Όταν ευθυγραμμίστηκε με τον απερχόμενο υπουργό Δικαιοσύνης Χρήστο Ιβανόφ, ο οποίος υπέβαλε την παραίτησή του λόγω της καταψήφισης των ιδεών του για τη δικαστική μεταρρύθμιση στη Βουλή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Ρόσεν Πλέβνελιεφ ίσως δεν υπέθετε ότι την ελεύθερη θέση θα αναλάβει ένας από τους πιο προσκειμένους του ανθρώπους – η επικεφαλής του Γραφείου του Προέδρου, Αικατερίνα Ζαχάριεβα. Η νέα υπουργός Δικαιοσύνης ανέλαβε το αξίωμα σε δύσκολη και αντιφατική κατάσταση γύρω από τη δικαστική μεταρρύθμιση, τόσο στους πολιτικούς κύκλους, όσο ανάμεσα στους νομικούς και στους μη κυβερνητικούς οργανισμούς στον τομέα της δικαιοσύνης.

Η υποψηφιότητα της Ζαχάριεβα για υπουργό Δικαιοσύνης έλαβε πλήρη υποστήριξη μόνο από το κυβερνών κόμμα GERB και από το συμπολιτευόμενο κόμμα ABV. Από το Μεταρρυθμιστικό Μπλοκ, τη δεύτερη δύναμη στον κυβερνητικό συνασπισμό, 13 ψήφισαν "υπέρ", 6 απείχαν από την ψηφοφορία και ένας ήταν "κατά". Η νέα υπουργός επίσης έχει μερική υποστήριξη από τις κοινοβουλευτικές ομάδες του Πατριωτικού Μετώπου και του Βουλγαρικού Δημοκρατικού Κέντρου, οι μεγάλες δυνάμεις της αντιπολίτευσης όμως - το Βουλγαρικό Σοσιαλιστικό Κόμμα και το Κίνημα Δικαιωμάτων και Ελευθεριών, είναι κατηγορηματικά "κατά" της Ζαχάριεβα. Κάποιοι από τους αντιπάλους της Αικατερίνα Ζαχάριεβα στους πολιτικούς κύκλους την χαρακτηρίζουν ως ανίκανη νομικό, έστω και να τελείωσε νομικά, και ως ανίκανη διοικητή, έστω και να ήταν υπουργός σε δύο υπηρεσιακές κυβερνήσεις μέχρι τώρα.

Η πολύπλοκη κατάσταση γύρω από τη δικαστική μεταρρύθμιση επικρατεί όχι μόνο στις πολιτικές δυνάμεις, αλλά και ανάμεσα στους ανώτατους δικαστικούς λειτουργούς. Σε πρωτόγνωρες για τους δικαστικούς κινητοποιήσεις, η Ένωση Δικαστών ζήτησε τις παραιτήσεις όλων των μελών του Ανώτατους Δικαστικού Συμβουλίου, γιατί, σύμφωνα με τους δικαστικούς λειτουργούς, με μια σειρά επίμαχων αποφάσεων ο θεσμός έχασε το κύρος του σε τέτοιο βαθμό ώστε "δεν μπορεί πια να εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του".

Ο πρόεδρος του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου Λοζάν Πανόφ δήλωσε ότι τους τελευταίους μήνες διεξάγεται πρωτόγνωρος πόλεμος του στάτους κβο και της ολιγαρχίας κατά της πραγματικής δικαστικής μεταρρύθμισης. Δικαστές διαμαρτυρήθηκαν μπροστά από το Δικαστικό Μέγαρο για πρώτη φορά στην ιστορία και ο μη κυβερνητικός οργανισμός «Δικαιοσύνη για όλους» επέμεινε η νέα υπουργός να ξεκινήσει νέα διαδικασία για τροποποιήσεις του Συντάγματος και να καταθέσει στη Βουλή το σχέδιο του νέου Νόμου περί Δικαστικής Εξουσίας που εκπόνησε ο προκάτοχός της. Με τις πιέσεις από μέσα στο δικαστικό σύστημα ευθυγραμμίστηκαν οι πρέσβεις της Ολλανδίας και της Μεγάλης Βρετανίας, αφού νωρίτερα με τον απερχόμενο υπουργό Δικαιοσύνης ευθυγραμμίστηκε ο πρέσβης της Γαλλίας.

Ανάμεσα στα "διασταυρωμένα πυρά" εκ μέρους των πολιτικών κομμάτων, των νομικών και των διπλωματικών κύκλων, η υπουργός Ζαχάριεβα ανακοίνωσε μερικές πρωταρχικές προθέσεις της. Δε θα πάρει πλευρά στις διαμάχες που οδήγησαν στην παραίτηση του προκατόχου της Χρήστο Ιβανόφ. Θα εργάζεται για Νόμο περί Δικαστικής Εξουσίας, που θα είναι διαφορετικός από την εκδοχή του προκατόχου της, για να συμμορφωθεί με τις νέες συνταγματικές διατάξεις μετά τις τελευταίες τροποποιήσεις του Συντάγματος. Δε θα προτείνει συνταγματικές τροποποιήσεις λόγω έλλειψης χρόνου και θα δουλεύει εντατικά πάνω στον Νόμο περί δικαστικής μεταρρύθμισης.

Στις αρχές του 2016 θα συγκροτήσει Συμβούλιο για τη δικαστική μεταρρύθμιση, ανοιχτό για όλους που έχουν στάση απέναντι στο θέμα – τις κοινότητες δικαστικών λειτουργών, την επιστημονική κοινότητα και την Κοινωνία των Πολιτών. Η νέα υπουργός δε θέλει να εκφράσει τη γνώμη της απέναντι στα επίμαχα ζητήματα με το επιχείρημα ότι "η αλήθεια είναι κάπου στη μέση" και θέλει διάλογο παρά τις διαφορές. Αυτή η στάση της υπουργού μπορεί να φανεί ανίσχυρη, η Αικατερίνα Ζαχάριεβα, όμως, δεν έχει ούτε επιλογή, ούτε χρόνο. Η συνέχιση των συνταγματικών μεταρρυθμίσεων θα έπαιρνε μήνες ή χρόνια διαμαχών και στα τέλη Ιανουαρίου αναμένεται η επόμενη εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την πρόοδο της δικαστικής μεταρρύθμισης. Σ’ αυτή την κατάσταση είναι καλό να ληφθούν ακόμη και ημίμετρα, αλλά στη σωστή κατεύθυνση. Για πιο φιλόδοξους στόχους η χώρα δεν έχει σταθερή πολιτική και κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα