Αν και η ΕΕ είναι υπερήφανη να αποκαλείται ενιαίος χώρος των ίσων ευκαιριών, με τα τελευταία τρία κύματα διεύρυνσης, αυτή η ιδέα αρχίζει όλο και περισσότερο να μοιάζει με μύθο. Οι περιορισμοί της ελεύθερης πρόσβασης στην αγορά εργασίας για τα νέα κράτη μέλη είναι μόνο ένα μέρος του προβλήματος. Η ελεύθερη μετακίνηση ανθρώπων από τρίτες χώρες εκτός της ΕΕ συνεχίζει να χαρακτηρίζεται σαν μια από τις βασικές αδικίες ειδικά με φόντο την κρίση στη Συρία και τους πρόσφυγες.

Η διεύρυνση της ΕΕ από το 2004 επισκιάστηκε από τον φόβο για τον "Πολωνό υδραυλικό" και για την επικείμενη πλημμύρα από πολίτες των νέων μελών και αυτό συνεχίζεται μέχρι και σήμερα, όπως είδαμε στην περίπτωση των διακυμάνσεων της κοινής γνώμης στην Μεγάλη Βρετανία όσον αφορά τους Βούλγαρους και τους Ρουμάνους.

"Το ότι οι πολίτες της ΕΕ δεν είναι έχουν ίσα δικαιώματα φαίνεται ξεκάθαρα όταν εισχωρούν νέα μέλη", λέει η καθηγήτρια Νομικής Ντανιέλ Λοσάκ της οποίας οι γονείς είναι πρόσφυγες – ο πατέρας της από την Βεσαραβία και η μητέρα της εβραία από την Κωνσταντινούπολη. Οι γονείς της λαμβάνουν γαλλική υπηκοότητα ένα χρόνο μετά την γέννησή της, χρόνια μετά την μετανάστευσή τους γι’ αυτό και η Ντανιέλ είναι ένα από τα πιο ενεργά στελέχη των κινημάτων για τον αγώνα κατά των διακρίσεων.

Τα νέα κράτη μέλη υπόκεινται σε μια μεταβατική περίοδο που μπορεί να συνεχιστεί έως και 7 χρόνια, συμπληρώνει η κα Λοσάκ που επισκέφτηκε τη Σόφια για να συμμετάσχει στο διεθνές συνέδριο "Η Ευρώπη και οι νέοι της πολίτες – από την κινητοποίηση στην επιλογή". Κατά τη γνώμη της οι Ευρωπαίοι σχετίζουν την Ρουμανία και την Βουλγαρία με τους Ρομά και ναι μεν, αυτή η αντίληψη μπορεί να είναι λάθος, αλλά οι δυο λαοί υποφέρουν γι’ αυτό το λόγο. Οι Ρομά πάλι μπορεί να είναι υπό την αιγίδα της Συμφωνίας του Άμστερνταμ κατά των ρατσιστικών διακρίσεων, αλλά δύσκολα βρίσκουν δουλειά και πέφτουν θύματα προκαταλήψεων.

Όσον αφορά τους Σύριους πρόσφυγες, οι περισσότεροι ελπίζουν να μετακινηθούν προς την Δυτική Ευρώπη αλλά μάλλον θα μείνουν με το όνειρο γι’ αυτό και άρχισαν διαμαρτυρίες.

Η ΕΕ ανέστειλε πολλές από τις θεμελιώδεις ιδέες της μετά τις τρομοκρατικές ενέργειες στις ΗΠΑ το 2001 και κατά τη γνώμη της Ντανιέλ Λοσάκ το σύστημα Σένγκεν είναι κατά βάση διαχωριστικό. Ιδιαίτερα ο κανονισμός Ντάμπλιν ΙΙ παγιδεύει τους πρόσφυγες στις χώρες όπου έχουν πρωτοέρθει, συνήθως δηλ. στην Ελλάδα, την Ιταλία και την Βουλγαρία που αποτελούν τα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης. Πρέπει επίσης να επισημάνουμε πως μην έχοντας δικαίωμα να εγκαταλείψουν τις εμπόλεμες ζώνες με αεροπλάνο οι πρόσφυγες ξεκινούν ένα μακρύ και πολύ επικίνδυνο ταξίδι επιβίωσης.

Μετάφραση: Αγάπη Ασπρίδου