Το βουλγαρικό λεβ είναι φιξαρισμένο στην ισοτιμία του ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι σε περίπτωση που το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα καταγράφει πτώση, η ίδια τάση ισχύει και για το βουλγαρικό νόμισμα. Και αντίστροφα. Δυστυχώς (ή ευτυχώς για κάποιους) τελευταία το ευρώ καταγράφει δραστική υποτίμηση έναντι του πιο ισχυρού και κυρίαρχου στον κόσμο νομίσματος – του αμερικανικού δολαρίου. Οι λόγοι είναι πολλοί, αλλά δε θα τους αναλύσουμε τώρα. Για τη Βουλγαρία και την ανοιχτή, δηλαδή εξαιρετικά εξαρτώμενη από τις εισαγωγές και τις εξαγωγές, εθνική οικονομία της, μεγαλύτερη σημασία έχουν τα πρακτικά συμπεράσματα και τα συγκεκριμένα αποτελέσματα από την τάση αυτή, η οποία θα διατηρηθεί τουλάχιστον μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2016, ανάλογα με τα σχέδια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Στη Βουλγαρία οι πληρωμές στις περισσότερες περιπτώσεις γίνονται στο εθνικό νόμισμα, ένα τεράστιο μέρος των εμπορευμάτων όμως εισάγονται, δηλαδή οι τιμές τους εξαρτώνται από τις τρέχουσες συναλλαγματικές ισοτιμίες. Το ίδιο ισχύει και για ένα μεγάλο μέρος της βιομηχανίας, τα προϊόντα της οποίας εξάγονται – σ’ αυτή την περίπτωση οι συναλλαγματικές ισοτιμίες επίσης έχουν σημασία, γιατί απ’ αυτές εξαρτώνται και τα έσοδα των εξαγωγέων.

Ως μέλος της ΕΕ, πάνω από 60% του εξωτερικού εμπορίου της χώρας πραγματοποιείται στο πλαίσιο της κοινότητας και με εταίρους από τα κράτη μέλη. Εδώ το νόμισμα των συναλλαγών είναι το ευρώ και προβλήματα με τις συναλλαγματικές ισοτιμίες δεν υπάρχουν. Απομένει όμως 40% του βουλγαρικού εξωτερικού εμπορίου με τις λεγόμενες τρίτες χώρες. Στο εμπόριο με τρίτες όμως στις περισσότερες περιπτώσεις χρησιμοποιείται το ακριβό τώρα αμερικανικό δολάριο. Αυτό σημαίνει θεωρητικά ότι οι τιμές σε δολάρια των βουλγαρικών προϊόντων που προορίζονται για εξαγωγή, πέφτουν και αυτό θα έπρεπε να αυξήσει τη ζήτησή τους. Συνεπώς, οι εξαγωγείς θα έπρεπε να κερδίζουν από τις μεγαλύτερες πωλήσεις.

Τα στοιχεία όμως δεν επιβεβαιώνουν αυτή τη θεωρία και δείχνουν ότι μόνο τον Ιανουάριο οι βουλγαρικές εξαγωγές για τρίτες χώρες έπεσαν κατά 2,5% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του περασμένου έτους. Το συμπέρασμα είναι ότι προς το παρόν οι Βούλγαροι εξαγωγείς δεν μπορούν να επωφεληθούν του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος του φθηνού ευρώ (λεβ).

Από την άλλη μεριά, για τα ακριβά εμπορεύματα σε δολάρια, θα έπρεπε, σύμφωνα με τους κανόνες, να υπάρχει μικρότερη ζήτηση από τους Βουλγάρους εμπόρους, οι οποίοι φοβούνται ότι δε θα μπορέσουν να τους πωλήσουν στην υπερβολικά ευαίσθητη εγχώρια αγορά λόγω των υψηλότερων τιμών τους. Θα ήταν λογικό να αναμένεται και οι βουλγαρικές εξαγωγές από τρίτες χώρες να μειωθούν. Και τα επίσημα στατιστικά στοιχεία το επιβεβαιώνει – η πτώση τον Ιανουάριο είναι με ολόκληρο 10% σε σχέση με έναν χρόνο νωρίτερα.

Υπάρχουν όμως κάποια εμπορεύματα που εισάγονται κυρίως από τρίτες χώρες και πρώτα απ’ όλα από τη Ρωσία, η εισαγωγή των οποίων είναι λίγο πολύ σταθερή. Πρόκειται για το πετρέλαιο και για το φυσικό αέριο. Για τις ανάγκες της η Βουλγαρία εξασφαλίζει τις ενεργειακές πρώτες ύλες αυτές σχεδόν εξ’ ολοκλήρου από τη Ρωσία και πληρώνει για τις προμήθειες αυτές με δολάρια. Και μέχρι τώρα πληρώνει πάνω από 4 δισεκατομμύρια αμερικανικά δολάρια ετησίως.

Τελευταία όμως η τιμή του πετρελαίου κατέγραψε πτώση, που έγινε αισθητή και από τους καταναλωτές στα πρατήρια βενζίνης. Αυτό όμως συνέβη πριν από την κατάρρευση του ευρώ και το άλμα του δολαρίου. Και τώρα πια, λόγω του ακριβού δολαρίου, οι τιμές των καυσίμων στη Βουλγαρία καταγράφουν εκ νέου ανοδική πορεία. Η ίδια τάση ήδη παρατηρείται και στην αγορά ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών, που σε γενικές γραμμές εισάγονται από τις ασιατικές χώρες, οι οποίες επίσης κάνουν εμπόριο κυρίως με δολάρια.

Το συμπέρασμα είναι ότι τώρα οι βουλγαρικές επιχειρήσεις επηρεάζονται μάλλον αρνητικά από την υποτίμηση του εθνικού συναλλάγματος έναντι του δολαρίου και ακόμη δεν κατορθώνουν να επωφεληθούν των νέων συγκριτικών πλεονεκτημάτων, που προσφέρουν αυτές οι συναλλαγματικές ισοτιμίες. Τελικά, για τους καταναλωτές το ακριβότερο δολάριο σημαίνει και αύξηση πολλών τιμών.

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα