Αποκορύφωμα στην ανάπτυξη της κατασκευής χαλιού το 19 αιώνα είναι τα προϊόντα που φέρουν τα ονόματα "Κάντραβι ζβεζντί" (σγουρά αστέρια) και "Σουρβάκες", καθώς "Τάμπλιτε" (Οι δίσκοι), ενδιαφέροντα χαλιά τα οποία η γιαγιάδες δώριζαν στην εγγονή, που φέρει το δικό της όνομα. Αυτό γίνεται ακριβώς στην γιορτή, αφιερωμένη στο παιδί, όταν αρχίζει να περπατά.

"Όλα τα στοιχεία - πεταλούδες, πουλάκια, ανθισμένα κλωνάρια, είναι συνδεδεμένα με την άνοιξη και τη καρποφορία και ανακαλύπτουν την αισθητική αντίληψη της γυναίκας του Κότελ. Κατά την περίοδο Αναγέννησης οι γυναίκες από την πόλη αυτή κατασκευάζουν κιλίμια και χαλιά με σχήματα και χρώματα της φαντασίας της. Στα έργα τους αντικατοπτρίζονται η απαλή ψυχή τους, η επιδίωξη για ελευθερία και ομορφιά μέσω σχημάτων αστεριών και πουλιών, καθώς η ελπίδα για την ελευθερία με τα ψηλά σηκωμένα σπαθιά", συνεχίζει ο Στέφαν Ιβανόφ.


Φωτογραφία: ranica.eu

"Μερικά από τα χαλιά και κιλίμια είναι πρωτότυπα, ως έκφραση του πόνου και της θλίψης, της χαράς και της χριστιανικής καθημερινότητας της γυναίκας της περιοχής του Κότελ", αναφέρει ο κ. Ιβανόφ. "Ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός ότι η ίδια παρουσιάζει στα έργα της την ελευθερία της φαντασίας της, καθώς την επιδίωξή της για μόρφωση. Στη άκρη των χαλιών δημιουργούσε από ένα γράμμα του βουλγαρικού αλφάβητου, που συνήθως ήταν Κ, το γράμμα με το οποίο αρχίζει το όνομα του αναγεννησιακού Κότελ. Η πρωτοτυπία των δημιουργημάτων ανακαλύπτουν ότι η ντόπια γυναίκα ήταν στο επίκεντρο της ζωής της οικογένειας".

Η φρεσκάδα του χρώματος, τα απαλά χρώματα σε παστέλ αποχρώσεις, που δημιουργούνται  με διάφορα φυτά από τη περιοχή του βουνού Αίμου είναι χαρακτηριστικές για το χαλί του Κότελ.

"Στα τέλη του 19 αιώνα η γυναίκα του Κότελ μόνη της φτιάχνει τα χρώματα στο εργαστήρι της φύσης", λέει ο Στέφαν Ιβανόφ. "Το μαύρο χρώμα είναι από το φλοιό έλατου, το κίτρινο από ρίζες του άγρίου χόρτου, και κ.λ. Το 19 αιώνα στις βιοτεχνίες χρησιμοποιούσαν χρώματα ανιλίνης. Κάνει εντύπωση ότι, όλα τα χειροποίητα κιλίμια και χαλιά στο μουσείο μας για την κατασκευή των οποίων χρησιμοποιούσαν τις φυσικές μπογιές, διατηρούν ζωντανά τα χρώματα και την ποιότητα τους".

Στο Κότελ το επάγγελμα αυτό διδάσκονταν στην σχολή μέσης εκπαίδευσης που δυστυχώς έκλεισε το 1980. Ακόμα όμως υπάρχουν γυναίκες που κατασκευάζουν στα σπίτια τους τα πρωτότυπα στο Κότελ χειροποίητα χαλιά και κιλίμια.

Μετάφραση: Πένκα Βέλεβα