Τις παραμονές των Ευρωεκλογών 2014 (22-25 Μαΐου), η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια σειρά σοβαρών προβλημάτων. Πώς αυτός ο παραδοσιακά συνδεδεμένος με τη δημοκρατία πολιτικός χώρος μπορεί να καταπολεμήσει το φαινόμενο του "ελλείμματος δημοκρατίας", που επεκτείνεται όλο και περισσότερο; Μήπως η κρίση είναι ο μόνος λόγος για την ενίσχυση των θέσεων της ακροδεξιάς; Γιατί οι Ευρωπαίοι ψηφοφόροι εξακολουθούν να μην ενδιαφέρονται για την εργασία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και δεν ψηφίζουν; Και κυρίως – τι είναι ο ρόλος της Ευρωβουλής στις εξελίξεις αυτές;

Από το 1979 όταν καθιερώθηκαν οι άμεσες εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αυτός ο θεσμός βίωσε ραγδαία εξέλιξη, σχολιάζει για τη Βουλγαρική Ραδιοφωνία ο διακεκριμένος Γάλλος πολιτειολόγος, ο καθηγητής Ζακ Σεβαλιέ, ο οποίος ήταν στη Σόφια για να παρουσιάσει το βιβλίο του "Το μεταμοντέρνο κράτος". Ανάμεσα στα σημαντικότερα επιτεύγματα της Ευρωβουλής είναι ο ρόλος του στη διαμόρφωση της δημοσιονομικής πολιτικής της ΕΕ και στον διορισμό του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Τα κεκτημένα αυτά αφορούν τη δημοκρατικότητα.

Η ιδέα για την Ευρώπη όμως παραμένει σε δεύτερη μοίρα, κάτι που πολλοί αναλυτές προβλέπουν ότι θα φανεί και στις επικείμενες ευρωεκλογές. Η εκπόνηση των εκλογικών λιστών υπαγορεύεται πρώτα απ’ όλα από τα κομματικά ενδιαφέροντα και παιχνίδια σε εθνικό επίπεδο. Αυτό το γεγονός, μαζί με τις ελλιπείς γνώσεις για τη λειτουργία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αποκρούει πολύ τους ψηφοφόρους και εξηγεί την κατά παράδοση χαμηλή προσέλευση στις κάλπες. Παρόμοιες είναι οι προβλέψεις του καθηγητή Σεβαλιέ.

"Δεν αναμένω ιδιαίτερη αλλαγή σε σύγκριση με τις προηγούμενες εκλογές. Το ποσοστό προσέλευσης στις κάλπες θα διατηρηθεί αρκετά πιο χαμηλό από το αντίστοιχο ποσοστό στις εθνικές κοινοβουλευτικές εκλογές", θεωρεί ο Γάλλος καθηγητής. "Ίσως ένας από τους βασικούς λόγους να είναι το γεγονός που το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με κανέναν τρόπο δεν ανταποκρίνεται στην παραδοσιακή ιδέα των ανθρώπων για τη βουλή. Άλλος βασικός λόγος για την έλλειψη ενδιαφέροντος είναι το γεγονός που οι διαδικασίες λήψης αποφάσεων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο παραμένουν κλειστές, σ’ αυτές κυριαρχούν οι ευρωκράτες, και οι λομπίστες ασκούν τεράστιες πιέσεις".

Ανάμεσα στα σοβαρότερα προβλήματα της σύγχρονης ευρωπαϊκής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας αποδεικνύεται ο τρόπος εκπόνησης των εθνικών εκλογικών λιστών. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, ένα μεγάλο μέρος των εκλεγέντων ευρωβουλευτών στην πραγματικότητα δεν ενδιαφέρονται πολύ για την ευρωπαϊκή ιδέα, λέει ο καθηγητής Σεβαλιέ. "Οι λίστες σχηματίζονται σύμφωνα με τη λογική της εσωτερικής πολιτικής ισορροπίας, των συμφερόντων των διαφορετικών πτερύγων στα πολιτικά κόμματα", σχολιάζει ο πολιτειολόγος.

Μήπως η κρίση είναι ο μόνος λόγος για την ανησυχητική ενίσχυση των θέσεων της ακροδεξιάς, ένα φαινόμενο που παρατηρείται σε πολλά κράτη της ΕΕ;
"Η κρίση συνέβαλε πολύ στο φαινόμενο αυτό επειδή οδήγησε σε σοβαρή πολιτική λιτότητας. Όχι μόνο εγώ, αλλά και πολλοί παγκοσμίως γνωστοί οικονομολόγοι, πλέον και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, υπερασπίσουμε τη θέση ότι η πολιτική αυτή ήταν καταστροφικό λάθος", είναι πεπεισμένος ο καθηγητής Σεβαλιέ. "Σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Ισπανία και η Ιρλανδία η πολιτική αυτή οδήγησε σε μείωση της εγχώριας ζήτησης και εμβάθυνση της κρίσης. Η παραδοσιακή έλλειψη ενδιαφέροντος για τις ευρωεκλογές ενισχύθηκε και λόγω των μέτρων που επέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα οποία οι Ευρωπαίοι πολίτες δε θέλουν και θεωρούν βλαβερά. Όλα αυτά εξηγούν όχι μόνο την ανησυχητική ενίσχυση των θέσεων της ακροδεξιάς σε όλη την Ευρώπη, αλλά και πολλών κινημάτων που ανήκουν στην ακροαριστερά, όπως συμβαίνει στη Γαλλία".

Σύμφωνα με τον καθηγητή Σεβαλιέ παρόμοιες τάσεις σε μεγάλο βαθμό δεν παρατηρούνται στη Βουλγαρία, γιατί χαρακτηρίζουν κυρίως τις χώρες που υιοθέτησαν το ευρώ – μια πολιτική που είχε καταστροφικές επιπτώσεις για πολλούς ακραίους πολιτικούς. Δυστυχώς όμως ο ρόλος του Ευρωπαίου πολίτη σε όλες τις εξελίξεις αυτές είναι ελάχιστος – ένα γεγονός που συνειδητοποιείται και δε συμβάλλει με τίποτε στη μεγαλύτερη προσέλευση των πολιτών στις κάλπες.

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα