Το αίτημα για 20% αύξηση της τιμής του νερού στην πρωτεύουσα είναι εκβιασμός, δήλωσε ο μηχανικός Γκάντσο Χίτροφ, πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βελτίωσης Υδροδότησης στη Βουλγαρία. Σύμφωνα με τον κ. Χίτροφ, η αύξηση αυτή δε στηρίζεται σε οικονομικά επιχειρήματα και θα αναγκάσει 350 χιλιάδες κατοίκους της πόλης να περιορίσουν στο ελάχιστο την κατανάλωση νερού.

Εδώ και μερικά χρόνια η επιχείρηση ύδρευσης Sofiyska voda, με την οποία έχει συναφθεί η σύμβαση παραχώρησης, προσπαθεί να αυξήσει την τιμή του νερού και η τελευταία πρότασή της είναι η πιο δραστική. Τώρα οι κάτοικοι της πρωτεύουσας πληρώνουν 1,76 λέβα για ένα κυβικό μέτρο νερό και με την αύξηση η καινούρια τιμή θα ξεπεράσει τα δύο λέβα.

"Το σύστημα ύδρευσης της Σόφιας έχει πολλά αποθέματα που πρώτα πρέπει να αξιοποιηθούν προτού εγκριθεί μια τέτοια αύξηση της τιμής του νερού", λέει ο ειδικός.
"Κατά την περίοδο 2014-2015 η Σόφια δεχόταν πιέσεις από την επιχείρηση Sofiyska voda για να αλλάξει την τιμή – το πρώτο έτος κατά 15% και το επόμενο – κατά 7-9%. Τότε χάρη στην παρέμβασή μας και με τις αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου και της Ρυθμιστικής Αρχής για την Ενέργεια και τα Ύδατα, δεν επιτράπηκε αύξηση της τιμής του νερού. Αλλά όπως βλέπετε, αυτή η αύξηση προετοιμάζεται από πολύν καιρό".

Σε περίπτωση που η επιχείρηση ύδρευσης κατορθώσει να περάσει την πρότασή της, την περιμένουν σημαντικά κέρδη, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Επιτροπής.

"Αύξηση κατά 1 στοτίνκα (ένα εκατοστό του λεβ) της τιμής ενός κυβικού μέτρου νερού αποφέρει ετήσια κέρδη της τάξεως 860 χιλιάδων έως 1 εκατομμυρίου λέβα. Με την αύξηση κατά 33 στοτίνκι της τιμής του νερού θα έχουμε 32-33 εκατομμύρια λέβα επιπρόσθετα έσοδα για την επιχείρηση. Και τι είναι το επιχείρημα για την αύξηση – η επιχείρηση δε διαθέτει πόρους για επενδύσεις. Τώρα όμως έρχεται ο χρόνος του μεγάλου έργου – που είναι το τείχος του υδατοφράχτη "Μπέλι Ίσκαρ" και η επισκευές του στη δεύτερη φάση της θα κοστίσει δεκάδες εκατομμύρια λέβα".

Η Sofiyska voda έθεσε το τελεσίγραφο ότι δε θα επισκευάσει το τείχος του φράγματος αν δεν εγκριθεί η προτεινόμενη αύξηση της τιμής του νερού. Η στερέωση του όμως είναι άκρως απαραίτητη γιατί σε αντίθετη περίπτωση υπάρχει κίνδυνος να σπάσει και να πλημυρίσει την πόλη Σάμοκοβ. Ήδη πριν από τρία χρόνια εμπειρογνώμονες διαπίστωσαν την κρίσιμη κατάσταση του τείχους, αλλά η επιχείρηση δεν προβαίνει σε επισκευές με το επιχείρημα για έλλειψη πόρων. Το 25% του νερού στην πρωτεύουσα εξασφαλίζεται από το υδατοφράχτη "Μπέλι Ίσκαρ".

Σύμφωνα με τη βουλγαρική νομοθεσία, η τιμή του νερού είναι επιτρεπόμενη αν αποτελεί όχι περισσότερο από 3,5% του μηνιαίου εισοδήματος ενός νοικοκυριού. Αν όμως εγκριθεί η προτεινόμενη αύξηση, σχεδόν ένα τρίτο των κατοίκων της πρωτεύουσας δε θα είναι σε θέση να πληρώνει τους λογαριασμούς του. Μ’ αυτόν τον τρόπο η επιχείρηση θα παραβιάσει και βασικές αρχές της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, θεωρεί ο μηχανικός Γκάντσο Χίτροφ.

"Η πρώτη αρχή λέει ότι ο καταναλωτής πληρώνει γι’ αυτά που καταναλώνει και η δεύτερη – δεν μπορείς να απαιτείς από τον καταναλωτή εκ των προτέρων να σου εξασφαλίσει τους πόρους για να κάνεις την υπηρεσία, που θα οδηγήσει στη στην αντίστοιχη συμβουλή στο νερό που καταναλώνει ο ίδιος ο καταναλωτής. Αυτές οι δύο αρχές πολύ συχνά παραβιάζονται από την επιχείρηση Sofiyska voda. Πράγματι, ίσως η επιχείρηση έχει το δικαίωμα να απαιτεί αύξηση της τιμής του νερού, αυτή η αύξηση όμως πρέπει να είναι λογική".

Παράλληλα, περισσότερο από το μισό νερό χάνεται στον δρόμο από την πηγή ως τον τελικό καταναλωτή, λέει επίσης ο ειδικός: "Διαπιστώθηκαν απώλειες του 65%. Αυτό το 65% βρήκε θέση στη σύμβαση παραχώρησης, σύμφωνα με το οποίο το 2008 οι απώλειες έπρεπε να περιοριστούν στο 32%.Τώρα είναι πάνω από 55%.Αν τότε είχε τηρηθεί το συμβόλαιο και οι απώλειες είχαν φτάσει στο 32%, το νερό της Σόφιας τώρα θα κόστιζε 65 στοτίνκι ανά κυβικό μέτρο νερό".

Η σύμβαση παραχώρησης της επιχείρησης Sofiyska voda υπογράφηκε στα τέλη του 1999 για περίοδο 25 χρονών με τη δυνατότητα η προθεσμία της να παραταθεί με άλλα δέκα χρόνια. Το 2010 ο πλειοψηφικός ιδιοκτήτης άλλαξε – η βρετανική εταιρεία United Utilities πούλησε το μερίδιό της στη γαλλική εταιρεία Veolia Water που τώρα κρατά 77,1% της επιχείρησης παροχής νερού και το υπόλοιπο κατέχει ο Δήμος Σόφιας. Με την πάροδο του χρόνου πολλές μηνύσεις στην επιχείρηση υποβλήθηκαν στην Εισαγγελία και στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή κατά της Διαφθοράς και "όλα σκεπάζονται σε ορισμένο επίπεδο", σύμφωνα με τα λόγια του μηχανικού Γκάντσο Χίτροφ.

Κατά περιόδους ακούγονται και εκκλήσεις για τερματισμό της εκχώρησης, αυτό όμως δε γίνεται για διάφορους λόγους, ανάμεσα στους οποίους είναι, για παράδειγμα, οι μεγάλες αποζημιώσεις που θα πρέπει να πληρώσει ο Δήμος Σόφιας ή η απόρριψη ενδεχόμενων ξένων επενδυτών.

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα