605 χρόνια από την κοίμηση του αγίου Κυπριανού Βουλγάρου, Μητροπολίτη Μόσχας

Φέτος συμπληρώνονται 605 χρόνια από την κοίμηση του αγίου Κυπριανού Βουλγάρου, Μητροπολίτη Μόσχας, του γνωστότερου ανάμεσα στους βούλγαρους αρχιερείς που υπηρέτησαν στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία.

Ο Κυπριανός κατάγεται από την γνωστή αριστοκρατική οικογένεια των Τσάμπλακ, η οποία έδωσε στον ορθόδοξο κόσμο διάσημους κληρικούς και συγγραφείς, όπως τον άγιο Πατριάρχη Ευθύμιο Τιρνόβου και τον Γρηγόριο Τσάμπλακ. Γεννήθηκε το 1330, και κοιμήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1406.

Έγινε μοναχός στο Άγιο Όρος, όπου απέκτησε μοναχική εμπειρία και γνώσεις. Κέρδισε την εμπιστοσύνη του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, αγίου Φιλοθέου Κοκκίνου, ο οποίος του αναθέτει υπεύθυνες διπλωματικές αποστολές. Για πρώτη φορά ο Κυπριανός επισκέφθηκε τη Ρωσία το 1372 ως ειδικός απεσταλμένος του. Η αποστολή του ήταν να επιλύσει τις διαφορές μεταξύ των Ρώσων πριγκίπων, να τους συμφιλιώσει, για να διαφυλαχθεί η ακεραιότητα της Ορθοδόξου Εκκλησίας.

Να τι είπε σε συνέντευξή του για τη Βουλγαρική Ραδιοφωνία ο καθηγητής Πέταρ Κουτσάροφ, επί σειρά ετών διπλωμάτης και συγγραφέας του βιβλίου "Κυπριανός ο Βούλγαρος, Μητροπολίτης Μόσχας και Πάσης Ρωσίας": "Ο Κυπριανός όχι μόνο ενώνει, αλλά και με τη λογοτεχνική και τη θρησκευτική και διοικητική του δραστηριότητα συμβάλλει στην επικράτηση της Μόσχας ως του κέντρου των άλλων ηγεμονιών. Εκείνη την εποχή, η κοσμική εξουσία είναι κατακερματισμένη, οι ηγεμονίες στο Τβερ, Πσκοβ, Νόβγκοροντ και Κίεβο είναι ανεξάρτητες. Ο Κυπριανός ενισχύσει το κύρος της Μόσχας

και διατηρεί την ενότητα της πνευματικής εξουσίας. Με μια ποικιλία μεθόδων, χαρακτηριστικών για εκείνη την εποχή, κατάφερε να υποτάξει τις τοπικές εκκλησιαστικές αρχές σ’ αυτές τις ηγεμονίες. Σύμφωνα μ’ αυτό το μοντέλο χτίζεται και η κοσμική εξουσία. Ιδιαίτερη είναι η συμβολή του για τη διάσωση της Μόσχας το 1395, όταν ο ηγεμόνας των Μογγόλων, Ταμερλάνος, είχε αποφασίσει να κατακτήσει την πόλη. Ο ρώσος πρίγκιπας βγήκε με το στρατό του να αποκρούσει τους εισβολείς. Για να ενθαρρύνει τον πληθυσμό, ο Κυπριανός διάταξε να φέρουν την περίφημη εικόνα της Παναγίας από την πόλη του Βλαντιμίρ, στη Μόσχα. Υπάρχει παράδοση ότι είναι μια από τις εικόνες που ζωγράφισε ο άγιος Λουκάς, όταν ακόμη ζούσε η Παναγία. Θεωρείται μία από τις ιερές εικόνες-προστάτριες της Ρωσίας. Όταν την έφεραν στις 26 Αυγούστου, όλος ο πληθυσμός της πόλης πήγε να την προϋπαντήσει. Στον τόπο της υποδοχής αργότερα ο Κυπριανός πρόσταξε να χτίσουν την σωζόμενη μέχρι τώρα Ιερά Μονή Υπαπαντής (Σρετένσκι). Και με τον ερχομό της εικόνας, ο Ταμερλάνος τράπηκε σε φυγή. Η παράδοση αναφέρει ότι η Παναγία πέταξε από πάνω του και τον έδιωξε από τη ρωσική γη."

Προς τιμήν της σωτηρίας της Μόσχας, κάθε χρόνο έως τώρα, με διάταξη του Κυπριανού πραγματοποιείται λιτανεία με την ιερά εικόνα της Παναγίας του Βλαντιμίρ από το Κρεμλίνο μέχρι τη Μονή Υπαπαντής. Η Παναγία βοήθησε τη Ρωσία και κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Όταν τα στρατεύματα του Χίτλερ πλησίασαν τη Μόσχα, ο Στάλιν διέταξε να βάλουν την αγία εικόνα της μέσα σε ένα αεροπλάνο και να πετάξουν μαζί της πάνω από τη Μόσχα, για να ενισχύσουν τους Μοσχοβίτες.

Ο Κυπριανός χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Κίεβου και Λιθουανίας το 1375 και το 1390 έγινε Μητροπολίτης Μόσχας και Πάσης Ρωσίας. Δεν είχε μόνο εξαιρετικό διοικητικό χάρισμα, με το οποίο κατάφερε να ενώσει πνευματικά τα εδάφη της Ρωσίας και να ενθαρρύνει την κατασκευή μοναστηριών, αλλά και ταλαντούχος συγγραφέας. Όπως επισημάνθηκε από τον καθηγητή Κούτσαροφ, σε κολοφώνα του περίφημου χρονικού του Νίκωνα, ένας μοναχός έχει σημειώσει ότι "ο Κυπριανός με το χέρι του έχει γράψει βιβλία, και στα χρόνια του όλη η εκκλησία του Θεού έλαμπε, ντυμένη με τη σκέψη του". Ο Κυπριανός έχει ταξιδέψει πολύ, έχει δει πολλά, είχε ευρείες γνώσεις και σοφία, ώστε η συμβολή του στην ρωσική κουλτούρα είναι αξέχαστη.

"Ο Κυπριανός μεταφέρει την εμπειρία της γραμματειακής σχολής του Τιρνόβου, η οποία λειτουργούσε επί του Πατριάρχη Ευθυμίου", λέει ο καθηγητής Πέταρ Κουτσάροφ. "Σώζονται έγγραφα, στα οποία μνημονεύεται πόσα βιβλία έχει φέρει, πώς εκπαίδευσε αντιγραφείς και μεταφραστές. Ο ίδιος, γνωρίζοντας πολλές γλώσσες φρόντιζε για την ακρίβεια της μετάφρασης των εκκλησιαστικών βιβλίων και με το δικό το χέρι αντέγραψε βιβλία. Γι’ αυτό, ένας από τους μελετητές του ρωσικού πολιτισμού και λογοτεχνίας, ο πρώτος διευθυντής του Ρωσικού Κρατικού Ιστορικού Μουσείου της Μόσχας, ο Ιβάν Σαβέλιεφ, δήλωσε ότι το χωριό Γκολενίστεβο, όπου έζησε ο Μητροπολίτης ήταν η πρώτη λογοτεχνική σχολή της Ρωσίας. Αυτά τα δυνατά λόγια, μαζί με την αναγνώριση που έκανε ο ακαδημαϊκός Ντμίτρι Λιγκατσέφ για την προσφορά του διάσημου Μητροπολίτη και του βουλγαρικού πολιτισμού, αποδεικνύουν τη σημασία του Κυπριανού."

Δεν είναι τυχαίο ότι ο Μητροπολίτης Κυπριανός είναι από τους λίγους ξένους που είναι θαμμένοι στην περίφημη εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου στο Κρεμλίνο.

Μετάφραση: Αλεξέι Σταμπολώβ

Διαδώστε

605 χρόνια από την κοίμηση του αγίου Κυπριανού Βουλγάρου, Μητροπολίτη Μόσχας

Περισσότερα στην κατηγορία

Εορτή του Πατριαρχικού Καθεδρικού Ναού του Αγίου Αλεξάνδρου Νιέφσκι στη Σόφια

Οι προκλήσεις του σύγχρονου κόσμου και ο δρόμος προς την ευημερία της χριστιανικής οικογένειας

Βελίκο Τάρνοβο - μια πόλη αρχαία και νέα