Πριν από 135 χρόνια, στις 3 Απριλίου, η Ιδρυτική Εθνοσυνέλευση στην παλιά πρωτεύουσα Τίρνοβο, ανακήρυξε τη Σόφια πρωτεύουσα της Βουλγαρίας. Αυτό συμβαίνει ένα χρόνο μετά την απελευθέρωση της χώρας από την οθωμανική κυριαρχία 5 αιώνων.

Γιατί ακριβώς η Σόφια; Η πόλη είναι απόγονος της Σερδικής – έδρα μεγάλης ρωμαϊκής επαρχίας. Στην πορεία των αιώνων, η Σόφια είναι σημαντικό στρατηγικό, εμπορικό και πολιτιστικό κέντρο. Για την μετατροπή της σε πρωτεύουσα, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει ο διακεκριμένος ιστορικός και πολιτικός, καθηγητής Μαρίν Ντρίνοφ, τότε αντικυβερνήτης της Σόφιας.

Πώς ήταν η Σόφια πριν από την Απελευθέρωση; Ο Αλεξάνταρ Μίρκοφ από το Μουσείο για την Ιστορία της Σόφιας λέει σε συνέντευξη για τη Βουλγαρική Ραδιοφωνία: "Ήταν παλιά ανατολίτικη πόλη με στενά, στραβά και βρώμικα δρομάκια. Περιβαλλόταν από βαθύ λάκκο από το 1815. Στην πραγματικότητα η πόλη εκείνη την εποχή κάλυπτε έκταση 2,8 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Τότε δεν είχε κανένα πολεοδομικό σχέδιο. Οι κάτοικοί της ήταν 11.700 περίπου".

"Κατά την απογραφή του πληθυσμού του 1880 στην πρωτεύουσα ήδη ζουν πάνω από 20 χιλιάδες άτομα. 12 χρόνια αργότερα είναι η πόλη με τον μεγαλύτερο πληθυσμό στη χώρα. Κατά την έναρξη του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου πλέον έχει 400 χιλιάδες κατοίκους. Δηλαδή, για μια περίοδο 60 χρονών, από το 1880 μέχρι το 1940, θα δούμε ότι ο πληθυσμός της Σόφιας αυξάνεται 20 φορές περίπου, ενώ για την ίδια περίοδο η αντίστοιχη αύξηση του πληθυσμού της χώρας είναι δύο-τρεις φορές. Παρατηρείται και ραγδαία εδαφική επέκταση της πρωτεύουσας", αναφέρει ο Αλεξάνταρ Μίρκοφ.

Μετά το 1880 εκπονούνται και εγκρίνονται τα πρώτα πολεοδομικά σχέδια της Σόφιας, η πρωτεύουσα διαιρείται σε 5 περιοχές, αρχίζει η κατασκευή νέων δρόμων, εγκρίνονται και κανόνες οικοδόμησης ιδιωτικών και δημόσιων κτηρίων. Εκείνη την εποχή, ιδιαίτερα κατά τα χρόνια, οπότε δήμαρχος είναι ο διακεκριμένος πολιτικός Ντιμίταρ Πετκόφ (από το 1888 μέχρι το 1893) κατασκευάζονται πολλές από τις σημερινές κεντρικές πλατείες, λεωφόρους και δρόμους. Σταδιακά αναπτύσσονται νέες συνοικίες.

Ποιες είναι οι καλύτερες περίοδοι στην ανάπτυξη της πρωτεύουσας; Σύμφωνα με τον Αλεξάνταρ Μίρκοφ, οι περίοδοι αυτές είναι τρεις. Η πρώτη καλύπτει το χρονικό διάστημα από την Απελευθέρωση μέχρι τους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913). Τότε στη Σόφια φτάνουν περισσότεροι από 50 διάσημοι ξένοι αρχιτέκτονες, τεχνίτες, διακοσμητές. Εκείνη την εποχή χτίζονται εντυπωσιακά δημόσια κτήρια, για παράδειγμα σε στιλ σετσεσιόν. Κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες του 19^ου αιώνα χτίζονται τα κτήρια της Βουλής, του Κρατικού Τυπογραφείου, της Στρατιωτικής Σχολής, της Στρατιωτικής Λέσχης, του παλιού Ταχυδρομείου, του παλιού Σιδηροδρομικού Σταθμού. Και επειδή εκείνη την περίοδο η Βουλγαρία είναι μοναρχία, το παλιό τουρκικό κονάκι μετατρέπεται σε παλάτι του πρίγκιπα.

Η Σόφια είναι μια από τις πρώτες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες με ηλεκτρισμό. Το ηλεκτρικό φώς ανάβει στην πόλη το 1900. Ένα χρόνο αργότερα, τίθενται σε λειτουργία τα πρώτα τραμ.

Η επόμενη καρποφόρα περίοδος στην ιστορία της Σόφιας, σύμφωνα με τον Αλεξάνταρ Μίρκοφ είναι από το 1934 μέχρι το 1939, οπότε δήμαρχος της πρωτεύουσας είναι ο Ιβάν Ιβανόφ. Τότε στη Σόφια εισέρχεται το πνεύμα της μοντέρνας δυτικοευρωπαϊκής πολεοδομίας, η πόλη γίνεται όλο και πιο πράσινη και καθαρή. Στον Δήμο Σόφιας προσχωρούν τα γύρω χωριά.

"Η τρίτη περίοδος διαρκεί από τις αρχές της δεκαετίας του ’50 μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’70 του 20^ου αιώνα", συνεχίζει ο κ Μίρκοφ. "Μεγαλύτερη σημασία αυτή την περίοδο έχουν τα χρόνια, κατά τα οποία δήμαρχος είναι ο γνωστός πολιτικός και τραπεζίτης Ντιμίταρ Ποπόφ. Τότε ανανεώνεται εξ’ ολοκλήρου το αστικό κέντρο της Σόφιας. Για 5-6 χρόνια χτίζονται το Προεδρικό Μέγαρο, το κτήριο του Υπουργικού Συμβουλίου, το Κεντρικό Κατάστημα TZUM, το ξενοδοχείο "Μπαλκάν" (σήμερα "Σέρατον").

Ποια αξιοθέατα της Σόφιας πρέπει να δει οπωσδήποτε ένας επισκέπτης από την επαρχία ή από το εξωτερικό; Σύμφωνα με τον Αλεξάνταρ Μίρκοφ – το κτήριο του Πανεπιστημίου Σόφιας, τη Βουλή και το μνημείο του Βασιλιά Απελευθερωτή, τον καθεδρικό ναό του Αγίου Αλεξάνδρου Νιέφσκι, την κοντινή εκκλησία της Αγίας Σοφίας – ένας μοναδικός ναός, στο υπόγειο του οποίου πριν από λιγότερο από ένα χρόνο εγκαινιάστηκε μια υπέροχη έκθεση με 50 τάφους.

Οι τουρίστες μπορούν να επισκεφθούν και την Εθνική Πινακοθήκη, το Λαογραφικό Μουσείο καθώς και τη ροτόντα του Αγίου Γεωργίου στην αυλή του Προεδρικού Μεγάρου. Εκεί κοντά είναι και τα Κεντρικά Ιαματικά Λουτρά, ο ναός της Αγίας Κυριακής και το Εθνικό Θέατρο "Ιβάν Βάζοφ" με τον αστικό κήπο μπροστά του. Αν έχετε περισσότερο χρόνο, μπορείτε να επισκεφθείτε επίσης την Εκκλησία της Μπογιάνα και το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο στα περίχωρα της πρωτεύουσας.

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα