Τη 14χρονη Τάνια Αντόνοβα είναι από τη Βουλγαρία αλλά πηγαίνει σχολείο στο Λονδίνο. Στο διάστημα των καλοκαιρινών διακοπών , το σχολείο της οργάνωσε εκπαιδευτική εκδρομή στα αγγλικά και γερμανικά νεκροταφεία που βρίσκονται στο Βέλγιο. Η Κοινοπολιτεία των Εθνών (Commonwealth) έβαλε σκοπό της να «γνωρίσει» τους έφηβους με τα νεκροταφεία Tyne Cot Cemetery και Langemark, με την ευκαιρία της εκατοστής επετείου του Α’ Παγκόσμιου πόλεμου. Τα παιδιά έπρεπε να βρουν τα ονόματα συγγενών τους στις ταφόπλακες και να γράψουν έκθεση με θέμα «Με την μνήμη του παρελθόντος:  Α’ Παγκόσμιος πόλεμος».

Η Τάνια έγραψε στην έκθεσή της: «»Μέχρι πριν μια εβδομάδα είχα μόνο κάποιες βασικές γνώσεις για τον πόλεμο, αλλά αυτά τα οποία έμαθα μου έκαναν τρομακτική εντύπωση. Στην πρώτη ημέρα της εκδρομής αναγκαστήκαμε να ακούμε πολεμικά τραγούδια και εμβατήρια. Μου αρέσει το σκληρό ρόκ και το πείραμα αυτό ήταν ενδιαφέρον για μένα… Στην επιστροφή από το νεκροταφείο, μου δημιουργήθηκε ένα ερώτημα, ερώτημα την απάντηση του οποίου δεν κατάφερα να βρω – πως είναι δυνατό σε ένα τόσο όμορφο μέρος να βρίσκονται θαμμένοι τόσες χιλιάδες αθώοι στρατιώτες;  Πήγαμε και στην εκκλησία στην οποία γιατρεύτηκε ο Αδόλφος Χίτλερ. Βρεθήκαμε στο ίδιο δωμάτιο στο οποίο ήταν κάποτε, ένας μαζικός δολοφόνος… Αισθάνθηκα απογοητευμένη από την ανθρωπότητα όταν συνειδητοποίησα, ότι απεχθάνομαι να βρίσκομαι σε μέρη που υπάρχουν κόκκαλα νεκρών, σε μέρη που χύθηκε αίμα… συνειδητοποίησα ότι την ώρα αυτή κάπου μαίνεται κάποιος πόλεμος…».

Ο θυμός της Τάνιας είναι ειλικρινής, αλλά η κοπέλα δεν μπορεί να καταλάβει, στο νεκροταφείο, ότι, πριν από 100 χρόνια, η επιδημία των εθνικιστικών και εδαφικών απαιτήσεων σάρωσαν την Ευρώπη. Σήμερα, αν και η ιστορία ποτέ δεν επαναλαμβάνεται με ακρίβεια, ορισμένες αναλογίες της είναι τρομερά εντυπωσιακές.

Το 1914 η Γαλλία θέλει πίσω την Αλσατία και την Λωρραίνη. Η Αυστροουγγαρία έχει εδαφικές απαιτήσεις απέναντι στην Σερβία, το Μαυροβούνιο, τη Ρουμανία και την Ρωσία. Η Μ Βρετανία βλέπει μα λαχτάρα τα πετρελαιοφόρα εδάφη της Τουρκίας και θέλει να καταστρέψει την Γερμανία, τον βασικό εμπορικό ανταγωνιστή της στην Ευρώπη. Η Ιταλία ελπίζει να διευρύνει την κυριαρχία της στα Βαλκάνια.

Τον μοιραίο εκείνο Αύγουστο, η κατάσταση ήταν τόσο τεταμένη, που χρειάστηκε μόνο ένας πυροβολισμός στο Σαράγεβο για να γίνει η έκρηξη.

Από τότε πέρασαν 100 χρόνια. Το βασικό, το πιο σημαντικό, συμπέρασμα είναι, ότι μετά τον Α’ Παγκόσμιο ακολούθησε δεύτερο παγκόσμιο σφαγείο - το πιο φιλόδοξο και πιο αιματηρό στην ιστορία της ανθρωπότητας.  Μετά το τέλος του, η Ευρώπη, έχοντας μάθει το μάθημά της, προσπαθεί να δημιουργήσει τυπικές εγγυήσεις κατά της επανάληψης παρόμοιων καταστάσεων. Ένας από τους θεσμικούς εγγυητές είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση, αν και παρόμοιες εγγυήσεις, μερικά τουλάχιστον προϋπάρχουν, μια και η Συμφωνία του Ελσίνκι, το 1975, ανακυρήσει την μη παράβαση των μεταπολεμικών συνόρων των κρατών.

Παρ όλα αυτά όμως, η κρίση στην Ουκρανία κάνει και πάλι επικίνδυνη την κατάσταση. Σήμερα στην νοτιοανατολική Ουκρανία έχει ξεσπάσει ένας χαοτικός πόλεμος χωρίς χαραγμένα μέτωπα – τον αποκαλούν πόλεμο της μαφίας με «διπλό πάτο», πόλεμο  που θυμίζει την εποχή του Νέστωρ Μαχνό (με την έννοια των ελεύθερων περιοχών της Αναρχίας του Μαχνό) και για τις δυο πλευρές. Πόλεμος ο οποίος, αναπόφευκτα, θα προκαλέσει προσφυγικό κύμα από την Ουκρανία. Θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν οι ευρωπαίοι, ότι, σε συνεργασία με τους αμερικάνους σε ότι αφορά στο ουκρανικό, έχουν πλέον γείτονά τους ένα κράτος το οποίο βρίσκεται σε κατάσταση οικονομικής κατάρρευσης και εμφύλιου πόλεμου και το οποίο έχει απαιτήσεις περί ελάφρυνσης του καθεστώτος έκδοσης ταξιδιωτικών θεωρήσεων προς την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Στην Μολδαβία αρχίζει απογραφή πληθυσμού, την οποία χρηματοδοτεί η Ρουμανία, για να πληροφορηθεί τον αριθμό των κατοίκων της χώρας οι οποίοι αυτοπροσδιορίζονται ρουμάνοι.  Ήδη εμφανίστηκαν στα ΜΜΕ της Μολδαβίας άρθρα που υπόσχονται δωρεάν διακοπές στην θάλασσα στους ρουμάνους της Μολδαβίας. 

Ο Πρόεδρος της Ρουμανίας Τραϊάν Μπασέσκου έχει δηλώσει επανειλημμένα, ότι θεωρεί προτεραιότητα της γεωπολιτικής του δραστηριότητας την ένωση της Μολδαβίας με τη χώρα του. Το σχέδιο αυτό δεν γίνεται χειροκροτεί μέρος τν πολιτών της Μολδαβίας, όπως οι  Γκαγκαούζοι, οι Βούλγαροι και οι κάτοικοι των βόρειων ρωσικών περιοχών της χώρας.

Σήμερα, παραμονές της επετείου του Α΄ Παγκόσμιου πόλεμου, το σημαντικό ερώτημα δεν είναι το αν, αλλά ο τρόπος με τον οποίο θα δημιουργηθούν τα νέα σύνορα. Ειρηνικά  ή με την βία; Η Γερμανία ενώθηκε ειρηνικά. Ειρηνική ήταν και η διαίρεση της Τσεχοσλοβακίας σε Τσεχία και Σλοβακία. Η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία με την πλήρη υποστήριξη και ομοφωνία του πληθυσμού της. Είναι σχεδόν σίγουρο ότι στην Ευρώπη μπορεί να εμφανιστούν, ειρηνικά, δυο νέα κράτη – η Σκωτία και η Καταλονία. Στα Βαλκάνια όμως, όπως μας διδάσκει η ιστορία, η γέννηση νέων κρατών είναι πάντα αποτέλεσμα εμφύλιων πόλεμων και εθνικών εκκαθαρίσεων.

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης