Οι Βούλγαροι είναι, από καιρό, εξοικειωμένοι με τα σκάνδαλα που συνήθως συνδέονται με πολιτικούς, επιχειρηματίες και το οργανωμένο έγκλημα. Είναι κάτι σαν γαρνιτούρα στο κύριο πιάτο της καθημερινής ζωής, όπως οι τηγανητές πατάτες στους κεφτέδες. Την εβδομάδα αυτή όμως, μας σερβιρίστηκε ένα πιάτο που είναι δύσκολο να καταπιούμε, μια, γιατί σχετίζεται με την υγεία των παιδιών και των εγγονιών μας. Πρόκειται για την σκανδαλώδη εισαγωγή των εμβόλων Euvaks και PENTAXIM από την Τουρκία. Το πρώτο είναι πενταπλό για μωρά μέχρι ενός έτους κατά της διφθερίτιδας, τετάνου, κοκίτη, πολιομυελίτιδας και Haemophilus influenzae, εξαιρετικά επικίνδυνων ασθενειών τις οποίες έχουμε ήδη ξεχάσει χάρη στα εμβόλια. Το Euvaks εμβόλιο είναι κατά της ηπατίτιδας Β.

Το σκάνδαλο, το οποίο σιγοκαίει εδώ και αρκετούς μήνες, ξέσπασε πριν από λίγες ημέρες, όταν η εισαγγελία, με βάση το γράμμα του νόμου, όρισε σαν πλημμέλημα την εισαγωγή των εμβολίων από την Τουρκία, μια χώρα εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, μια και δεν υπάρχουν, για τα εν λόγω εμβόλια, απαραίτητα πιστοποιητικά αποδέσμευσής τους από ευρωπαϊκά εργαστήρια και για τον λόγο αυτό δεν επιτρέπεται η διάθεσή τους στις χώρες- μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

«Τα δύο εμβόλια, τα οποία έχουν εισαχθεί από την Τουρκία, δεν έχουν εγκριθεί για χρήση στην Βουλγαρία», είπε η Άσια Πέτροβα, εκπρόσωπος της Ανώτατης Διοικητικής Εισαγγελίας. Ο υπουργός Υγείας Πέταρ Μοσκώφ, σε έκτακτη συνέντευξη Τύπου, αντιτάχθηκε ανακοινώνοντας ότι το εμβόλιο PENTAXIM είναι μέρος της υποχρεωτικής ανοσοποίησης στη Βουλγαρία και ότι πληροί όλες τις απαραίτητες απαιτήσεις για την χώρα και την Ευρωπαϊκή Ένωση στο σύνολό της.Επιπλέον, συμπλήρωσε ο υπουργός, δεν διατίθενται στην αγορά αλλά χορηγούνται από το υπουργείο Υγείας στα αρμόδια υγειονομικά ιδρύματα. Σε ότι αφορά στο εμβόλιο Euvaks , αυτό βρίσκεται σε κρατική αποθήκη και ανήκει στο αποθεματικό του κράτους για την αντιμετώπιση επιδημιολογικών επιπλοκών που σχετίζονται με την ροή των προσφύγων ή με φυσικές καταστροφές, είπε ο υπουργός και πρόσθεσε ότι για το εμβόλιο της ηπατίτιδας Β, το οποίο είναι υποχρεωτικό, τη δημοπρασία έχει κερδίσει εμπορική εταιρεία και το εμβόλιο είναι διαθέσιμο. Ο υπουργός ήταν αρκετά συναισθηματικός: «Ο βρώμικος πόλεμος των οικονομικών συμφερόντων μπορεί να αφορά εμένα, μπορώ να ελεγχθώ, να ζητηθεί η παραίτησή μου, αλλά δεν πρέπει να επηρεάσει την ηρεμία και το ένστικτο των ανθρώπων να προστατέψουν τα παιδιά τους».

Εκτός από ιατρικό και νομικό, το σκάνδαλο με τα εμβόλια έχει, προφανώς, και οικονομική υφή. Είναι γνωστό ότι εδώ και πολλά χρόνια στη Βουλγαρία υπάρχουν προβλήματα στους διαγωνισμούς για την εισαγωγή εμβολίων. Ίσως επειδή η χώρα είναι πολύ μικρή και κατά συνέπεια ασύμφορη αγορά για τις φαρμακευτικές εταιρείες. Ίσως επειδή οι διαδικασίες σύναψης συμβάσεων είναι υπερβολικά χρονοβόρες και αποθαρρυντικές. Ή ίσως επειδή είναι πάρα πολλοί οι διεφθαρμένοι αξιωματούχοι που θέλουν να καρπωθούν προμήθειες ή δωροδοκίες. Αλλά, έτσι κι αλλιώς, και το περασμένο έτος οι δημόσιοι διαγωνισμοί για ορισμένα εμβόλια απέτυχαν και το Υπουργείο Υγείας προχώρησε στην δυνατότητα σύναψης απευθείας συμφωνιών, όπως στην συγκεκριμένη περίπτωση με την Τουρκία, στην συγκεκριμένη περίπτωση έγινε ανταλλαγή- η Τουρκία δώρισε τις αναγκαίες, στην Βουλγαρία, ποσότητες του εμβολίου PENTAXIM και η Βουλγαρία δώρισε στην Τουρκία εμβόλια κατά της φυματίωσης.

Σύμφωνα με τον υπουργό Μοσκώφ η ανταλλαγή ήταν επικερδής και για τις δυο πλευρές. Οι ειδικοί υποστηρίζουν, ότι το εισαγόμενο από την Τουρκία εμβόλιο PENTAXΙΜ είναι στην πραγματικότητα προϊόν της γαλλικής εταιρείας Sanofi και καλύπτει πλήρως την τακτική της αγοράς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα συστατικά του εμβολίου παράγονται στη, Γαλλία και στην Τουρκία γίνονται οι διαδικασίες της τελικής προετοιμασίας του για εμπορικούς σκοπούς.

Υπάρχουν κι άλλα. Η ομιχλώδης πληροφόρηση, οι εισαγγελικές παρεμβάσεις, η κυκλική άμυνα του υπουργού υγείας Μόσκοφ, μυρίζουν, ολοένα περισσότερο, σαν πολιτικό σκηνικό. Δεν αποκλείεται ο απώτερος στόχος της φασαρίας να στοχεύει την παραίτηση του Πέταρ Μοσκώφ, την οποία θα ζητήσουν ή δυσαρεστημένοι φαρμακευτικοί κύκλοι ή τα πολιτικά κόμματα της αντιπολίτευσης. Ή και τα δύο ταυτόχρονα. Δεν είναι τυχαίο, ότι, εν μέσω του σκανδάλου, το αντιπολιτευόμενο Σοσιαλιστικό Κόμμα αποφασίζει τελικά για το θέμα για την παρασκευής μιας πρότασης μομφής κατά της κυβέρνησης, διαλέγοντας την αποτυχία της στον τομέα της υγείας, συμπεριλαμβανομένου και του ζητήματος των εμβολίων. Δεν θα είναι έκπληξη αν ο Πέταρ Μοσκώφ την τύχη του προκατόχου Μπόζινταρ Νάνεφ, στην πρώτη κυβέρνηση του Μπόικο Μπορίσοφ, ο οποίος αποχωρίστηκε την καρέκλα του, λόγω σκανδάλου στις εισαγωγές του αντιγριπικού εμβολίου Tamiflu. Σε παρενθεση, αργότερα αποδείχθηκε ότι οι ενέργειες του Νάνεφ ήταν απολύτως νόμιμες και προς το συμφέρον του κράτους.

Σε τελική ανάλυση, το εισαγόμενο από την Τουρκία εμβόλιο PENTAXΙΜ είναι ήδη σε χρήση στην Βουλγαρία. Έχει διανεμηθεί στους οικογενειακούς γιατρούς, και τις υγειονομικές δομές και η εκστρατεία εμβολιασμού βρίσκεται σε εξέλιξη. Ο υπουργός Μοσκώφ έπαιξε αποφασιστικά και περιμένουμε για να δούμε ποιος κρατά το πιο δυνατό χαρτί στην παρτίδα. Η όλη ιστορία με αυτά τα εμβόλια, όμως, εξακολουθεί να είναι πικρή- η κοινωνία είναι και πάλι όμηρος παρασκηνιακών οικονομικών και εξουσιαστικών συμφερόντων, για τα οποία η υγεία της νέας γενιάς των Βουλγάρων, προφανώς, δεν κοστίζει ούτε μια τρύπια δεκάρα.

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης