"Σε κάθε χιλιόμετρο", "Καιροί για άνδρες", "Ζέστη", "Με το ίδιο μέτρο" - εμβληματικές για μερικές γενιές Βουλγάρων ταινίες που συνδέουμε πάντα με το όνομα του ηθοποιού Γκριγκόρ Βάτσκοφ.

Γεννήθηκε το 1932 στο χωριό Τράντσοβιτσα, ο μελλοντικός ηθοποιός τελειώνει την Σχολή αμπελιών και κρασιών στο Πλέβεν. Το 1951 έδωσε εισαγωγικές εξετάσεις στην Κρατική θεατρική σχολή στη Σόφια, κρατώντας στο χέρι του μια βαλίτσα γεμάτη... ψωμί. Κατά τη διάρκεια των προκαταβολικών μαθημάτων ο σκηνοθέτης Γκρίσα Οστρόφσκι ρωτά τον καθένα από τους υποψήφιους για τη σχολή, γιατί είναι εδώ και τι θέλουν να παίξουν. Τότε ο Γκριγκόρ Βάτσκοφ του είπε ότι θέλει να παίξει δύσκολους και προκλητικούς ρόλους. "Ενώ στα παράξενα μάτια του εμφανίζονταν φλόγες", λέει αργότερα η συμμαθήτριά του, Τατιάνα Λόλοβα.

Με αυτή την φλόγα, την ενέργεια και το μαγνητισμό σε κάθε ρόλο, ο ίδιος κατάφερε να γίνει αστέρι και στις 44 ταινίες στις οποίες παίζει. Πριν φύγει από τη ζωή το 1980, μόλις 47 χρόνων, ο ηθοποιός δεν αφήνει μόνο πλούσια καλλιτεχνική καριέρα, αλλά κέρδισε την αγάπη του κοινού - στην μικρή και μεγάλη οθόνη, αλλά και στη σκηνή.

Μεταξύ των πιο εμβληματικών θεατρικών χαρακτήρων είναι αυτοί στα έργα του Ραντίτσκοφ - "Αναστάτωση" και "Λάζαριτσα". Με τον μεγάλο μας συγγραφέα συναντήθηκαν χάρη στον σκηνοθέτη Μεντόντι Αντόνοφ και αυτή ήταν η αρχή μιας εξαιρετικής φιλίας μεταξύ τους. "Δεν ξέρω τι τους έφερε τόσο κοντά: ίσως επειδή κατάγονται από χωριά, η καθαρή ψυχή τους ή ο αυθορμητισμός και η σεμνότητά τους, αλλά θαρρείς γεννήθηκαν ο ένας για τον άλλον", θυμάται η γυναίκα του, Σίλβια Βάτσκοβα.

Στο Χρυσό αρχείο της Βουλγαρικής Εθνικής Ραδιοφωνίας διατηρείται συνέντευξη με τον ηθοποιό, στην οποία μιλάει για τη σχέση του με το διακεκριμένο συγγραφέα και δραματουργό:

"Η σχέση μου με το έργο του Γιορντάν Ραντίτσκοφ, ενός από τους μεγαλύτερους σύγχρονους συγγραφείς μας, πέρα από το ότι είναι εδώ και πολύ καιρό, είναι εσωτερική σχέση. Δεν είναι τόσο στην ενότητα της σκέψης, αλλά στην ενότητα του συναισθήματος. Ο πατέρας μου με έδωσε μια τόλμη, αντοχή, μια διορατικότητα. Μια ζωή ο άνθρωπος προσπαθεί να αναπτυχθεί, αλλά έχει κάτι βασανιστικό μέσα του, βλέπει να κρατηθεί εκεί - κοντά στις ρίζες του, με τον θυελλώδη χαρακτήρα του. Η αλήθεια στην τέχνη βρίσκεται πάντα στο πλέγμα του αστείου και του λυπηρού, στα στοιχεία του δράματος και της κωμωδίας .Έτσι ανακάλυψα τη συγγένεια μου με τον Ραντίτσκοφ. Νομίζω ότι αυτό είναι που με συνδέει με τα έργα του συγγραφέα Ραντίτσκοφ – αισθάνομαι πολύ άνετα στο δέρμα των χαρακτήρων του".

Ο ρόλος του Λαζάρου είναι ένα από τα εμβληματικά για τον Γκριγκόρ Βάτσκοφ. Το έργο "Λάζαριτσα" του Γιορντάν Ραντίτσκοφ, το οποίο γράφτηκε ειδικά για τον ηθοποιό και ο Γκριγκόρ Βάτσκοφ το έπαιξε πάνω από 50 φορές: "Ιδού, ο κούκος μέτρησε με το μονότονο λάλημα τα χρόνια, μου υποσχέθηκε πολλά χρόνια ζωής. Άκουσες σκύλε, πόσα χρόνια έχω ακόμα! Μάταια κάθεσαι και περιμένεις κάτω από την αχλαδιά, μάταια δείχνεις δόντια σου και γαβγίζεις, δεν είναι η πρώτη μου φορά να με γαβγίζει ο σκύλος... Γιατί σε ακούω και να μη κατέβω, άντε φύγε. Πραγματικά τρελάθηκε αυτός ο σκύλος, αλλιώς γιατί επιτέθηκε σκληρά εναντίον μου, θαρρείς δεν είμαι το αφεντικό σου, αλλά κάποιος ξένος. Ίσως λίγο τον φρόντιζα και ίσως λίγο έφαγε ξύλο στο κεφάλι του. Έχω το σκύλο να με υπερασπίζει, να είναι φύλακάς μου, και όχι να γαβγίζει. Το κράτος, ως χώρα και αυτή έχει τους σκυλούς του. Φρουρούν τα σύνορα της. Αλλά οι σκύλοι αυτοί στα σύνορα ούτε για μια στιγμή αντί να φυλάνε την χώρα γαβγίζουν εναντίον της. Είναι δυνατόν το κράτος να περιμένει στην αχλαδιά σαν κι εμένα οι σκύλοι της να καθίσουν κάτω και να το γαβγίζουν. Τέτοιους σκύλους το κράτος τους στέλνει στα λατομεία".

Ακόμα και μετά από μια καρδιακή προσβολή, ο Γκριγκόρ Βάτσκοφ συνεχίζει να παίζει "Λάζαριτσα" – μια σόλο παράσταση που διαρκεί δυόμισι ώρες. Με αμέτρητους ρόλους, με γαλήνιο χαμόγελο ο ίδιος έμεινε για πάντα στις καρδιές των θεατών. Όπως ο κριτικός Νικόλα Βάντοφ έγραψε: "Ήταν ένας άνθρωπος που δίνει κουράγιο στους ανθρώπους να συνεχίσουν να αναζητούν τους "Καιρούς για άνδρες" στην δύσκολη καθημερινότητα να βλέπει νόημα και την ομορφιά στη ζωή τους".

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα