Στις 6 Σεπτεμβρίου πριν 130 χρόνια ο βουλγαρικός λαός πραγματοποίησε ένα από τα πιο αξιοσημείωτα έργα στην ιστορία του – την ένωση της Βόρειας και Νότιας Βουλγαρίας. Αυτό γίνεται δυνατό 7 χρόνια μετά την απελευθέρωση της χώρας από τον τουρκικό ζυγό στην πορεία του ρωσοτουρκικού πολέμου το 1877-1878, που ολοκληρώθηκε με νίκη της Ρωσίας. Σύμφωνα με τη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου στην επικράτεια του βουλγαρικού κράτους περιλαμβάνονται τα εδάφη, όπου ζουν κυρίως βούλγαροι. Η συνθήκη του Βερολίνου των Μεγάλων δυνάμεων, όμως, παίρνει απ αυτά τα εδάφη. Ο χώρος μεταξύ του ποταμού Δούναβη και του Αίμου, μαζί με την περιοχή της Σόφιας, περιλαμβάνεται στο Πριγκιπάτο της Βουλγαρίας. Τα εδάφη νότια από τον Αίμο, αν και διοικητικά αυτόνομα, παραμένουν υπό την πολιτική εξουσία του σουλτάνου σαν την Ανατολική Ρωμυλία με πρωτεύουσα το Πλόβντιβ. Η περιοχή της Μακεδονίας και η Θράκη της Αδριανούπολης επιστρέφουν στην Οθωμανική αυτοκρατορία.

«Ο 19τος αιώνας είναι ο αιώνας της δικτατορίας των Μεγάλων δυνάμεων, αναφέρει στη συνέντευξή του για την Βουλγαρική Ραδιοφωνία ο Στέφαν Σιβάτσεβ, διευθυντής του Περιφερειακού ιστορικού μουσείου στο Πλόβντιβ. Τα διεθνή συνέδρια στο Παρίσι, την Βιέννη και το Βερολίνο προορίζουν το μέλλον της Ευρώπης και του κόσμου για ολόκληρες δεκαετίες. Για πρώτη φορά το 1885 ένας μικρός λαός – ο βουλγαρικός, τολμά να αντισταθεί στην δικτατορία των Μεγάλων δυνάμεων. Η Ένωση συμβαίνει στις 6 Σεπτεμβρίου 1885 μετά από διαρκή προετοιμασία από τους παλιούς βούλγαρους επαναστάτες, που ιδρύουν επιτροπές σ όλο το έδαφος της Ανατολικής Ρωμυλίας.»

Η Ένωση είναι πετυχημένη, επειδή, όπως λέει ο μεγάλος ποιητής και συγγραφέας μας Ιβάν Βάζοφ, είχε γίνει πλέον γεγονός στον νου και την καρδιά όλων των βούλγαρων.

«Η Ένωση του Πριγκιπάτου της Βουλγαρίας με την Ανατολική Ρωμυλία  είναι ίσως το πρώτο γεγονός στην ιστορία της Βουλγαρίας, που δυστυχώς δεν επαναλήφθηκε μετά, όταν όλοι ενώνονται γύρω από μία εθνική ιδέα και δουλεύουν γι αυτήν, σημειώνει ο Στέφαν Σιβάτσεβ. Όταν στις 6 Σεπτεμβρίου οι επαναστάτες με την βοήθεια του βουλγαρικού στρατού και της αστυνομίας της Ανατολικής Ρωμυλίας ανακηρύττουν την Ένωση, οι ίδιοι παραχωρούν την προστασία της και την περαιτέρω τύχη της στα χέρια του πρίγκιπα, της βουλγαρικής πολιτικής τάξης, των αρχηγών της Βουλγαρίας. Τους επόμενους μήνες όλοι οι πιο γνωστοί βούλγαροι περιλαμβάνονται σε αντιπροσωπείες στον ρώσο τσάρο, στις κυβερνήσεις των Μεγάλων δυνάμεων, για να εκλαϊκεύσουν την βουλγαρική υπόθεση.»

Τώρα το περιφερειακό ιστορικό μουσείο στο Πλόβντιβ επισκέπτεται την Βουλή με έκθεση, αφιερωμένη στα 130 χρόνια από την Ένωση. Σ αυτήν περιλαμβάνονται αφηγήσεις συγχρόνων, που είδαν τα γεγονότα εκείνης της εποχής. Στην έκθεση μπορεί να δει κανείς και αντίγραφο μεγάλης κλίμακας έργου, αφιερωμένου στο συνέδριο του Βερολίνου. Δημιουργός του είναι ο μεγάλος γερμανός ζωγράφος Αντόν φον Βέρνερ. Η προϋπάντηση του πρίγκιπα Αλεξάνταρ Μπάτεμπεργκ στο Πλόβντιβ στις 9 Σεπτεμβρίου παρουσιάζεται σε έργο του ιταλού Πιέτρο Μοντάνι, κύριου αρχιτέκτονα της Ανατολικής Ρωμυλίας και ικανού ζωγράφου. Ο αυστριακός ζωγράφος Φραντς Γιάσκε από την πλευρά του απεικονίζει την άφιξη του πρίγκιπα, την ανακήρυξη της Ένωσης, ζωγραφίζοντας την Βιέννη, χωρίς να έχει έρθει στο Πλόβντιβ. Τα έργα του, όμως, είναι πολύ αληθοφανή, επειδή βασίζεται στα όσα είδε στον τύπο. Και αυτές οι πολύχρωμες ζωγραφιές διαδίδονται στην Βουλγαρία και όλη την Ευρώπη. Στην έκθεση παρουσιάζονται επίσης φωτογραφίες, ορισμένες από τις οποίες για πρώτη φορά – π.χ. βούλγαρων εθελοντών από την περιοχή της Μακεδονίας. Είναι περίπου 400 άτομα, που έρχονται στο Πλόβντιβ, για να υπερασπιστούν την Ένωση και να συμμετάσχουν στο Σερβοβουλγαρικό πόλεμο.

«Θέλουμε να δείξουμε τα πρόσωπα των ανθρώπων, που στην ουσία κάνουν την Ένωση, που την προετοιμάζουν, ανακηρύττουν και υπερασπίζονται, λέει ο Στέφαν Σιβάτσεβ. Είναι και οι επαναστάτες, και οι πολιτικοί, και οι υπουργοί, και οι διπλωμάτες. Αλλά και οι απλοί βούλγαροι με τα φτωχά τους ρούχα και τα παλιά τους ντουφέκια, που πάνε να υπερασπιστούν την υπόθεση σαν εθελοντές.»

Καρπός επιστημονικής συνδιάσκεψης, αφιερωμένης στην Ένωση, είναι συλλογή δημοσιευμάτων γνωστών βούλγαρων ιστορικών – από την Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών, πανεπιστήμια, μουσεία και αρχεία.  Μέχρι και σήμερα συνεχίζουν να εμφανίζονται άγνωστα γεγονότα γύρω από την Ένωση και τους ανθρώπους, που την πέτυχαν.

Μετάφραση: Σβέτλα Τόντοροβα
Φωτογραφία: BTA, BGNΕS, Βενέτα Παβλόβα