90 χρόνια από το πραξικόπημα της 9ης Ιουνίου και την εξέγερση που ακολούθησε

δημοσίευση: 6/7/13 11:52 AM

Οι επικεφαλής του πραξικοπήματος στο σπίτι ενός από τους αξιωματικούς που συμμετείχαν σ' αυτό

Φωτογραφία: Архив

Συμπληρώθηκαν 90 χρόνια από το στρατιωτικό πραξικόπημα της 9ης Ιουνίου 1923, ένα από τα πιο δραματικά γεγονότα της νέας βουλγαρικής ιστορίας.

Η ήττα της Βουλγαρίας στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο οδηγεί σε μαζική φτώχευση, καταστροφή των εθνικών ιδανικών, απογοήτευση από το πολιτικό σύστημα. Σ' αυτήν την κατάσταση αυξάνεται η επιρροή των δύο μεγάλων αριστερών κομμάτων – της Αγροτικής Ένωσης και του Κομμουνιστικού κόμματος. Στις κοινοβουλευτικές εκλογές τον Μάρτιο 1920 η Αγροτική Ένωση κερδίζει πειστική νίκη και σχηματίζει αυτόνομα κυβέρνηση με επικεφαλής τον αρχηγό της, Αλεξάντερ Σταμπολίσκι (στη φωτογραφία). Η νέα κυβέρνηση αναλαμβάνει ενέργειες για την υποστήριξη των μικρών και μεσαίων αγροτών.

Ως ταξικό κόμμα μικρών αγροτών, η Αγροτική Ένωση δεν δέχεται την κομμουνιστική ιδεολογία και διατηρεί σκληρό τόνο απέναντι στο Κομμουνιστικό κόμμα, το οποίο είναι η δεύτερη πολιτική δύναμη. Έτσι η αγροτική κυβέρνηση γρήγορα αντιμετωπίζει πλήρη απομόνωση. Η ένταση στη χώρα αυξάνεται. Διαπράττονται μερικές πολιτικές δολοφονίες, τόσο αγροτικών, όσο και δεξιών ηγετών.

Η έδρα των παραστρατιωτικών τημάτων της Αγροτικής Ένωσης

Το φθινόπωρο 1921 ιδρύεται η Εθνική Συμφωνία, που βαθμιαία γίνεται το κέντρο της ασθενούς και διαμελισμένης δεξιάς. Εναντίων της Αγροτικής Ένωσης σχηματίζεται ένα ευρύ μέτωπο, που περιλαμβάνει ακόμη και το Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα. Η Στρατιωτική Ένωση, κλαδική οργάνωση των αξιωματικών, επίσης τίθεται εναντίων της αγροτικής κυβέρνησης.

Την νύχτα προς την 9 Ιουνίου ο στρατός πραγματοποιεί πραξικόπημα στην Σόφια. Χωρίς ιδιαίτερη αντίσταση καταλαμβάνονται οι κρατικοί θεσμοί και τα επικοινωνιακά κέντρα, συλλαμβάνονται οι υπουργοί. Σχηματίζεται κυβέρνηση με επικεφαλής τον καθηγητή Αλεξάνταρ Τσανκόφ, ηγέτη της Εθνικής Συμφωνίας (στη φωτογραφία). Ο αρχηγός του κράτους, βασιλιάς Βόρις Γ', ο οποίος είναι βέβαιος στην επιτυχία του πραξικοπήματος, υπογράφει το διάταγμα για τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης.

Ακόμη στις 9 Ιουνίου όμως αρχίζει αντίσταση στην νέα εξουσία. Οι οπαδοί της Αγροτικής Ένωσης εξεγείρονται σε διάφορες περιοχές της χώρας. Η εξέγερση, όμως, είναι καταδικασμένη, επειδή οι ξεχωριστές εστίες της δεν έχουν επικοινωνία μεταξύ τους, δεν υπάρχει ενωμένη ηγεσία. Οι εξεγερθέντες δεν διαθέτουν σταθερό οπλισμό και γρήγορα καταστρέφονται από τον στρατό, την αστυνομία και την χωροφυλακή. Σε πολλά μέρη οι στασιαστές πάνε σπίτι τους, βλέποντας, ότι είναι απομονωμένοι. Ο πρώην πρωθυπουργός Σταμπολίισκι σκοτώνεται στο εξοχικό του στις 14 Ιουνίου. Σκοτώνονται και άλλοι ηγέτες της εξέγερσης.

Εξεγερθέντες που συνελήφθσαν στην πόλη Βράτσα

Το πραξικόπημα έχει τραγικά επακόλουθα για την Βουλγαρία σε μακροπρόθεσμο πλάνο. Η κυβέρνηση του καθηγητή Τσανκόφ αρχίζει την προετοιμασία έκτακτων εκλογών. Υπό την επιρροή τής Κομμουνιστικής Διεθνούς όμως, οι Βούλγαροι κομμουνιστές οργανώνουν άλλη εξέγερση. Οι ίδιοι επίσης βρίσκονται σε απομόνωση, υποστηριζόμενοι από ομάδα αριστερών αγροτών. Η εξέγερση ξεσπά τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους και γρήγορα καταπνίγεται με πολλά θύματα.

Το ενωμένο δεξιό κόμμα Δημοκρατική Συμφωνία, με επικεφαλής τον καθηγητή Τσανκόφ κερδίζει απόλυτη νίκη στις εκλογές τον Νοέμβριο και αρχίζει να κυβερνά αυταρχικά. Η επόμενη περίοδος 25 ετών είναι με πολλές συγκρούσεις, παρά τις εκδηλώσεις οικονομικής και πολιτιστικής προόδου. Αυτή η περίοδος σημαδεύεται και από αντίποινα, πολιτικές δολοφονίες, νέα πραξικοπήματα και παράνομους αγώνες. Τελειώνει με την εισχώρηση στη Βουλγαρία σοβιετικών στρατευμάτων τον Σεπτέμβριο 1944 και την καθιέρωση σοσιαλισμού σοβιετικού τύπου το 1947.

Μόλις με τις εκλογές Μεγάλης Εθνοσυνέλευσης το 1990 η Βουλγαρία αρχίζει την επιστροφή της προς την πολυκομματική δημοκρατία και την ενσωμάτωση στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Μετάφραση: Σβέτλα Τόντοροβα

По публикацията работи: Βενέτα Παβλόβα

Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Διαδώστε

90 χρόνια από το πραξικόπημα της 9ης Ιουνίου και την εξέγερση που ακολούθησε

Περισσότερα στην κατηγορία

Ο νέος Πατριάρχης τελεί την πρώτη του λειτουργία με προκύνημα στα λείψανα του Αγίου Εφτίμι Τάρνοβσκι

Τιμούμε τους βούλγαρους αγίους

Σήμερα η Βουλγάρικη Ορθόδοξη Εκκλησία εκλέγει Πατριάρχη

Σήμερα η Βουλγάρικη Ορθόδοξη Εκκλησία εκλέγει Πατριάρχη

Τιμούμε τους βούλγαρους αγίους

Ο νέος Πατριάρχης τελεί την πρώτη του λειτουργία με προκύνημα στα λείψανα του Αγίου Εφτίμι Τάρνοβσκι