Μεγάλης κλίμακας σχέδιο – έτσι μπορεί να καθοριστεί η έκθεση «Κατ' εικόνα και ομοίωση», η οποία ανοίγει τηνΤετάρτη στην Εθνική Πινακοθήκη. Παρουσιάζει περίπου 80 αυτοπροσωπογραφίες Βουλγάρων καλλιτεχνών. Η ιδέα είναι του Νικολάι Νεντέλτσεφ, συλλέκτη και μαικήνα.

«Όταν πριν χρόνια ένας καλός φίλος μου, ο γνωστός καλλιτέχνης Κόλιο Καραμφίλοφ, με τον οποίο διατηρούσαμε στενές σχέσεις, με καλούσε συχνά στο ατελιέ του για να δω τα νέα του έργα, τακτικά έφευγα με ένα ή δύο απ’ αυτά, μερικές φορές και με περισσότερα», αναφέρει ο Νικολάι Νεντέλτσεφ λέει σε συνέντευξη για τη Βουλγαρική Ραδιοφωνία. «Και σε κάποια στιγμή είχα μικρή συλλογή από 15-16 έργα του. Μέχρι τότε δεν είχα φιλοδοξίες του συλλέκτη, αλλά αυτή η συλλογή κατά κάποιο τρόπο με ενθάρρυνε να ασχοληθώ με αυτό. Ως αρχάριος συλλέκτης ήμουν αρκετά εκλεκτικός. Ο άνθρωπος που συλλέγει όλα τα είδη πραγμάτων, χωρίς σαφή αντίληψη. Σε μια στιγμή σκέφτηκα, όμως, ότι ίσως θα έπρεπε να υπάρχουν κάποια ξεχωριστά σημεία στη συλλογή μου. Εκείνα τα χρόνια αγόρασα ένα τρίπτυχο του Βιχρόνι Ποπνεντελεφ – με τρεις αυτοπροσωπογραφίες. Λίγο αργότερα πήρα και το αυτοπορτραίτο του Σβίλεν Μπλάζεφ. Έτσι γεννήθηκε η ιδέα ότι αυτά τα έργα θα είναι σημείο αναφοράς της έκθεσης».

Το ενδιαφέρον στην περίπτωσηαυτή είναι ότι η συλλογή δεν έχει συμπληρωθεί με τον συνηθισμένο τρόπο - ψάχνεις κάποιο έργο, θέλεις να το δεις, να το εκτιμήσεις και να το αγοράσεις. Ο Νικολάι Νεντέλτσεφ,όμως,αποφάσισε να επικοινωνήσει με καλλιτέχνες, τα έργα των οποίων τον ενθουσιάζουν. Παραγγείλει στον καθένα να ζωγραφίσει την αυτοπροσωπογραφίατου. Τους δίνει προκαταβολή για την εργασία, όταν το έργο είναι έτοιμο, πληρώνει και τα υπόλοιπα.

«Στην πραγματικότητα, δεν έβλεπα αυτό το έργο, αλλά το όνομα του καλλιτέχνη ήταν μια εγγύηση για μένα. Και, όπως μπορείτε να δείτε, εδώ υπάρχουν θαυμάσιοι πίνακες των καλλιτεχνών στους οποίους παρήγγειλα», λέει ο μαικήνας. Μερικοί καλλιτέχνες προτάθηκαν από τον διακεκριμένο Βούλγαρο ζωγράφο, ακαδημαϊκό Σβετλίν Ρούσεφ. Οι περισσότεροι νέοι καλλιτέχνες συμμετέχουν στην έκθεση μετά από τη πρόταση της επιμελήτριας της έκθεσης, Νάντια Τίμοβα. Η διατριβή της στην Ακαδημία Καλών Τεχνών ήταν αφιερωμένη ακριβώς στο αυτοπορτραιτο στη βουλγαρική ζωγραφική.

«Οι σύγχρονοι συλλέκτες στην χώρα μας προτιμούν τους παλιούς δεξιοτέχνες», επισημαίνει η ίδια. «Όλοι στη χώρα μας ξέρουν ποιοι είναι, αλλά είναι δημιουργοί άγνωστοι στο εξωτερικό. Και όμως έχουν σχετικά υψηλές τιμές στη Βουλγαρία, κάτι που για μένα είναι παράδοξο. Νομίζω ότι ο Νικολάι Νεντέλτσεφ είναι μοναδικός. Δεν γνωρίζω άλλους Βούλγαρους συλλέκτες, με δυο ή τρεις εξαιρέσεις, που να αγοράζουν σύγχρονη τέχνη. Είχα τη σπάνια ευκαιρία να γίνω συνεργάτρια, που να δίνει τη γνώμη ποιος δημιουργός είναι καλός και γιατί αξίζει να εξαγοραστεί».

Συχνά μαζί με την αυτοπροσωπογραφία είναι οι βούρτσες, το καβαλέτο, σημάδια που επιβεβαιώνουν την παρουσία του καλλιτέχνη στην ζωγραφική τέχνη. Στην συλλογή του Νικολάι Νεντέλτσεφ οι κλασικές αυτοπροσωπογραφίες είναι μόνο δύο. Η μια είναι του Βούλγαρου καλλιτέχνη Λιούμπεν Ζινταροφ. «Εγώ μεγάλωσα με τις δικές του εικονογραφήσεις των παιδικών βιβλίων. Η άλλη είναι του ζωγράφου από το Πλόβντιφ, Ρούμεν Ζεκοφ, ο οποίος γύρισε προς τη μινιμαλιστική αφηρημένη μορφή. Για μένα, το έργο του είναι αρκετά περίεργο ως γεγονός», σημειώνει η Νάντια Τίμοβα.

«Όταν είχα προσκληθεί να συμμετάσχω στο πρότζεκτ του, ήδη υπήρχε κατάλογος με τα ονόματα 30-40 καταξιωμένων Βουλγάρων καλλιτεχνών. Εγώ προσωπικά, ίσως επειδή ζούσα μερικά χρόνια στο εξωτερικό, ενδιαφέρομαι για τις πιο σύγχρονες μορφές τέχνης, πρότεινα στον κατάλογο των δημιουργών να προσθέσουμε τα ονόματα των εκπροσώπων της νεότερης γενιάς. Και, νομίζω, οι νέοι καλλιτέχνες παρουσίασαν πιο ενδιαφέροντα έργα», είπε η κα Τίμοβα.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα