Συνδέω τη Σόφια κυρίως με την γειτονιά Ίζτοκ (Ανατολή) όπου πέρασα τα παιδικά μου χρόνια. Στα τέλη της δεκαετίας του ’70 οι γειτονιές ήταν γεμάτες με παιδιά που σκαρφάλωναν στα δέντρα και μάζευαν μήλα, αχλάδια, κεράσια, φράουλες και βατόμουρα. Οι γιαγιάδες έβραζαν μαρμελάδες και ο αέρας έφερνε την μυρωδιά από ψημένες πιπεριές, τουρσιά και κομπόστες. Την άνοιξη άνθιζαν με την σειρά οι γάλανθοι, οι κρόκοι, οι νάρκισοι, τα ζουμπούλια, οι τουλίπες και δεν θα ξεχάσω το άρωμα της πασχαλιάς που φύτεψε ο πατέρας μου μπροστά στο παράθυρο του παιδικού μου δωματίου.

Τα περισσότερα παλιά σπίτια δεν υπάρχουν πια. Τα αντικατέστησαν ψηλές πολυκατοικίες στις οποίες οι γείτονες δεν γνωρίζονται μεταξύ τους και οι άνθρωποι πάσχουν από έλλειψη χώρου. Μια στοίβα πέτρες όμως κάτω από κάποια καρυδιά μπορεί να σου θυμίσει ένα πηγάδι.

"Εδώ σ’ αυτό το πλάτωμα υπήρχαν δυο σπίτια", υπενθυμίζω σε κάποια γειτόνισσα. "Ω, τα παιδικά μου χρόνια ήταν υπέροχα", αρχίζει να ξετυλίγει τις αναμνήσεις της εκείνη. "Ήμασταν ανέμελα παιδιά. Εδώ ήταν κήποι, στο ένα σπίτι ζούσε η θεία Αρμένκα και στο άλλο η θεία Τσένκα που ήταν πρώτες ξαδέρφες και εμείς τα παιδιά τους μεγαλώσαμε μαζί. Δεν υπήρχαν οικοδομές αλλά χωράφια με καλαμπόκια".

Πόσο "χωριάτικη" ήταν η ζωή μέχρι πρόσφατα, σ’ αυτήν την αλλιώς κοσμοπολίτικη λόγω των πρεσβειών γειτονιά, μου θύμισε κι ένας άλλος γνωστός μου. "Την μεγαλύτερη εντύπωση μου έκανε μια γιαγιά, την δεκαετία του ’80, που όταν την ρώτησα για πού έχει κινήσει, μου απάντησε πως πηγαίνει "στην πόλη", σαν να εννοούσε κάπου πολύ μακριά", μου λέει εκείνος.


Τα παλιά σπίτια αντικαταστάθηκαν από ψηλές πολυκατοικίες στις οποίες οι γείτονες δεν γνωρίζονται μεταξύ τους. Μια στοίβα πέτρες όμως κάτω από μπορεί να σου θυμίσει ένα πηγάδι

Από την γειτονιά περνούσε τραίνο και ο ήχος της σφυρίχτρας του μου ήταν οικείος και αγαπημένος, τώρα πια όμως οι γραμμές δεν υπάρχουν. Είχα την τύχη όσο έκανα τις φωτογραφίες για το ρεπορτάζ να συναντήσω τυχαία έναν άντρα που διηγούταν στον γιό του την ιστορία της σιδηροδρομικής γραμμής.

"Από εδώ περνούσε η διαδρομή μιας εσωτερικής μεταφορικής γραμμής. Τώρα υπάρχουν υπολείμματά της στο σταθμό "Πιονέρ", από όπου έστριβε προς την περιοχή Χλαντίλνικα. Τα βαγόνια περνούσαν από εδώ, τα ακούγαμε από τα σπίτια μας, έφταναν ως την διάβαση στη γέφυρα του Νότιου σταθμού και συνέχιζαν προς τον σταθμό Ίσκαρ".

Κάποιες από τις παιδικές χαρές από το παρελθόν είναι ακόμη ζωντανές, αν και ασυντήρητες

Στο Ίζτοκ πήγα και για πρώτη φορά σινεμά, σε ένα κτίριο που σήμερα είναι σούπερμαρκετ.

"Γεια σας!", λέω σε δυο νεαρούς που κάθονται σε ένα παγκάκι. "Αναζητώ ανθρώπους που να θυμούνται την εποχή όταν αυτό το σούπερμαρκετ ήταν σινεμά". "Οι αναμνήσεις μου από εκείνη την εποχή είναι πολύ ωραίες", μου απαντάει ο ένας, "από μια εποχή που δεν υπήρχαν σούπερμαρκετ και malls".

Στην προσπάθειά μου να τον κάνω να θυμηθεί πόσο χρονών ήταν όταν είδε την πρώτη του ταινία λαμβάνω την απάντηση πως ήταν 12 χρονών και πως η ταινία ήταν "Οι εφτά του Μπλέικ".

Σήμερα το εμβληματικό ξενοδοχείο "Πλίσκα" ανακατασκευάζεται, ενώ μέσω του πάρκου μπορείς να φτάσεις ως την λίμνη Αριάνα όπου η οικογένειά μου βολτάριζε τα Σαββατοκύριακα. Εγώ μεγάλωσα και ανακάλυψα τη Σόφια στην ολότητά της, από την γειτονιά "Μλάντοστ" (Νεότητα) ως την περιοχή του Λιούλιν και από το κέντρο με την ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ως την βιομηχανική περιφέρεια. Ανακάλυψα το βουνό Βίτοσα και το γραφικό Μπάνκια. Η πρωτεύουσα έγινε για μένα σημείο εκκίνησης για πολλά ταξίδια αλλά όπου και να πάω γυρίζω με αγάπη στην πόλη της ευτυχισμένης παιδικής μου ηλικίας.

Μετάφραση και φωτογραφίες: Αγάπη Ασπρίδου