Ο Ιβάν είναι δευτεροετής φοιτητής της ειδικότητας Κοινωνιολογίας σε ιδιωτικό ΑΕΙ της Βουλγαρίας. Εργάζεται σαν ασφαλιστής και από την αρχή του δεύτερου εξάμηνου δεν παρακολουθεί τα μαθήματα, επειδή σύμφωνα με τα λόγια του δε μαθαίνει τίποτα. Οι γονείς του όμως πληρώνουν τα πανάκριβα δίδακτρα και σε δυο χρόνια ο Ιβάν θα πάρει πτυχίο.

Σήμερα είναι πολλοί οι φοιτητές στη Βουλγαρία όπως τον Ιβάν που δεν θα εργάζονται στην ειδικότητα που έχουν σπουδάσει. Η Ράλιτσα είναι επίσης δευτεροετής φοιτήτρια, αλλά σε ολλανδικό πανεπιστήμιο. Σπουδάζει οικονομικά και δεν ξέρει εάν θα γυρίσει κάποτε στη Βουλγαρία. Αποφάσισε να σπουδάσει στο εξωτερικό επειδή πιστεύει ότι εκεί η εκπαίδευση θα είναι πιο ποιοτική και όταν αποφοιτήσει θα έχει μεγαλύτερες δυνατότητες για επαγγελματική αποκατάσταση.

Ποιο είναι το κοινό μεταξύ αυτών των δύο εντελώς διαφορετικών περιπτώσεων; Η επιδίωξη σχετικά με την ανώτατη μόρφωση να εξασφαλίσει περισσότερες δυνατότητες για το μέλλον.

Με την έλλειψη σχέσης μεταξύ της παιδείας και των απαιτήσεων των εργοδοτών από χρόνια ασχολούνται σειρά μη κυβερνητικών οργανώσεων, μεταξύ των οποίων και το Βουλγαρικό Οικονομικό Επιμελητήριο. Η Παγκόσμια Τράπεζα επίσης παρακολουθεί αυτό το θέμα. Και οι δύο θεσμοί πρόσφατα παρουσίασαν μελέτες τους που αφορούν τις ιδιομορφίες συνδεδεμένες με την ειδίκευση και την αγορά εργασίας.

"Αυτό που διακρίνει τη Βουλγαρία από τις υπόλοιπες χώρες είναι ότι εδώ η μόρφωση των γυναικών παίζει σημαντικό ρόλο για την απασχόλησή τους", λέει η οικονομολόγος Βικτόρια Λέβιν, που εργάζεται στην Παγκόσμια Τράπεζα. "Στους άνδρες η εικόνα είναι διαφορετικότερη - αποδεικνύονται στους εργοδότες όχι με το πτυχίο τους, αλλά με τις ικανότητες, εμπειρίες και επαγγελματικές τους επιτεύξεις".

Ο κ. Τόμτσο Τόμτσεφ που είναι υπεύθυνος του σχεδίου "Εθνικό δίκτυο για αξιολόγηση των ικανοτήτων και γνώσης" του Βουλγαρικού Οικονομικού Επιμελητηρίου έχει άλλη γνώμη: "Οι εργοδότες δεν υποτιμούν τα πτυχία, αλλά δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στις πραγματικές ικανότητες των υποψηφίων. Από μερικά χρόνια το Ευρωπαϊκό και το Εθνικό πλαίσιο ειδίκευσης έθεσαν τον όρο η εκπαίδευση να τελειώνει όχι με βαθμολόγηση, αλλά με επίδειξη των πραγματικών γνώσεων, ικανοτήτων και αρμοδιοτήτων¨".

Σύμφωνα με τον κ. Τόμοφ οι δυσκολίες στην εύρεση εργασίας σειράς πτυχιούχων ΑΕΙ οφείλονται σε κάποιο βαθμό στην έλλειψη κρατικού προγραμματισμού, γεγονός που επιτρέπει τον υπερκορεσμό της αγοράς με ειδικούς ενός είδους και την ανεπάρκεια άλλων. Είναι απαραίτητες και αλλαγές στην έγκριση των προγραμμάτων, θεωρείο κ. Τόμοφ. Πολύ συχνά στο περιεχόμενο εκμάθησης περιλαμβάνονται μαθήματα, που δεν είναι συμμορφωμένα με τις νέες τάσεις, με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας και την τεχνολογική ανάπτυξη των αντίστοιχων τομέων. Το Βουλγαρικό Οικονομικό Επιμελητήριο συνεργάζεται με 17 πανεπιστήμια στο πρόγραμμα αξιολόγησης των αρμοδιοτήτων. Για να κερδίσουν όμως εκ νέου τα ΑΕΙ στη Βουλγαρία την εμπιστοσύνη των φοιτητών, το σύστημα πρέπει να μεταρρυθμιστεί. Μία από τις βασικές προϋποθέσεις είναι η αλλαγή της χρηματοδότησης, που προς το παρόν βασίζεται στον αριθμό φοιτητών και όχι στις αποκτημένες γνώσεις.

Ενώ η σύσταση προς όλους που θέλουν να διατηρήσουν τις επαγγελματικές τους ικανότητες σε καλό επίπεδο είναι να συνεχίζουν να μαθαίνουν.

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα