Πριν 180 χρόνια στην πόλη Γκάμπροβο της βορειοκεντρικής Βουλγαρίας ιδρύεται το πρώτο βουλγαρικό κοσμικό σχολείο. Η διδασκαλία γίνεται με τη μέθοδο των Βρετανών παιδαγωγών Μπελ και Λάνκαστερ, σύμφωνα με την οποία οι πιο προχωρημένοι μαθητές βοηθούν στην εκπαίδευση των μικρότερων. Και φυσικά, αυτό γίνεται υπό την καθοδήγηση του δασκάλου. Ο πρώτος δάσκαλος στο σχολείο αυτό είναι ο μεγάλος λόγιος από την περίοδο της βουλγαρικής Αναγέννησης Νεόφυτος της Ρίλας.

Χορηγοί του σχολείου είναι ο Βασίλ Απρίλοφ, ο Νικολάι Παλαούζοφ, τα αδέρφια Μουστάκοβοι και άλλοι ευκατάστατοι Βούλγαροι που ζουν στο εξωτερικό. Αυτοί εξασφαλίζουν τα χρήματα για τη διδασκαλία, ενώ σε συνέχεια και για υποτροφίες των απόφοιτων για την μελλοντική εκπαίδευσή τους σε ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα.

Το όνομα του Βασίλ Απρίλοφ όμως δεν πρέπει να συνδέεται μόνο με το γεγονός πως είναι ιδρυτής της νεοβουλγαρικής παιδείας, και έκανε δωρεές, αλλά και με τις απόψεις του για την μελλοντική πορεία της παιδείας. "Ο Βασίλ Απρίλοφ, ως πετυχημένος έμπορας, έχει μεγάλη συμβολή και στην ανάπτυξη των εμπορικών σχέσεων με τη Ρωσία. Αφετέρου, με την λογοτεχνική δραστηριότητά του συμβάλει στην πολιτιστική ανάπτυξη του Γκάμπροβο και των βουλγαρικών εδαφών στην Οθωμανική Αυτοκρατορία", μας λέει σε συνέντευξη για τη Βουλγαρική Ραδιοφωνία η κα Ντανιέλα Τσόνεβα, έφορος του περιφερειακού Ιστορικού Μουσείου του Γκάμπροβο.

"Το πρώτο έργο του Βασίλ Απρίλοφ τιτλοφορείται "Αυγερινός της νεοβουλγαρικής παιδείας" και εκδίδεται το 1841. Τον ίδιο χρόνο εκδίδεται και το έργο του "Οι Βούλγαροι λόγιοι ή σε ποια σλαβική φυλή ανήκει το αλφάβητο του Κυρίλλου". Ένα χρόνο αργότερα βγαίνει και το συμπλήρωμα του Αυγερινού. Ακολουθούν τα "Βουλγαρικά έγγραφα" από το 1845 και το τελευταίο έργο του "Σκέψεις για την υπάρχουσα εκπαίδευση" από το 1847. ΄Η για 7 χρόνια εκδίδει 5 έργα που αποτελούν συμβολή στη βουλγαρική λογιοσύνη και την προώθηση της παιδείας", αναφέρει η κα Τσόνεβα.

Το περιφερειακού Ιστορικού Μουσείου του Γκάμπροβο διατηρεί αξιόλογα αντικείμενα συνδεδεμένα με τον Βασίλ Απρίλοφ. Μεταξύ τους είναι και οι επιστολές του προς την αδερφή του, Κέρα, τα έργα του, διάφορα αντικείμενα που ανήκαν στην οικογένεια του.

"Παρόλο που οι επιστολές του προς την αδερφή του Κέρα είναι πολύ προσωπικές, αποτελούν απόδειξη για το ενδιαφέρον που είχε για την διατήρηση των βουλγαρικών παραδόσεων. Π.χ. παρακαλεί την αδερφή του να αναζητά δημοτικά τραγούδια, της δίνει συμβουλές τι είδος να είναι - για αρραβώνα, έρωτα, παντρειά. Επίσης την συμβουλεύει ποιές γυναίκες και κοπέλες να ρωτά, και εάν είναι φτωχές να τις πληρώνει για τον κόπο τους. Η ιδέα του είναι να συγκεντρώσει όλα τα τραγούδια σε συλλογή. Σε μία από τις επιστολές του συμμερίζεται και την ιδέα για άνοιγμα σχολείων για κορίτσια. Πραγματικά μετά την πόλη Πλέβεν, το Γκάμπροβο είναι η δεύτερη πόλη στην οποία ανοίγει παρθεναγωγείο στη Βουλγαρία", λέει η Ντανιέλα Τσόνεβα.

"Το μεγάλο ενδιαφέρον του Βασίλ Απρίλοφ προς τα έγγραφα και τα αρχαιολογικά μνημεία είναι η αιτία να θεωρείται ιδρυτής της επιστημονικής κατεύθυνσης στην νεοεμφανιζόμενη βουλγαρική ιστοριογραφία", συνεχίζει η κα Ντανιέλα Τσόνεβα. "Ο Βασίλ Απρίλοφ είναι ο πρώτος Βούλγαρος που καθιερώνει στη χώρα τον όρο "αρχαιολογία". Επίσης, εκλαϊκεύει σε ένα από τα έργα του τη νέα εκπαίδευση, και γράφει ότι 6 χρόνια μετά τα εγκαίνια του πρώτου κοσμικού σχολείου στο Γκάμπροβο, ήδη υπάρχει δίκτυο από τέτοια σχολεία στα βουλγαρικά εδάφη στις πόλεις Παναγκιούριστε, Σόποτ, Κάρλοβο, Τριάβνα, Καζανλάκ, Σβιστόφ. Με επιχειρήματα παρουσιάζει το Γκάμπροβο σαν κέντρο του έργου αυτού, συγκρίνοντας το με τις εμπειρίες των αναπτυγμένων ευρωπαϊκών χωρών. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι το 1872 , έξι χρόνια πριν την απελευθέρωσης της Βουλγαρίας από τον οθωμανικό ζυγό, το σχολείο στο Γκάμπροβο μετατρέπεται στο πρώτο λύκειο στα βουλγαρικά εδάφη", μας είπε ακόμα η κα Τσόνεβα.

Σήμερα το Εθνικό Λύκειο στο Γκάμπροβο που φέρει το όνομα του Βασίλ Απρίλοφ είναι μεταξύ των καλύτερων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων στη χώρα. Η κληρονομιά του προστάτη του και το πλούσιο παρελθόν του εκπαιδευτικού ιδρύματος είναι η αιτία προς το λύκειο να ιδρυθεί Εθνικό Μουσείο της Εκπαίδευσης.

Μετάφραση: Σοφία Μπόντσεβα