Μαζί με άλλα είδη δέντρων, όπως την βαλανιδιά και το πεύκο, η καρυδιά είναι ένα από τα σύμβολα του Παγκόσμιου δέντρου, ενός από τα σύμβολα σε πολλές ντόπιες μυθολογίες. Σύμφωνα με τη λαϊκή πεποίθηση, το χειμώνα ο ήλιος είναι στις ρίζες του δέντρου αυτού, και γι' αυτό είναι κρύο.

Η καρυδιά θεωρείται και ως ιδιόμορφο δρόμο που συνδέει το επίγειο με τον κάτω κόσμο. Την μεγάλη γιορτή της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος, οι γυναίκες παίρνουν κλαδιά και φύλλα καρυδιάς και στρώνουν τους τάφους. Πιστεύουν ότι οι ψυχές ζούν στον κόσμο των ζωντανών έως την 40η ημέρα μετά το Πάσχα και την ημέρα του Άγιου Πνεύματος γυρίζουν στο Κάτω κόσμο. Τα πράσινα φύλλα της καρυδιάς, σύμφωνα με το μύθο, δίνουν ειρήνη στους νεκρούς. Κλαδιά του δέντρου φέρονται στην εκκλησία για να γονατίζουν σ' αυτά οι πιστοί κατά τη διάρκεια της λειτουργίας. Αυτό γίνεται με την πεποίθηση ότι έτσι μπορούν να ακούσουν και να δουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα.

Η καρυδιά είναι ένα από τα σύμβολα της άνοιξης και της αναβίωσης της φύσης. "Πράσινη καρυδιά αναπτύσσεται" - παρόμοια φράση συναντάμε σε εκατοντάδες παραδοσιακά τραγούδια. Από τους στίχους μαθαίνουμε, ότι κάτω από την κορόνα του δέντρου μαζεύονται οι αγωνιστές κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας πριν πάρουν τα όπλα τους και φύγουν στο δάσος, καθώς οι χρυσοχόοι που προετοιμάζουν τα γαμήλια δώρα.

Αν και η πυκνή σκιά της καρυδιάς έχει πολύ υμνηθεί, σύμφωνα με την δημοφιλή πεποίθηση, κάτω από αυτή δεν πρέπει να αναπαυθεί κανείς ή να αποκοιμηθεί. Ειδικά τη νύχτα, όταν εκεί μαζεύονται οι "κακές ανάσες και νεράιδες". Αν κάποιος παραμένει κάτω από καρυδιά "αρρωσταίνει".

Ίσως η πεποίθηση αυτή σχετίζεται με το γεγονός ότι, κάτω από τις καρυδιές τίποτα δεν αναπτύσσεται. Ο λόγος είναι, ότι στα φύλα δημιουργούνται ιδιαίτερες τοξικές ουσίες για τα άλλα είδη φυτών, που μπαίνουν στο έδαφος με την βροχή.

Ακόμη και σήμερα υπάρχει η δοξασία ότι η καρυδιά σχετίζεται με την διάρκεια της ζωής - οποίος φυτέψει δέντρο πεθαίνει, όταν το κορμό του γίνει παχύτερο και από το λαιμό του. Για να αποφευχθεί αυτό, οι άνδρες εξάπλωναν τις ζώνες τους σε ένα κύκλο, στο κέντρο του οποίου φύτευαν το δενδρύλλιο.

Η καρυδιά έχει μια διπλή ερμηνεία στη λαογραφία. Εκτός από το ότι συνδέεται με τους κινδύνους, θεωρείται ως ένα σύμβολο της υγείας. Στην παραμονή των Χριστουγέννων το τραπέζι δεν θυμιάζει χωρίς καρύδια. Αργότερα, με τα καρύδια μάντευαν τι θα είναι το επόμενο έτος. Τα καρύδια είναι από τα υποχρεωτικά δώρα που δίνουν οι οικοδεσπότες στις ομάδες που γύριζαν τα σπίτια και τραγουδούσαν τα κάλαντα κατά τα Χριστούγεννα.

Τα φύλλα καρυδιού έχουν μαγικές δυνάμεις - απομακρύνουν τους δράκους και τις νεράιδες, έτσι ώστε κατά την Κυριακή των νεράιδων κάθε κορίτσι και νύφη πρέπει να έχει φύλλα καρυδιάς.

То δέντρο χρησιμοποιείται στη λαϊκή θεραπευτική παράδοση και στην καθημερινότητα. Η ξυλεία από την καρυδιά είναι ανθεκτική, όμορφη μετά τη λείανση. Από αυτή κατασκευάζονται έπιπλα, αντικείμενα για το σπίτι, λαϊκά μουσικά όργανα ή τμήματα γι' αυτά, εικονοστάσια. Ακόμα και σήμερα, πολλές νοικοκυρές χρησιμοποιούν τα φύλλα καρυδιάς για να προστατέψουν τα ρούχα από τους σκώρους, ενώ στο νερό με το οποίο κάνουν μπάνιο στο νεογέννητο παιδί τα βάζουν, γιατί προστατεύουν τα μωρά από την παραμόρφωση των οστών σε νεαρή ηλικία.



Στη λαϊκή ιατρική παράδοση, τα καρύδια χρησιμοποιούνται στη σύνθεση διαφόρων μειγμάτων, μαζί με το μέλι, το σκόρδο και άλλα. Για την θεραπεία του λαιμού συστήνεται βάμμα από πράσινες φλούδες των καρυδιών: ων πράσινων καρυδιών, φτιάχνεται και νόστιμο γλυκό του κουταλιού , το οποίο εξακολουθεί να είναι πολύ δημοφιλές στην Βουλγαρία.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα
Φωτογραφίες: αρχείο και BGNES