί κανείς ότι κάποιος θα μπορούσε να αυτοσχεδιάσει σε αυτά τα πολύπλοκα, σύνθετα στυλ. Φυσικά, αμέσως εμφανίζεται η τζαζ που κατακλύζει τον κόσμο. Και αναφέρω τα λόγια του Γκλεν Γκουλντ /Glenn Gould/, ο οποίος ισχυρίζεται ότι ο διαχωρισμός του συνθέτη από τον ερμηνευτή είναι επιζήμιος για τη μουσική. Συμφωνώ πλήρως με την άποψη αυτή. Υπάρχει μια ακραία διαφοροποίηση μεταξύ θεωρητικών, ερμηνευτών και συνθετών. Νομίζω ότι ο αυτοσχεδιασμός είναι εκείνη η ευεργετική μορφή που βοηθά να ξεπεραστεί αυτή η δραματική ρήξη και να ενωθούν ξανά αυτές οι διαδικασίες σε ένα σύνολο. Είμαι πεπεισμένος ότι ο αυτοσχεδιασμός είναι η κύρια μορφή της μουσικής δημιουργίας - πολύ πιο βασική και αυθόρμητη.»

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα