Όπως είναι γνωστό, οι νηστείες στο χριστιανικό ημερολόγιο είναι αυστηρά καθορισμένες. Οι νηστείες του Πάσχα συνεχίζονται επτά εβδομάδες και η περίοδός τους εξαρτάται από την ημερομηνία της μεγαλύτερης γιορτής, η οποία είναι κινητή. Οι μέρες νηστείας της Πεντηκοστής καθορίζονται επίσης από την ημερομηνία. Η νηστεία της ημέρας του Αγίου Πέτρου /Πετρόβντεν/ και της Θεοτόκου καλύπτει δύο εβδομάδες, καθώς και νηστεύεται κάθε Τετάρτη και Παρασκευή. Η νηστεία των Χριστουγέννων αρχίζει στις 15 Νοεμβρίου - έξι εβδομάδες πριν από τα Χριστούγεννα. Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι Βούλγαροι τηρούσαν περιορισμούς στη διατροφή και πριν από την επίσημη καθιέρωση του Χριστιανισμού τον 9ο αιώνα.

Παράλληλα με την αποχή από τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης, η χριστιανική νηστεία σημαίνει αποχή από το κακό και τις αμαρτωλές σκέψεις, λόγια και πράξεις. Προϋποθέτεται ότι απαγορεύονται και οι "θορυβώδεις γιορτές και ζωηροί χοροί, οι σαρκικές απολαύσεις και τα πάθη". Όπως λέει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: "Τα οφέλη από την νηστεία δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο σε αποχή από το φαγοπότι και κατανάλωση τροφίμων ζωϊκής προέλευσης, διότι η πραγματική νηστεία είναι απομάκρυνση από το κακό. Απέφυγε την αδικία, συγχώρεσε τον πλησίον σου, που σε έχει προσβάλει. Συγχώρεσε τα έργα του οφειλέτη σου". Ο μεγάλος ιεροκήρυκας και θεολόγος γράφει ακόμα "προτήτερα και ύστερα της νηστείας σκεπάζομεν την γενομένην νήψιν εκ της ασιτίας με το σύννεφον της μέθης" και ακόμα υπενθυμίζει εάν ο άνθρωπος απέχει από το κρασί, αλλά προσβάλει, εάν δεν τρώει κρέας, άλλα "τρώει και τον αδελφό του", λαθεύεται ότι νηστεύει.

Αυτή η ηθική βάση είναι η σύνδεση με τις λαϊκές ιδέες για τη φύση της συγκράτησης, που κατευθύνει τον άνθρωπο στο σωστό δρόμο, τον προετοιμάζει για τα επερχόμενα γεγονότα στην προσωπική του ζωή και τη ζωή της κοινότητας. Όπως έγραψε ο εθνολόγος Ανάνι Στόινεφ "στο βουλγαρικό λαϊκό περιβάλλον η νηστεία δικαιολογείται και επιβάλλεται βάση ενός είδους συγκρητισμού των προχριστιανικών πεποιθήσεων και των Χριστιανικών κανονισμών και πρότυπων".

Αυτό εκφράζεται στην παράβαση των απαγορεύσεων στον τρόπο διατροφής σε ορισμένες λαϊκές γιορτές, καθώς και σε απαγορεύσεις για λαϊκά παιχνίδια και χορούς κατά τη διάρκεια της νηστείας. Αντί ζωηρούς χώρους, υποχρεωτικούς για τα βουλγαρικά πανηγύρια, ο λαός μας έχει δημιουργήσει Μπουένεκ (επίσης μπουένετς, μποένετς) - ένας χορός, που στήνεται, τραγουδώντας και που συνοδεύει τα κοριτσίστικα έθιμα, που συμπίπτουν με τις μέρες της νηστείας του Πάσχα. Σύμφωνα με τις δοξασίες, η διακοπή της νηστείας θεωρείται κακό σημάδι - αυτό οδηγεί σε προβλήματα, δεινά και καταστροφές, όχι μόνο για το ξεχωριστό άτομο, αλλά και για την οικογένεια, μερικές φορές για ολόκληρο τον οικισμό.

Η λαϊκή παράδοση έχει εμπλουτίσει σε μεγάλο βαθμό την αρχή της νηστείας και το τέλος της. Η σειρά τελετουργικών πράξεων πριν από την παραμονή των Χριστουγέννων, όταν βάζετε το τελευταίο δείπνο μόνο με νηστίσιμα φαγητά, είναι ένα από τα πιο εύγλωττα παραδείγματα. Σύμφωνα με τους ερευνητές, στα αρχαία χρόνια οι άνθρωποι τηρούσαν εποχιακούς περιορισμούς ως προσωρινή διακοπή ορισμένων τύπων τροφίμων. Είχαν συνδεθεί με διάφορους λόγους. Σε ορισμένες στιγμές τα αποθέματα τροφίμων της οικογένειας άρχισαν να μειώνουν και σε περίπτωση αυτή η αποχή από αυτά ρυθμίζει τις τροφές της οικογένειας. Προορισμοί στη διατροφή υπήρχαν και στην προετοιμασία θυσιών. Τα απαιτούμενα για τις τελετουργίες προϊόντα θα έπρεπε να τα είχε σε αφθονία – για αυτό, ένα ορισμένο χρονικό διάστημα ήταν απαγορευμένα για κατανάλωση

Η νηστεία στη λαϊκή κουλτούρα δεν έχει μόνο πρακτική, αλλά και μια βαθιά πνευματική έννοια. Η αποχή από ορισμένα προϊόντα και φαγητά και οδήγηση της σκέψης στα άυλα και το αόρατο, δίνει αντοχή να ξεπεραστούν οι δύσκολες στιγμές. Από την αρχαιότητα, οι άνθρωποι έχουν συνειδητοποιήσει ότι είναι ανίσχυροι για τις φυσικές διαδικασίες. Το μοναδικό όπλο τους είναι η δύναμη του πνεύματος. Η νηστεία θεωρείται ως ένα είδος προσωπικής θυσίας – συγκράτηση από τα γήινα, προσωρινά, στο όνομα του αιώνιου. Δυναμώνει το πνεύμα, κατευθύνει τη σκέψη "προς τα πάνω" βοηθά τον άνθρωπο να ταπεινωθεί μπροστά στο ανίκητο, του δίνει πίστη στις ουράνιες δυνάμεις.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα