Το μερίδιο της παραοικονομίας στη Βουλγαρία ανέρχεται στο 30% περίπου του ΑΕΠ, δείχνει πρόσφατη έρευνα στη χώρα. Στην καταπολέμηση του αρνητικού φαινομένου η Βουλγαρία υστερεί αισθητά από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Το μέσο μερίδιο της γκρίζας oικονομίας στην Ευρώπη είναι 19% και εξακολουθεί να μειώνεται χάρη στα μέτρα βελτίωσης του οικονομικού περιβάλλοντος και στον αγώνα κατά της απόκρυψης κεφαλαίων.

Σύμφωνα με τον οικονομολόγο Κρασιμίρ Ανγκάρσκι, πρώην υπουργό άνευ χαρτοφυλακίου στην υπηρεσιακή κυβέρνηση του Στέφαν Σοφιάνσκι το 1997, μεγαλύτερο είναι το μερίδιο της παραοικονομίας σε κλάδους όπως το εμπόριο, η διατροφή και οι κατασκευές, όπου δεν εκδίδονται όλα τα απαραίτητα έγγραφα και δε δηλώνονται όλες οι πωλήσεις και τζίροι. Στους κλάδους αυτούς το μερίδιο της παραοικονομίας είναι πολύ πιο μεγάλο από 30%, επισημαίνει ο κ Ανγκάρσκι σε συνέντευξη για τη Βουλγαρική Ραδιοφωνία.

"Στη Βουλγαρία το μερίδιο της παραοικονομίας ήταν αρκετά πιο μεγάλο, αλλά σταδιακά πολλές οικονομικές δραστηριότητες βγήκαν στο φως. Οι ταμειακές μηχανές εγγράφηκαν στα μητρώα και έχουν μόνιμη σύνδεση με την Εθνική Υπηρεσία Εσόδων. Η χώρα σημειώνει πρόοδο, αλλά υστερεί από άλλες χώρες. Υπάρχουν ολόκληροι κλάδοι της εθνικής οικονομίας όπου σχεδόν τίποτε δεν έχει αλλάξει σε θετική κατεύθυνση".

Πρόσφατα η κυβέρνηση έθεσε τον φιλόδοξο στόχο να μειώσει κατά 1/3 μέχρι και 50% το μερίδιο της παραοικονομίας στη χώρα μέχρι το 2020, στρέφοντας τις δυνάμεις της κυρίως στον αγώνα κατά του λαθρεμπορίου. Σύμφωνα με τον Ανγκάρσκι, ο επίπεδος φόρος επίσης έχει ορισμένη θετική επίδραση στην εξυγίανση της οικονομίας.

Είναι εφαρμόσιμη η ιδέα σας για την ίδρυση ειδικού τμήματος δίωξης οικονομικού εγκλήματος που να καταπολεμά με επιτυχία την εξάπλωση της παραοικονομίας;
"Για την καταπολέμηση της παραοικονομίας πρέπει να λάβουμε πολύπλευρα και συντονισμένα μέτρα, που προβλέπουν την ίδρυση ενιαίας υπηρεσίας δημοσίων εσόδων, που υπήρχε στη χώρα στο παρελθόν. Τα μέτρα πρέπει να δεσμευτούν και με άλλα όργανα. Για παράδειγμα, σε πολλές χώρες λειτουργεί το λεγόμενο "οικονομικό δικαστήριο". Στην κατεύθυνση αυτή πρέπει να ληφθούν σοβαρά μέτρα. Εξάλλου, οι ποινές για τα σοβαρά εγκλήματα ακόμη είναι μικρές".

Κατά την έναρξη της δημοκρατικής μετάβασης, οι κυβερνώντες ιδρύουν ενιαία υπηρεσία εσόδων με κάποιους από τους καλύτερους εμπειρογνώμονες του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, οι οποίοι μετά από έρευνα δηλώνουν ότι για ένα τόσο μικρό κράτος με μικρή οικονομία δεν είναι απαραίτητη η ίδρυση μερικών υπηρεσιών για τα έσοδα. "Η ενιαία δομή επιτρέπει ανταλλαγή ενιαίων πληροφοριών, παρά το γεγονός αυτό η Βουλγαρία δεν μπορεί να αποφασίσει 20 χρόνια τώρα ποια είναι η κατάλληλη φόρμουλα", επισημαίνει ο κ Ανγκάρσκι.

Μήπως η φορολογική αμνηστία θα είναι αποτελεσματικό μέτρο για την επίτευξη μεγαλύτερης εισπραξιμότητας πόρων και για την εξυγίανση της οικονομίας;
"Θεωρώ ότι υπάρχει συναίνεση για σοβαρό αγώνα κατά των φορολογικών απατών και των οικονομικών εγκλημάτων, επειδή τα μέχρι τώρα μέτρα δεν ήταν επαρκή και τα όργανα που συγκροτούνται δεν έχουν τις σχετικές αρμοδιότητες. Πριν από χρόνο, όταν ιδρύαμε τη φορολογική διοίκηση, προβλέπαμε την ίδρυση ειδικού τμήματος φορολογικής αστυνομίας, αλλά οι πολιτικοί τότε δε συμφώνησαν, προβάλλοντας το επιχείρημα ότι είναι ακόμα νωρίς. Σε πολλά κράτη έχει τέτοια τμήματα. Εκεί έχει και καλά ανεπτυγμένες φορολογικές διοικήσεις, στις οποίες στηρίζεται η οικονομία. Η φορολογική αμνηστία ήδη εφαρμόζεται σε πολλές χώρες. Στη χώρα μας επίσης δεν έχει πρόβλημα να εφαρμοστεί, εδώ όμως δεν υπάρχει πολιτική βούληση".

Πόσο μεγάλες θα ήταν οι εισπράξεις στο ταμείο του κράτους από ένα τέτοιο μέτρο;
"Αυτό εξαρτάται από το επίπεδο της εμπιστοσύνης. Εδώ δεν πρόκειται για αμνηστία εισοδημάτων από παράνομη και εγκληματική δραστηριότητα, αλλά για τις περιπτώσεις, στις οποίες δε δηλώνονται έσοδα από ομαλή οικονομική δραστηριότητα. Αφού πολλά κράτη εφαρμόζουν αυτό το μέτρο ανά περιόδους μερικών χρονών, τότε μπορεί να εφαρμοστεί και στη Βουλγαρία. Είναι καλύτερα να εισπραχτεί ένα μικρό μέρος των υποχρεώσεων, απ’ ό, τι να διαγραφούν όλα τα χρέη".

Ο οικονομολόγος επισημαίνει ότι η ίδρυση τμήματος δίωξης οικονομικού εγκλήματος θα έχει θετική επίδραση στην οικονομική δραστηριότητα στη χώρα, επειδή αυτό θα δημιουργούσε πολύ πιο καλές συνθήκες θεμιτού ανταγωνισμού και τα σοβαρά κεφάλαια θα νιώσουν πιο ασφαλή στη Βουλγαρία.

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα