Πριν 13 χρόνια η μοίρα οδηγεί τον Γκούντζα Τσοκχάλ στη Βουλγαρία από το μακρινό Νεπάλ. Είναι επαγγελματίας μάγειρας και δεν φανταζόταν ότι κάποτε θα βρεθεί ακριβώς εδώ. Το 2002 του προτείνουν βίζα και δουλειά. Τώρα ασχολείται μ' αυτό που αγαπά και το κάνει ακριβώς στο κέντρο της Σόφιας, στο εστιατόριο που έχει ανοίξει με ινδική και νεπαλική κουζίνα.

Αρχίζει να εργάζεται ηλικίας μόλις 14 ετών και συνειδητοποιεί ότι η μαγειρική είναι το μεγάλο πάθος του. Τον εμπνέουν τα νόστιμα φαγητά της μητέρας του. Οι γνωστές γεύσεις τον κάνουν να νιώθει κοντά στο σπίτι και διατηρούν την ανατολίτικη ατμόσφαιρα στο εστιατόριό του.

Για τη δουλειά και την αγορά εργασίας στη Βουλγαρία από την άποψη ενός ξένου ο Γκούντζα μας διηγείται τα εξής: "Εγώ δε ζητώ τη δουλειά, η δουλειά με βρίσκει. Όταν υπάρχει θέληση πάντα μπορείς να βρεις δουλειά στη Βουλγαρία. Εάν κάποιος θέλει να κάνει κάτι εδώ, υπάρχουν ευκαιρίες. Έτσι τουλάχιστον νομίζω εγώ. Εάν έχεις θέληση, ενδιαφέρον και επάγγελμα – δουλεύεις. Πιστεύω ότι ο καθένας πρέπει να κάνει αυτό που μπορεί. Ποτέ δε ξεκινώ με τη σκέψη ότι η ζωή είναι δύσκολη, ότι στη Βουλγαρία είναι δύσκολα και δεν μπορείς να αναπτύσσεις επιχειρηματική δραστηριότητα, ότι δεν υπάρχει δουλειά. Είναι μόνο λόγια. Από 13 χρόνια είμαι πια εδώ και πάντα κατορθώνω να βρω κάτι κατάλληλο. Όλοι νομίζουν ότι στις άλλες χώρες η δουλειά τους περιμένει. Αυτό όμως δεν είναι έτσι".

Σύμφωνα με τον Γκούντζα το κλειδί της επιτυχίας είναι στην ισότητα μεταξύ των ανθρώπων, ο ίδιος είναι και μάγειρας και γκαρσόν, καθώς και σ' αυτό να έχεις ζήλο να παλεύεις τις δυσκολίες. Η δουλειά ποτέ δεν είναι στα έτοιμα. Η αγαπημένη του παροιμία είναι "Υπάρχουν δύο τύποι μάγειρες – γενικοί και νηστικοί". Κάτι με το οποίο διακρίνεται το εστιατόριο του Γκούντζα είναι ότι δεν έχει σπεσιαλιτέ. Το σπεσιαλιτέ είναι αυτό που οι πελάτες αρέσουν και για τον καθένα είναι διαφορετικό.

Η περίπτωση του Γκούντζα όμως δεν είναι η συνήθης για τους πρόσφυγες. Δεν έχουν όλοι την τύχη να δουλεύουν αυτό που τους αρέσει, ή το οποίο έχουν σπουδάσει. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία το περιβάλλον στη Βουλγαρία δεν είναι ευνοϊκό για τους πρόσφυγες για την εύρεση εργασίας, ενώ τα μεγαλύτερα εμπόδια είναι οι θεσμοί, η γραφειοκρατία, η γλώσσα, η ειδικευμένη εργασία και η ψυχολογία της κοινωνίας. Σε αυτά τα πορίσματα κατέληξαν εμπειρογνώμονες από το στρόγγυλο τραπέζι με θέμα την απασχόληση υψηλά ειδικευμένου προσωπικού στη Βουλγαρία. Κατά τη γνώμη τους το κράτος αποφεύγει την ένταξη των προσφύγων και μάλιστα υπάρχει ανεπάρκεια προσωπικού σε τομείς που δεν απαιτούν ανώτατη μόρφωση. Η ιστοσελίδα jobs4migrants.bg προτάθηκε σαν μερική λύση του προβλήματος της ανεργίας των προσφύγων. Στο εγγύς μέλλον αναμένονται αλλαγές του συστήματος που να υποβοηθήσουν τους πρόσφυγες και να διευκολύνουν την διαδικασία απόκτησης βίζας εργασίας.

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα